آداب و رسوم گرجی های فریدونشهر بسیار زیبا و دیدنی می باشد که بازی ها و سرگرمی های بسیاری در بین مردم در این روز به خصوص به وجود آید. این شهر که در غرب اصفهان قرار دارد. این گرجی ها در زمان شاه عباس در این منطقه ساکن شده اند و جزو یکی از امن ترین و زیباترین شهرهای کشورمان محسوب می شود. گرجی های منطقه فریدن که توسط شاه عباس کبیر پادشاه صفوی در فاصله سالهای ۱۰۲۵ و ۱۰۲۶ هجری از گرجستان به ایران منتقل شده و دسته ای از آنها به فریدونشهر که در واقع دروازه ای برای ورود عشایر و ایل های بختیاری از نظر جغرافیایی به شمار می آید، صرفاً به خاطر جلوگیری از حملات پی در پی عشایر به دهات فریدن اعزام شده اند. از نقطه نظر مراسم و اعتقادات مذهبی و غیره وجه اشتراکی با سایر طوایف ایرانی در آنها به چشم می خورد و این شاید بیشتر به این خاطر باشد که گرجی ها برخلاف ارامنه رنگ ایرانی به خود گرفته، تغییر مذهب دادند و با ایرانیان آمیزش کردند، اما تغییر زبان ندادند و اکثریت به اتفاق به همان زبان گرجی صحبت می کنند.
ایام نوروز گرجیان فریدون شهر
فریدونشهر در شب عید شاهد شادی پسران نوجوان است که به صورت گروهی و گاهی تک تک به پشت بام های همسایه ها و گاه هم محله ای خود می رفتند و با آویزان کردن سبد، ظروف حلبی و سطل به حیاط خانه ها و ایجاد سر و صدا و خبر فرا رسیدن شب عید از صاحب خانه عیدی می گرفتند که اکثرا پول، شیرینی و شکلات است. اکثر خانواده ها در شب عید در خانه پدر بزرگ ها و مادربزرگ ها جمع می شدند و موقع شام قیمه و پلو صرف می کردند.
- لحظه تحویل سال: به هنگام تحویل سال نو در فریدونشهر تمام اعضای خانواده دور سفره هفت سین جمع می شوند و به نیایش، قرائت قرآن و دعای معروف تحویل سال را زمزمه می کنند و با گذشت ثانیه های تحویل سال جدید بزرگترها به کوچک ترها عیدی می دهند و جالب تر از همه عیدی پدربزرگ ها و پدر خانواده است که از داخل قرآن اسکناس های نو را به بچه ها هدیه می کنند.
- بردن غذا و هدیه به دختران: یکی دیگر از رسم های مردم گرجی شهرستان فریدونشهر بردن هدیه و غذا برای دختران خانه شان که ازدواج کرده اند بوده است که اینک نیز به شیوه های دیگر انجام می شود. این رسم برای حفظ پیوند عاطفی خانواده ها و اعتقاد به سهم داشتن دختران از غذای خانه پدری یا برادر است که با بردن غذاهای گرمی مانند حلوا، تخم مرغ، برنج و انواع خورشت همراه با نان های محلی انجام می شده است. البته بردن هدیه ای مانند پارچه و یا قطعه ای طلا یا پول نیز تحت عنوان قاب (هدیه) انجام می شده است که اینک نیز ادامه دارد.
- رسم بولاق اوتی: بولاقوطی مراسمی در شب عید بوده که نوجوانان پسر به پشت بام های همسایه ها رفته و با آویزان کردن قوطی، سبد و یا هر ظرفی که بتوان عیدی جمع آوری کرد خبر عید و سال نو را به صاحب خانه داده و با ایجاد سر و صدا عیدی می گرفتند که اغلب پول، نخودچی و کشمش و میوه بوده است که این رسم هم در دنیای مدرن و به نوعی پیشرفته امروزی کمرنگ و در شرف فراموشی است.
- شب علفه: زنان شهرستان فریدونشهر در یک شب مانده به عید حلوای محلی می پزند و در میان فامیل و همسایه ها پخش می کنند و حتی برای پنج شنبه آخر سال بر مزار رفتگان خود می برند تا با یاد و خاطرات آن ها سال نو را جشن بگیرند.
- مراسم تحویل سال: گستردن سفره نوروزی یا هفت سین از تدارکات لحظات تحویل سال بوده که در این سفره اقلامی چون سبزه ، سنجد ، سماق ، سمنو ، سکه ، سیب ، قرآن ، آیینه ، تخم مرغ رنگ شده ، نان قندی ، نقل ، گردو و شیرینی های محلی می گذارند. برخی از مردم این منطقه لحظات سال تحویل را در جوار امام زاده ها، قبور شهدا و اماکن مقدس سپری کرده و پس از تحویل سال به خانه می آیند و باقی افراد نیز برای این لحظات به دور سفره عید نشسته و به خواندن قرآن و دعا می پردازند. جوشاندن قدری شیر به نیت سفیدی و سعادت و یا رشته و سبزی به نیت دراز شدن عمر و برکت در اجاق خانه در لحظه تحویل سال مرسوم بوده که اکنون به کلی فراموش شده است. روز عید نیز با دید و بازدیدها و سر سلامتی برای عید اول بازماندگان مرحوم در فامیل آغاز می شود. در گذشته رسم براین بوده که در ساعات بامداد روز عید بره سفید کوچولو را به یمن قدم مبارکی به خانه می آوردند و با گذاشتن حنا روی مو و گذاشتن قند روی زبانش دهانش را شیرین می کردند.
دادن عیدی به کودکان و نوعروسان از آداب رایج در مراسم دید و بازدید شهرستان فریدونشهر است که در گذشته به کودکانی که درب خانه ها رفته و سال نو را به آن هاتبریک می گفتند برای عیدی اقلامی چون گردو ، کشمش، انار و تخم مرغ رنگی داده می شد که اکنون این رسم به کلی از بین رفته است.
عروسی گرجیان فریدون شهر
عروسی درفریدون شهر گرجیان فریدون شهر که در منطقه کوهستانی زاگرس قرار گرفته اند، بیشتر عروسی های آنها در پاییز و زمستان انجام می شد. در توسخلیها یا خانه ها در کنار منقل های آتش می نشستند و عروسی بپا می شد. رقص و پایکوبی انجام می گرفت، استیز ناقارا یا ساز و دهل سازی بود که می نواختند. مردم در وسط به پایکوبی می پرداختند یک بازی زیبایی برای سرگرمی مهمان ها انجام می شد و آن به این صورت بود که جوان ها از روزنه ای در بالای سقف خانه با سرعت به پایین می آمدند و دوباره این کار را تکرار می کردند که هر کس بیشتر و سریع تر ان را انجام می داد سرکرده بود. عروسی معمولا سه تا هفت شب برگزار می شد. رسم آماده باش برای عروسی در فریدونشهر انجام می شد. از روز قبل دیگ ها را از خانه های اطراف جمع می کردند و آن را در عصر عروسی روی هیزم می گذاشتند و با آیین خاصی آتش را می افروختند و همزمان عروسی شروع می شد و دهل زن ها می نواختند. در پایان شب لباس داماد را می پوشاندند به همراه رقص و پایکوبی و در شب دوم هم داماد را به همراه دهل وپایکوبی به حمام می بردند وحنا بندان می کنند غذاهای عروسی معمولا آبگوشتی بود که از ذبح گاو یا گوسفند درست می شد. عروس را با پای پیاده به خانه بخت می بردند و کسی زودتر به خانه آنها می رفت و نامش پیش پا بود و اطلاع می داد و نیز چند تیر شلیک می شد که خانواده عروس از آمدن آنها آگاه شوند عروس را به خانه داماد می بردند و دستش را در دست محرمی می گذاشتند و شمشیری در دست آدم دامادها پذیرایی از خانواده عروس و داماد جدا گانه انجام می شد و در آخر سینی نقل و شیرینی می چرخاندند. در سینی مردم اوزی یا هدایای خود را می ریختند.
سخن آخر
از آنجایی که فریدون شهر آخرین آبادی از سمت اصفهان بود، میان فارسی زبانان با عنوان آخره و به دلیل اینکه بالا سر آبادی دیگری به نام آخره (محله ای از فریدون شهر امروزی به نام وحدت آباد که محل سکونت فارسی زبان ها است) بود، با عنوان آخره بالا نامیده می شد. تا اینکه در سال ۱۳۳۵ با رسیدن جمعیت آخره بالا به ۵٬۰۰۰ تن و بنیان شهرداری در آن و تبدیل شدن روستای آخره بالا به شهر، سه نام جدید بر پایهٔ ویژگی های تاریخی، جغرافیایی و انسانی به وزارت کشور پیشنهاد شد:
- فریدون شهر (به علت حاکمیت فریدون در زمان پیش از اسلام بر این منطقه)
- گل شهر (به علت طبیعت سرسبز و گل های فراوان منطقه)
- گرجی شهر (به علت مردم منطقه)
آشنایی با آداب و رسوم مردم میکرونزی
