توکان ( یا توکا ) را تقریبا در تمامی امریکای لاتین ( از مکزیک تا آرژانتین به استثنای شیلی ) می توان در جنگلهای بارانی و ساحلی دید. توکان ها به دلیل جذابیت بی بدیلشان جزو اولین پرندگانی بودند که مورد توجه دریانوردان اروپایی قرار گرفته و به اروپا برده شدند. توکان در اسارت تا ۲۰ سال عمر می کند ( بیشترین طول عمر گزارش شده ۲۶ سال است ) توکان مادر در هر تخم گذاری ، ۴-۳ تخم می گذارد ( ۱۶ روز پس از جفت گیری ) و جوجه ها ۵۰-۴۶ روز بعد سر از تخم بیرون می آورند.
توکان پرنده ای باهوش و بازیگوش با رفتاری دوستانه و آرام است. توجه فراوانی به محیط پیرامون خود دارد. به سادگی روی شانه شما می نشیند و در مقابل نوازش مثل یک گربه خودش را لوس می کند! توکان اگرچه قادر به تقلید صدای انسان نیست اما مزایای زیادی نسبت به طوطی ها دارد : توکا جیغ نمی زند و با سر و صدای بلند اسباب نارضایتی همسایه ها را فراهم نمی کند ، ریزش دائمی پوش پرهایش شما را کلافه نمی کند ، نمی تواند گاز (محکم ) بگیرد و همچنین قادر به جویدن پرده و قالی و قالیچه نیست! جوجه هایی که در اسارت متولد شده و به صورت دستی تغذیه شده اند ، بهترین انتخاب برای علاقه مندان توکان هستند. توکان ها می توانند به خوبی طوطی ها تربیت شوند( یه استثنای سخن گفتن ) و حقه ها و بازی های زیادی را بیاموزند.
شکل ظاهری توکان
همه توکان ها منقارهای بزرگی دارند و بیشتر آنها به طرز مضحکی بلند و رنگارنگ هستند! منقار برخی از این پرندگان به اندازه کل بدن آنها بلند است! نقاشی روی منقارهای آنان مانند نقاشی های رنگارنگ پیکاسو است. منقار های آنها قرمز، سبز، نارنجی، آبی، زرد، سیاه و… است.طول توکان های نوک دار بین ۴۰ تا ۵۵ سانتی متر است. علاوه بر این، طول منقار بلند و رنگارنگ آن ها به طور متوسط حدود ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر است. به طور کلی توکان پرنده ای بازیگوش و اجتماعی است که عاشق سفرهای گروهی است.
انواع پرنده توکان
توجه داشته باشید که حدود ۳۵ گونه مختلف از توکان ها در جهان زندگی می کنند که مهم ترین گونه های آن توکان منقار تیز و توکان توکو خواهد بود و در ادامه سعی داریم تا به بیان خصوصیات بارز این دو نوع پرنده توکان بپردازیم:
- توکان توکو:این نوع پرنده دارای ۲۲ اینچ طول است و مشخصه ظاهری آن نوک بلندی است که حدود یک چهارم از طول کلی بدنش را تشکیل می دهد. توکو ها در اطراف نوک خود پرهای نوک تیز ندارند و در اطراف چشمشان هم پر ندارند و تنها زبانی دراز با قسمت های ساییده شده در اطراف زبان را مشاهده خواهید کرد. بال ها اغلب کوتاه هستند و مانند دم دارای انحنا هستند. راه رفتن این نوع توکان بسیار ضعیف است چون انگشتان اول و چهارمش در عقب قرار دارند.
- توکان منقار تیز:این پرنده زیبا را می توان یکی از بزرگ ترین اعضای خانواده توکان ها دانست. این پرنده در حالت پرواز منقاری بزرگ، بال هایی پهن، دم کوتاه و چهره منحصر به فردی دارد و عمدتا در گروه های کوچک به زندگی می پردازد.
خصوصیات رفتاری توکان
بهتر است بدانید که در واقع توکان پرنده زیرکی است که توجه زیادی به محیط اطراف خود دارد. این پرنده شخصیتی آرام اما رفتارهایی بسیار شیطنت آمیز خواهد داشت و چنانچه از چنین پرنده ای نگهداری می کنید مانند یک گربه خود را به می چسباند تا او را نوازش کنید. نکته جالب این است که توکان با هیچ پرنده دیگری مانند پرنده کوکو اخت نمی شود و ممکن است حس حسادتش آنقدر ترغیب شود که با آن ها بدرفتاری کند حتی با توکانیتس که جزئی از هم نوعان خودش محسوب می شود.
لانه ی توکان
لانه های توکان به سختی پیدا می شوند زیرا اغلب در حفره های درختان جنگل ها قرار دارند. توکان ها پرندگان خجالتی هستند، به خصوص در اطراف لانه، بنابراین سعی کنید توجه آن ها را به سوی خود جلب نکنید، اما در صورت هشدار، لانه را ترک می کنند و به نقطه بلندی می روند و سرو صدا راه می اندازند.توکان ها از حفره های طبیعی در درختان یا لانه های قدیمی ساخته شده توسط دارکوب در درختان استفاده می کنند، زیرا منقار آن ها به اندازه کافی قوی نیست که بتواند حفره ای را بسازد. این پرندگان دوست داشتنی لانه را تمیز می کنند و مشاهده شده است که برگ های سبز را داخل برده و دوباره آن ها را بیرون می آورند. سپس دانه ها و هسته های میوه بزرگ را به شکل گلوله در آورده و از طریق دهان خود بر روی کف حفره یا لانه خود می ریزند. این دانه ها و گلوله های بزرگ در انتهای لانه قرار می گیرند و تخم های توکان مستقیماً روی آن ها گذاشته می شوند.
توکان ها اغلب هر سال از همان لانه قبلی استفاده می کنند، زیرا حفره های لانه کم است و برای اطمینان از حفظ آن لانه ها، یک جفت توکان مولد اغلب ۶ هفته قبل از زمان تولید مثل در لانه اقامت می کنند. توکان های بالغ هر گونه مدفوع و زباله را از داخل لانه خود با منقار برمی دارند و سپس با بیرون آمدن از لانه و پرواز، آن را به بیرون می اندازند و لانه را تمیز نگه می دارند.
تخم توکان
توکان معمولا بین ۱ تا ۴ تخم می گذارد که حدود ۴ سانتی متر طول دارند. تخم های توکان سفید رنگ هستند. توکان ها یک تخم در روز می گذارند و جوجه کشی ممکن است تا آخرین تخم گذاری شروع نشود، بنابراین جوجه ها همه در یک روز متولد می شوند، اما برخی از توکان ها بلافاصله شروع به جوجه کشی می کنند.توکان های نر و ماده هر دو تخم ها را برای حدود ۱۴ تا ۲۰ روز جوجه کشی می کنند. نوزاد توکان از منقار خود برای شکستن غشای تخم در حین جوجه ریزی استفاده می کند و بلافاصله شروع به صدا زدن می کند. توکان های بالغ پس از بیرون آمدن، پوسته های قدیمی تخم مرغ را جدا می کنند.
تغذیه توکان
توکان ها معمولا از میوه و در طبیعت از بیش از یکصد گونه مختلف تغذیه خواهند کرد. همچنین در فصل جفت گیری نیز برای تامین پروتئین مورد نیاز خود از حشرات مختلف تغذیه می کنند. با وجود اینکه نمی توان دقیقا غذای طبیعی حیوان را برایش فراهم کرد اما امکان تغذیه بسیار مطلوب بر پایه میوه های مختلف در اسارت وجود دارد. پرنده توکان بر خلاف طوطی ها که بخش عمده ای از خوراکشان را دانه ها تشکیل می دهند به دلیل ساختار ویژه گوارشی بایستی با میوه تغذیه شوند و به عبارتی مجاز به مصرف دانه در تغذیه توکان ها نخواهید بود. توجه داشته باشید که ترکیبی از ۲۰ درصد موز، ۷۰ درصد پاپایا، ۵ درصد بری و ۵ درصد انگور می تواند خوراک ایده آلی برای توکان ها باشد. اما در صورتی که به پاپایا دسترسی نداشتید می توانید به عنوان جایگزین از طالبی یا گرمک استفاده نمایید. به صراحت می توان گفت که به جز میوه هایی مانند پرتغال، نارنگی، لیمو، آناناس، لیمو و گوجه فرنگی که حاوی مقدار بالایی اسید سیتریک هستند و حیوان را دچار مشکلات گوارشی خواهند کرد منعی برای استفاده از سایر میوه ها وجود نخواهد داشت.
جفت گیری و تولید مثل توکان ها
توکان ها مانند پرنده کیوی، پرندگان تک همسری هستند، یعنی فقط یک جفت دارند. هنگامی که فصل تولید مثل شروع می شود، جفت های توکان به یکدیگر میوه می دهند.فصل تولید مثل توکان ها از اسفند تا مهر است و ممکن است در این مدت دو مولد پرورش دهند. توکان ها اغلب در گروه های خانوادگی به عنوان گله های کوچک زندگی می کنند و ممکن است برای مدت طولانی در کنار هم بمانند. در طول فصل تولید مثل، جفت پرندگان ممکن است قبل از پیوستن مجدد پس از پر شدن بچه توکان، گروه را ترک کنند.
بیماری های رایج در پرنده توکان
بهتر است بدانید که متاسفانه توکان ها و برخی دیگر از پرندگان از لحاظ زنتیکی استعداد جذب بیش از اندازه آهن موجود در مواد غذایی را دارند که این ذخیره اضافه در کبد و رسیدن آن به مقدار مسمومیت زا می تواند به مرگ فرد منجر گردد. به همین خاطر توصیه می شود برای تامین پروتئین مورد نیاز پرنده تان از غذاهای تجاری با آهن محدود شده استفاده نمایید. توجه داشته باشید که تاکنون هیچ روش به استثنای بیوپسی کبد برای تشخیص و بالتبع درمان این بیماری در پرندگان وجود ندارد و طبق معمول پیشگیری بهتر از درمان خواهد بود. از یاد نبرید که همه موجودات زنده به آهن دست کم برای تشکیل هموگلوبین خون نیاز دارند و امکان حذف آهن از برنامه غذایی وجود نخواهد داشت.
مزایا و معایب نگهداری پرنده در خانه
