آداب و رسوم جشن کریسمس
روز 25 دسامبر مصادف با تولد حضرت مسیح، عیدی بزرگ در بسیاری از کشورهای جهان است. در این روز مسیحیان جهان با خرید هدایا، تزئین درخت کاج و حضور در کلیساها، تولد حضرت مسیح را جشن می گیرند. با وجود این، جشن عید کریسمس در همه کشورها مصادف با روز 25 دسامبر نیست.
برخی از کشورها که از تقویم ژولینی به جای میلادی پیروی می کنند، در تاریخ 7 ژانویه، کریسمس را جشن می گیرند و سنت های آنها در این روز متفاوت است. نمونه اختلاف تقویم ژولینی و میلادی بابانوئل و سورتمه پر از هدایاست.
ریشه لغوی
واژه Christes maesse به معنی «جشن مسیح» در سال 1151 میلادی وارد زبان انگلیسی قدیم شد . واژه کوتاه تر آن یعنی Xmas برای نخستین بار در قرن سیزدهموارد زبان گردید. واژه قدیمیتر «یول» (Yule) برگرفته از واژه آلمانی jōl یا انگلوساکسونی geōl به معنای جشن انقلاب زمستانی است .
واژه های دیگر زبانها مانند نَویداد (Navidad) در اسپانیایی، ناتاله (Natale) در ایتالیایی و نوئل (Noël) در فرانسوی، همه به معنای «میلاد» می باشند و واژه آلمانی «وایناختِن» (Weihnachten)، نیز به معنی «شب تقدیس شده» است.
سرود کریسمس
در همین زمان نویسنده انگلیسی چارلز دیکنز، داستانی به نام تعطیلات کلاسیک را نوشت که پیام این داستان، اهمیت نیکوکاری و حسن نیت نسبت به همه انسان ها در ایالات متحده و انگلیس بود و نشان دهنده فواید این جشن نیز بود . کریسمس همچنین، روزی برای خانواده ها فراهم می کرد که بدون توجه به اشتباهات فرزندانشان، به آن ها توجه کرده و هدیه بدهند.
بعد از پذیرفتن کریسمس به عنوان یک تعطیلات خانوادگی توسط مردم آمریکا، مردم به دنبال آموختن آداب و رسوم قدیمی جشن کریسمس از کلیساهای کاتولیک و اسقاط بودند . در طول 100 سال بعدی، مردم آمریکا سنتی برای جشن روز کریسمس ساختند که شامل تزئین درخت، ارسال کارت های تبریک و هدیه دادن بود.
اگرچه بسیاری از مردم تصور می کردند که کریسمس جشنی با قدمت چند صد ساله است اما در حقیقت، این جشن روزی برای تامین نیازهای فرهنگی یک کشور در حال رشد بود.
چه کسی بابانوئل را اختراع کرد؟
افسانه بابانوئل را می توان به راهبی به نام سنت نیکلاس که در حدود سال 280 میلادی در ترکیه متولد شد، نسبت داد. سنت نیکلاس تمام ثروت موروثی خود را برای کمک به مستمندان و بیماران اختصاص داد ، به حومه شهر سفر کرد و به عنوان محافظ کودکان و کارگران شناخته شد. سنت نیکلاس برای اولین بار در اواخر دهه 18 میلادی در نیویورک وارد فرهنگ عامه مردم آمریکا شد و پس از مرگش ، در مراسم تجلیل از او نام بابانوئل از به اختصار دراوردن نام او ایجاد شد.
در سال 1822، کلمنت کلارک مور، وزیر اسکوپول، شعری مخصوص برای کریسمس سرود که در این شعر بابانوئل به عنوان مردی که در کریسمس با سورتمه و گوزن هاییش در اسمان پرواز کرده و برای کودکان اسباب بازی به هدیه می آورد ، شناخته شد.
نسخه نمادین بابانوئل به عنوان مردی خوشحال و مهربان با ریش های سفید و لباس قرمز که یکی کیسه پر از اسباب بازی برای کودکان بر دوش دارد، در سال 1881 توسط توماس نست، کاریکاتوریست سیاسی، جاودانه شد.
کشور آلمان
دراین کشور شب کریسمس مهم ترین روز قلمداد میشود. بـه صورت سنتی خانواده ها درنیمه شب در مراسم کلیسا شرکت می کنند. بعضی از خانواده ها نیز سرودهای کریسمس می خوانند ولی بـه طور کلی فضای اصلی آن تفکر و سکوت است.
لهستان
بچه هـای لهستانی سریع نمی توانند حدس بزنند چه هدیه اي ممکن است در روز کریسمس دریافت کنند چرا که هدیه ها از روز 6 ام دسامبر می رسد.چراکه این روز , روز سنت نیکولاس است و مشهور است که او پدر اصلی کریسمس است.برخلاف بابانوئل انگلیسی ها , این شخصیت بـه جای لباس قرمز و سفید , لباسی بـه رنگ سفید و طلایی بـه تن دارد.
جالب ترین آداب و رسوم کریسمس در مردم کشورهای مختلفدامپلینگ سنتی لهستان – آداب و رسوم کریسمس خانواده ها طبق معمولً از 12 نوع غذای سنتی در شب کریسمس استفاده میکنند که یکی از انها دامپلینگ مشهور آنهاست و پس ازآن نیز اوپلاتک که نوعی ویفر کریسمی است , سرو میشود.
نروژ
در نروژ در شب کریسمس هدیه ها رد و بدل می شود. گاهی اوقات هدیه ها را بابانوئل می آورد و البته انها وی را با اسم «جولینسن» خطاب قرار می دهند.همینطور هدیه ها بـه شکل ناب تری و توسط کوتوله هـای کوچک «گنوم» بـه اسم نیس برای انها آوردهمی شود.
خانواده ها طبق معمولً برای نیس پوره برنج کنار می گذارند و معتقدند انها مراقب حیوانات مزرعه نیز هستند. همینطور یک خوشه گندم برای پرنده ها در بیرون می گذارند تا آنرا در طول کریسمس بخورند.
روسیه
نظیر با دیگر کشور هـای اروپای شرقی , خانواده ها بـه نمایندگی از 12 حواری , ۱۲12 نوع غذا درشب کریسمس سرو میکنند که غذاهایی مثل سوپ چغندر, ماهی و دلمه کلم از جمله غذا هـای سنتیدر این شب قلمداد میشود.سپس انها در مراسم کلیسا شرکت کرده و طبق تقویم ژولینی از غذای کریسمس در 7 ام ژانویه لذت می برند.
نیجریه
کریسمس در نیجریه بیشتر یک رویداد خانوادگی است. تعداد زیادی از خانواده ها جشن کریسمس برگزارمی کنند که تمام شب کریسمس را بـه خود اختصاص می دهد و سپس در صبح روزبعد برای شکرگزاری از خدا بـه کلیسا می روند.بیشتر منزل ها و خیابانها تزئین شده اند ودر اکثر منزل ها درخت کریسمس مصنوعی قرار داده شده است.
نیجریه اي ها در کریسمس بوقلمون صرف می کنند ولی درکنار آن غذا هـای سنتی کریسمس حاوی گوشت گاو , بز , گوسفند و یا مرغ نیز مرسوم است.
ویتنام
در ویتنام طبق معمولً شب کریسمس بسیار مهم تر از روز کریسمس است. این کشور قبلا متعلق بـه فرانسه بوده و هنوز هم بعضی از تاثیرات فرانسوی در آداب و رسوم کریسمس انها وجوددارد.برای مثال مشابه فرانسه , غذای مخصوص کریسمس «رویون» اسم دارد و برای دسر بوش دونوئل «کیک شکلاتی شبیه تنه درخت» سرو میشود.مردم ویتنام دوست دارند در کریسمس غذا هدیه دهند و شیرینی بوش دونوئل یکی از محبوب ترین هدیه ها قلمداد میشود.
درخت تار عنکبوت کریسمس، اوکراین
بگذارید افسانه عنکبوت کریسمس را برایتان تعریف کنیم: یک روز عنکبوت دلش به حال خانواده فقیری که نتوانسته بود درخت کریسمس را تزئین کند سوخت برای همین وقتی افراد خانه خواب بودند همه قسمت های این درخت را با تارهای زیبا و درخشانش پوشاند! به خاطر همین افسانه هست که خانواده های اوکراینی و لهستانی درخت کریسمس را با تارهای عنکبوت تزئین می کنند! اگر در پشت یکی از درخت های کریسمس یک عنکبوت واقعی پنهان شده باشد یعنی امسال برای آن خانواده سال شانسه!
هلند
روز 5 دسامبر مهمترین عید در هلند است و این عید مصادف با سفر «سینترکلاس» یا «نیکلاس مقدس» از خانه خود در اسپانیا به هلند برگزار می شود. سینترکلاس یکی از چهره های مذهبی در هلند است که تا قرن 19 در راستای تربیت و هدایت کودکان و جوانان فعالیت داشت. در سال 1850، یان شوئنک من، نویسنده داستان های کودکان، سینتر کلاس را در کنار یک غلام سیاه به نام «پیت سیاه» معرفی کرد. وظیفه پیت سیاه این بود که از دودکش وارد خانه کودکان خوب شود و برای آنها هدیه ببرد یا آرزوی آنها را برآورده کند.
ایسلند
در سرزمین یخ و برف،سنت بر این است که 13 روز پیش از کریسمس، اولین بابانوئل با سورتمه خود از کوه پایین آمده و به هر خانه که کودک در آن است، سر می زند. طبق داستان های محلی، بابانوئل در کفش کودکان خوب شیرینی و شکلات و در کفش بچه های بد، سیب زمینی می گذارد.تا روز 25 دسامبر و همزمان با تولد مسیح، 13 بابانوئل از کوه پایین می آیند و از فردای عید تا روز 6 ژانویه همه آنها به کوهستان باز می گردند.عدد 13 در فرهنگ مردم ایسلند همانند آنچه در سنت نوروز باستانی آمده، عددی خوش یمن است.
فستیوال نور کریسمس، پورتلند آمریکا
فستیوال نور از آن جشن هایی است که مردم پورتلند عاشقش هستند. هر سال نوازندگان زیادی در این شهر جمع می شوند تا جشن نورها را با موسیقی همراه کنند. کمی پایین تر از داون تاون این شهر یک باغ گیاهشناسی هست که مخصوص برگزاری این جشنه. برای این جشن درختان باغ با هزاران چراغ چشمک زن تزئین می شوند و مردم با تماشای آن ها و گوش دادن به موسیقی در این جشن شرکت می کنند.
کریسمس در هند
جشن کریسمس در هند نیز به دلیل نفوذ اروپا در این کشور برای مدت طولانی به عنوان یک سرگرمی و تفنن برگزار می شود. یکی از بهترین مکان های کریسمس سنتی در هند گوا ، با جمعیت بزرگ کاتولیک است . بسیاری از گردشگران داخلی و بین المللی به سواحل گوا می آیند و به تماشای گوا می پردازند.