آداب و رسوم مردم ژاپن
در کشور ژاپن آداب و رسوم بسیار جالبی وجود دارد که ممکن است برای برخی از گردشگران کمی رعایتش سخت به نظر برسد. البته بهتر است بگوییم مردم ژاپن رعایت این اصول و قوانین را به مسافران خیلی سخت نمی گیرند اما دانستن آن ها می تواند شما را به درک بهتری از این کشور برساند و باعث ارتباط بهتری با مردم ژاپن شود.
اگر تاکنون به کشور ژاپن سفر کرده باشید، حتماً می دانید که این کشور از مردمی فرهیخته، قانون مدار و مبادی آداب تشکیل شده است. مردم ژاپن برای فرهنگ دیگر کشورها احترام بسیاری قائل اند و هنگام سفر به کشوری دیگر، از هیچ کوششی برای درک و یادگیری آداب ورسوم مردم آن دریغ نمی کنند. ژاپنی ها می دانند که گردشگران مبلغ و نماینده کشور خودشان نیز هستند؛ ازاین رو تمام تلاش خود را بکار می بندند تا از خود خاطره و تصور خوبی در ذهن مردم دیگر کشورها به جای بگذارند.
دین مردم ژاپن
در کشور ژاپن دو دین اصلی وجود دارد: شینتو و بودایی. شینتو دینی ژاپنی است، اما دین بودایی در قرن ششم از چین به ژاپن منتقل شد. نتایج به دست آمده از سرشماری اخیر نشان می دهد که حدود 39 درصد از مردم ژاپن بودایی، 4 درصد شینتو و سه درصد مسیحی هستند. البته باید گفت که دین نقش بسیار پررنگی را در زندگی روزمره اکثر مردم ژاپن ایفا نمی کند؛ یک ژاپنی ممکن است صرفاً در مراسماتی نظیر تولد، ازدواج و تشییع جنازه از آئین های مذهبی پیروی و در جشن سال جدید یک بار از معابد دیدن کنید.
پرتاب زابوتان
نیمکت قسمت تماشاگران استادیوم های سومو معمولا از حصیر و بالشتکی نازک که زابوتان نامیده می شود، تشکیل شده است. یکی دیگر از سنت های مرسوم ژاپنی، پرتاب زابوتان به سمت رینگ کشتی است تا خشم و عصبانیت خود را نسبت به نتیجه مسابقه نشان دهند.
یامایاکی؛ سوختن کوه در آتش
در زبان ژاپنی برای سوختن کوه در آتش، واژه ای مستقل تعریف شده است: یامایاکی. یامایاکی فستیوالی است که شامل سوزاندن گیاهان روییده بر کوه می شود، پیش از آنکه بهار فرابرسد. این صحنه به تنهایی خیره کننده است و اغلب با آتش بازی نیز همراه می شود. داستان های زیادی در مورد ریشه های این سنت و توضیح آن وجود دارد که از آن جمله می توان به مشاجره بر سر زمین های باستانی و مشکلات مربوط به گراز های وحشی اشاره کرد.
استحمام
حمام های عمومی در ژاپن به سنتو (Sento) یا حمام های محلی معروف اند. به هر جای این کشور که سفر کنید از منطقه بزرگ شینجوکو (Shinjuku) تا شهرهای کوچکی مثل جزیره شیکوکو (Shikoku) حتماً شاهد این حمام ها خواهید بود. اونسن (Onsen) یا چشمه های آب گرم از تفرج گاه های معروفی است که ژاپنی ها سعی می کنند آخر هفته خود را در آنجا بگذرانند پس تجربه آن را به هیچ قیمتی از دست ندهید. کاربرد این حمام ها برخلاف فرهنگ های غربی برای استحمام نیست، بعد از شستشوی بدن؛ به مدت 10، 20 یا 30 دقیقه در آب خیلی داغ استراحت کنید و آرامش عجیب آن لذت ببرید. برای ورود به این مکان ها هیچ منعی وجود ندارد و رنگ پوست، سن و یا زبان در آن معنایی ندارد.
مامه ماکی؛ پرتاب لوبیا
ستسوبون یکی از اعیاد ژاپنی ها به شمار می رود و بر اساس تقویم قمری ژاپن، در شب پیش از شروع بهار جشن گرفته می شود. با توجه با گفته های قدیمی، مردم باور دارند که روح هستی در این شب به جهان ما نزدیک می شود و احتمالا شیاطین نیز آشکار. در ستسوبون، والدین در سراسر ژاپن نقاب های شیطان (اونی ماسک) بر چهره می گذارند تا با آن کودکان خود را بترسانند. بچه ها نیز در مقابل، دانه های تف داده سویا را به سوی آنها پرتاب می کنند تا شیطان را از خود دور کنند.
ساخت موچی
موچی کیک های برنجی است که به طور سنتی با کوبیدن انواع مختلفی از برنج موچی کومه (برنج های چسبناک) با یک چکش چوبی تهیه می شود. نتیجه خمیر چسبناکی است که می توان آن را به شکل هایی متفاوت از جمله قطعات مربعی، فرم داد. موچی به عنوان مواد اولیه در تعداد زیادی از غذاهای ساده استفاده می شود و مانند نان، به شدت رایج و محبوب است. شما کمتر کسی را می توانید بیابید که بعد از خوردن موچی، آن را دوست نداشته باشد. هرچند با خرید از محصولات کارخانه موچی سازی یا با استفاده از وسایل مخصوص برقی در خانه می توان موچی تهیه کرد؛ اما هنوز در برخی مراسم ها مانند مراسم سال نو، بسیاری از خانواده ها به تهیه موچی با روش سنتی می پردازند.
احترام گذاشتن
تعظیم کردن در فرهنگ ژاپنی بسیار مهم است به طوری که تمام کودکان ژاپنی از لحظه ای که وارد مدرسه می شوند در زمینه احترام به دیگران آموزش می بینند. البته به گردشگران زیاد سخت نمی گیرند و خم کردن مختصر سر یا کمر کفایت می کند. نکته جالب اینجا است که مدت زمان و میزان خم کردن بدن به درجه اهمیت آن شخص بستگی دارد، به عنوان مثال تعظیم سریع با زاویه 30 درجه برای یک دوست و تعظیم طولانی و آهسته با زاویه 70 درجه برای یک مقام والای کشوری.
علاوه بر تعظیم کردن، نحوه خطاب کردن دیگران نیز حائز اهمیت است. اگر یک دکتر را بدون عنوانش صدا کنید، به او بی احترامی کرده اید به همین دلیل در ژاپن باید به نام خانوادگی شخص پسوند «سان» یا برای احترام ویژه پسوند«ساما» اضافه کنید تا نهایت احترام خود را برسانید. با اینکه بچه ها مشکلی با این موضوع ندارند اما می توانید از پسوند «چان» برای دخترها و «کان» برای پسرها استفاده کنید.
خم شدن
خم شدن یکی از سنت های مهم ژاپنی به شمار می رود که در بسیاری از موقعیت های متنوع از ورزش گرفته تا مراسم عروسی استفاده می شود. این سنت انواع متفاوتی دارد و می تواند به شکل تعظیمی کوچک هنگام احوال پرسی باشد یا کرنش و بوسیدن زمین هنگام تقاضای بخشش.
آداب غذا خوردن ژاپنی
گرچه آداب غذا خوردن در کشورهای مختلف تا حدود زیادی یکسان است، اما رعایت نکاتی ساده می تواند نشانگر احترام شما به میزبان خود باشد. اگر در سفر به این کشور به میهمانی دعوت شدید، بهتر است پیش از صرف غذا کلمه “ایتاداکیماس” (به معنای بفرمائید میل کنید) را ادا کنید. همچنین پس از صرف غذا می توانید کلمه “گاچیسوسومادسو” (به معنای از غذای خوشمزه شما سپاسگزارم) را بکار ببرید.
فانوس های شناور
سنت ژاپنی رها کردن فانوس های شناور در رودخانه که تورو ناگاشی نام دارد، جشنی است که برای سفر ارواح به زندگی پس از مرگ برپا می شود. پیش از این تنها این جشن را در تعطیلات ژاپنی اوبون برگزار می کردند، چرا که باور داشتند در این موقع از سال، روح مردگانی که دوست شان دارند به زمین بازمی گردند. امروزه جشن های تورو ناگاشی در بزرگداشت وقایع تراژیک مانند بمباران اتمی هیروشیما نیز برگزار می شود.
سیزا؛ نشستن مودبانه
سیزا روشی سنتی برای نشستن روی زمین های حصیرپوش ژاپنی به شمار می رود و در موقعیت های رسمی مانند مراسم های مذهبی معابد شینتو استفاده می شود. همچنین این روش به طور گسترده ای در هنرهای رزمی کاربرد دارد و مربیان در انجام صحیح آن به شدت سخت گیری می کنند. نشستن به سبک سیزا برای مردم عادی به مدت طولانی سخت و چالش برانگیز است و برای افراد مسن تر و آنهایی که تجربه ای در این زمینه ندارند، می تواند بسیار مشکل باشد. به همین دلیل نیز اگر این دو دسته افراد در موقعیت های رسمی با وضعی راحت تر بشینند؛ از کار آنها چشم پوشی می شود.