تبریز شهری تاریخی که بخاطر موقعیت استراتژیکی که در طول تاریخ داشته، دروازه کشور ایران به سمت اروپا بوده است. به همین سبب این شهر با سنت ها و فرهنگ های مختلف روبرو شده است. تبریز به جز اینکه شهری تاریخی با جاذبه های گردشگری زیاد است که تمدن، قدمت و شکوه این شهر و استان آذربایجان را نشان می دهد ، شهری با غذا های سنتی، متنوع و خوشمزه نیز هست. غذا هایی که سنت مردم آذربایجان را نشان می دهد و هر سلیقه ای را راضی نگه می دارد، چرا که بسیاری از غذا های موجود در خانه های ایرانیان از این شهر است. در ادامه به معرفی معروف ترین غذا های سنتی شهر زیبای تبریز می پرازیم.
کوفته تبریزی
بی برو و برگرد معروف ترین غذای شهر تبریز کوفته های درشت و خوشمزه اش است. دستور پخت این غذای لذیذ به مروز زمان با تغییراتی مواجه شد؛ اما هنوز هم از بهترین غذاهای شهر تبریز به شمار می رود و همتایی ندارد. جالب است بدانید که در گذشته برای تهیه کوفته از گوشت راسته کوبیده شده استفاده می شد؛ اما امروزه استفاده از گوشت چرخ شده رایج شده است.
برای تهیه کوفته تبریزی از موادی مثل لپه، گوشت چرخ شده، پیاز، تخم مرغ، تره و گشنیز و برنج استفاده می شود. برای محتویات داخل کوفته هم از انواع آلو، زرشک، پیاز سرخ شده، تخم مرغ آب پز، مغز بادام و گردو و گاهی جوجه درسته استفاده می کنند و در سسی از گوجه فرنگی و زعفران می پزند.
کباب بناب
در کنار کوفته تبریزی، این شهر به خاطر کباب لذیذ و خوشمزه اش یعنی کباب بناب بسیار شهره است. در همه جای ایران بیشتر کباب ها با پلو هم سرو می شوند اما در تبریز کباب بناب را حتما با نان می خورند. برای تهیه این کباب بسیار ویژه از گوشت گوسفندی تازه، پیاز نگینی و ساطوری شده، نمک و فلفل استفاده می شود. بعد از تهیه مخلوطی از این مواد اولیه، آن را داخل یخچال تا 2 ساعت استراحت می دهند و سپس کباب می کنند.
آبگوشت دیزی سنگی (پیتی)
در میان آبگوشت های ایرانی، مسلما آبگوشت های تبریز خوشمزه ترین آن هاست. البته این آبگوشت در همه نقاط ایران هست ولی طعم خاص آبگوشت تبریز چیزی نیست که بشود به راحتی از آن گذشت.
حتما این غذای لذیذ را در رستوران های محلی تبریز امتحان کنید. این غذا شامل گوشت گوسفند ، رب گوجه ، گوجه ، سیب زمینی و لپه (که البته در تبریز به جای آن از نخود استفاده می شود ) است و اگر این غذا را سفارش می دهید حتما در کنار آن نان سنگک ، سبزی خوردن ، پیاز و دوغ محلی را امتحان کنید و از این غذا نهایت لذت را ببرید.
دلمه ی برگ مو (یپراخ دولماسی)
دیگر غذای سنتی مردمان آذربایجان دلمه ی برگ مو است. البته این غذا هم مانند دو غذای بالا که معرفی شد در نقاط مختلف ایران هست اما همانطور که می دانید طعم غذا های سنتی تبریز در خود تبریز لذیذ تر ، خوشمزه تر و مناسب هر سلیقه ای است. غذایی که بیشتر در فصل تابستان تهیه می شود. برای تهیه این دلمه از برگ مو، برنج، روغن حیوانی ( ساری یاغ )، گوشت، پیاز سرخ کرده و سبزی دلمه پخته می شود. این غذا در زبان ترکی با نام پیراخ دولماسی شناخته شده است و حتی ثبت جهانی در یونسکو شده است.
کوکوی لوبیا سبز
غذاهای نانی از جمله کوکوها در تبریز بسیار پرطرفدار هستند و انواع آن ها در این شهر طبخ می شوند. یکی دیگر از کوکوهای تبریزی خوشمزه و پرطرفدار، کوکوی لوبیا سبز است که بیشتر در مراسمی مثل افطار یا سحری سرو می شود.
مواد اولیه کوکوی لوبیا سبز از سیب زمینی، گوشت چرخ کرده، لوبیا سبز خرد شده، سیر، پیاز، هویج، تخم مرغ، گردو و زرشک تشکیل می شود. برای تهیه این غذا دو روش وجود دارد؛ برخی مواد را با هم مخلوط کرده و سرخ می کنند و برخی سیب زمینی ها را پس از خرد و سرخ کردن به باقی مواد می افزایند. کوکوی لوبیا سبز در کنار سوپ جز جدایی ناپذیر سفره تبریزی هاست که در اکثر مهمانی ها سرو می شود و به آن غذای مجلسی خودمانی می گویند.
قارنی یاریخ (بادمجان شکم پر)
در گویش آذری، به بادمجان شکم پر، قارنی یاریخ گفته می شود. این غذای بسیار خوشمزه را با موادی مثل بادمجان، گوشت چرخ شده، سیر، پیاز، ادویه جات، جعفری خرد شده و گوجه فرنگی طبخ می کنند و معمولا هنگام سرو در کنار آن، نان، ماست و سبزی یا ترشی می گذارند.
خورشت هویج آلو
یکی از غذاهای خوشمزه و برنجی شهر تبریز خورشت خوشمزه و لذیذ هویج آلو است که طرفداران زیادی دارد. گوشت گوسفندی یا مرغ یکی از مواد اولیه برای تهیه این غذا است و هویج، آلو خورشتی، رب گوجه فرنگی، کمی آبلیمو، پیاز سرخ شده، زعفران و سایر ادویه جات مواد دیگر آن را شامل می شوند.
شوربای تره تبریز | سوزی شورباشی
شورباها معمولا غذاهای ساده ای هستند که در گذشته بیشتر تهیه می شدند و امروزه رو به فراموشی رفته اند. یکی از این غذاها شوربای تره تبریز است. غذایی بسیار مقوی و حاوی کلسیم بسیار بالا که از موادی مثل تره، برنج، سیب زمینی، گوجه فرنگی، تخم مرغ، روغن و رب گوجه فرنگی تهیه می شود. این غذا را با نان و انواع سبزی و ترشی جات می خورند.
آش گوجه فرنگی
این آش هم خوشمزه هست و هم خوشرنگ پس می تواند اشتهایتان را حسابی باز کند. مواد لازم برای درست کردن این آش سبزی آش (تره و جعفری)، حبوبات (لوبیا چیتی یا لوبیا چشم بلبلی) پیاز داغ ، بلغور، برنج و گوجه است. همانطور که از اسم این آش معلومه برای پخت آن باید از گوجه فرنگی زیادی استفاده شود از طرفی مسئول طعم ترش آن هم آبغوره است!
دویماج
این غذا در شهرهای دیگر هم تهیه می شود اما طعمی که دویماج های تبریز دارد خاص است و متفاوت! از آنجایی که این غذا چندان کامل نیست معمولا خانواده های تبریزی آن را در هنگام عصرانه و یا صبحانه آماده می کنند. مواد لازم برای این غذا پنیر محلی، گردو، سبزی خوردن (ترکیبی از ترخون، جعفری، تره و البته پونه)، نان خشک تبریزی و کره است و خیلی هم راحت درست می شود پس می توانید به راحتی آن را درست کنید.
عادات غذایی مردم تبریز
تبریز را می توان به عنوان شهری قدرتمند در زمینه صنایع غذایی در نظر گرفت. نصف بیشتر شکلات ها و شیرینی های بسیار خوشمزه و لذیذ که در سوپر مارکت ها به چشم می خورند در کارخانه های شکلات سازی تبریز تولید می شوند و همین امر باعث شده که ایران یکی از کشور های قدرتمند در زمینه تولید شکلات در خاورمیانه باشد. شاید بتوان گفت تبریز شهر خوشمزه هاست و طیف گسترده ای از مزه های شور، شیرین و ترش را در بر می گیرد که شامل انواع شیرینی، لواشک، آش ها، کوفته ها و ... می شود. غذاهایی که از حوزه جغرافیایی قفقاز تاثیر بسیار زیادی گرفته اند و ویژگی های غذاهای روسی، آذربایجانی و... را در بر می گیرند.
در تبریز حس اتحاد، هماهنگی و خانواده دوستی بسیار قوی است و همین سبب می شود که در کلیه فعالیت های خانوادگی دور هم باشند، از این نوع فعالیت ها می توان به غذا خوردن در کنار یک دیگر اشاره کرد. در سفره تبریزی ها نان جایگاه ویژه ای دارد و وجودش بسیار لازم و ضروری است. در کنار آن جزو جدایی ناپذیر وعده های غذایی تبریزی ها انواع آش های خوشمزه ای است که با میوه ها و حبوبات درجه یک استان آذربایجان شرقی پخته می شود.
اگر در شهر تبریز قدم بزنید حتما چرخ دستی هایی را خواهید دید که به جای لبو و باقالی پخته، سیب زمینی و تخم مرغ یا همان یرالما یومورتا می فروشند که طرفداران زیادی هم دارد و در اصل نوعی برند برای شهر تبریز است. در کنار این خوشمزه خیابانی، مغازه های شیرینی فروشی که انواع شیرینی های خوشمزه تبریزی مثل: قرابیه، ریس، نوقا و انواع باقلوا را می پزند و خشکبار فروشی هایی که آجیل های تازه و میوه خشک های خوشمزه دارند را نمی توان از شهر تبریز جدا کرد.