بسیاری از بزرگان دنیای معماری معتقد هستند که سبک رومانسک از دل عصر تاریکی ها که به Dark Ages معروف است متولد شد و به اروپا به نوعی روشنایی بخشید. بیشترین کلیساهایی که متعلق به معماری رومانسک هستند در آلمان ساخته شده اند که از جمله آن ها می توان به ۱۲ کلیسای رومانسک کلن اشاره نمود. اگر بخواهیم یکی از مهم ترین ساختمان های سبک معماری رومانسک آلمان را نام ببریم، آن ساختمان کلیسای جامع اشپیر است که در قرون یازدهم میلادی بزرگ ترین ساختمان در دنیای مسیحیت به شمار می رفت. همچنین، این ساختمان نمادی از قدرت خاندان سالیان نیز شناخته می شد.
سبک رومانسک
سبک معماری رومانسک از سبک هایی به شمار میرود که از دوران تاریکی همچون ققنوسی جوان بوجود آمد. اعتقاد و باور بعضی از افراد اینست که هدف از ایجاد رومانسک، تنها دوره ای بود که به سبک گوتیک منتقل شود ولی این باور، اشتباه بود؛ بدین دلیل که این سبک معماری، آثار درخشانی از خود برجای گذاشته است. در سراسر قاره اروپا نمونه هایی از معماری رومانسک وجود دارد که آنرا از زمان معماری روم شاهنشاهی، تبدیل به نخستین سبک معماری اروپایی کرده است. درراثر ترکیب سنت های رومی، کارولینگی و اوتونی، بیزانس و ژرمنی محلی، سبک رومانسک بوجود آمد و به عنوان نخستین سبک واقعا “اروپایی” معماری شناخته شد. سبک رومانسک در قرن ۱۰ تا ۱۱ باعث گسترش رهبانیت شد؛ بدین دلیل که بسیاری از راهبان و کشیشان و همچنین زائران به منظور دیدن آثار مقدسین و اسکان کردن، به کلیساهای بزرگی نیاز داشتند. قوس های نیم دایره ای در کلیساهای سبک معماری رومانسک برای پنجره ها، در ها و شبستان ها طراحی شده است. از بهترین سبک رمانسک انگلیسی یا همان سبک نورمانمیتوان به کلیسای جامع دورام در انگلیس، بخش هایی از کلیسای گلاستر از جمله سردابه و نیایشگاه های آن و همچنین بخش هایی از کلیسای ساوت وِل همچون شبستان، برج مرکزی و ۲ برج غربی آن اشاره کرد.
تاریخچه سبک رومانسک
در اوایل قرن ۱۹ میلادی، یک باستان شناس در بین قرن ۵ تا ۱۳ برای توصیف معماری اروپای غربی از نام رمانسک بهره گرفت؛ ولی قدمت حقیقی بسیاری از ساختمان ها در این دوره مشخص نبود. در اواخر قرن ۱۰ تا ۱۲ میلادی از این کلمه استفاده شد که اشاره به برخی از ویژگی های گوتیک دارد ولی هم چنان به طاق های گرد رومی وفادار مانده است. البته انگلیسی ها به سبک رمانسک، معماری نورمان می گویند؛ چون در سال ۱۰۶۶ میلادی، ویلیامِ فاتح از نورماندی در شمال فرانسه به انگلیس حمله کرد و پیروز شد. او در طی قرن ۱۱ و ۱۲ میلادی، ایده هایی برای طرح اصلی ساختمان ها داد.
ویژگی های سبک رومانسک
- پیروی از طرح های منظم و متقارن در ساختار کلی ساختمان ها یکی از بارزترین ویژگی هایش بود.
- ساختمان های سبک رومانسک ویژگی های مشترک دارند اما در کل هر ساختمان شکل خاص خودش را دارد و مصالحی که در آن ساختمان به کار رفته سنگ های رایج هر منطقه، در هر ناحیع متفاوت است.
- مقایسه ی نماهای این سبک با معماری گوتیک ، ظاهری ساده تر و دور از تجملات، وظیفه تحمل وزن و سنگینی ساختمان برعهده ی دیوارهاست که به همین دلیل دیوار های کلاسیک رمانسک ضخیم تر است.
- معماری رومانسک ارتباط خود را با بافت تاریخی حفظ کرده است. عنصر اصلی در معماری رنسانس ستون است و متریال رایج در این سبک سنگ های رایج آن منطقه است و روش های ساخت آنها با هم متفاوت است.
چند نمونه از معماری رمانسک
-
کلیسای جامع دورام در انگلیس: این کلیسا که در شهر دورام انگلستان واقع شده است یکی از نمونه های سبک معماری رومانسک است که در سال ۱۱۳۳ میلادی ساخته شده است. این کلیسا مقبره سنت کوتربرت، اسقف قرن هفتم لیندیفارن است. این کلیسا دارای سه برج است که برج مرکزی آن ۶۶ متر دارد. استفاده از قوس های هلالی و شکل هرم چهارگوش برج ناقوس در این بنا از ویژگی های بارز این کلیسا است.
-
کلیسای جامع پیزا در ایتالیا: کلیسای جامع پیزا در ایتالیا که به طور دقیق تر به سبک رومانسک پیزایی ساخته شده است. یکی از زیباترین و معروف ترین کلیسا های سبک رومانسک برج پیزا است. هر چند سبک های معماری دیگری نیز در این برج به چشم می خورد اما سبک غالب معماری رومانسک است. این برج در حال حاضر در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. مصالح ساختمانی برج پیزا سنگ و مرمر است و دارای هفت ناقوس است.
-
کلیسای سن فیلبرت در فرانسه: این کلیسا یکی از بزرگترین کلیسا های ساخته شده به سبک رومانسک است. یکی از مهم ترین ویژگی های این کلیسا نظم و دقت هندسی به کار رفته در بنا است. دیوارهای بزرگ و مقاوم نیز از دیگر عناصری است که در این کلیسا مانند سایر بناهای رومانسک به چشم می خورد.
-
کلیسای سنت مارتین در انگلستان: یکی از قدیمی ترین کلیساهای ساخته شده به سبک معماری رومانسک ، کلیسای سنت مارتین است. مصالح به کار رفته در این کلیسا آجرهای رومی است. دیوارهای کاشی شده و رعایت نسبت ها در بخش های مختلف ساختمان به خوبی معماری رومانسک را منعکس می کند. یکی از نکات جالب در مورد این کلیسا این است که نقشه هوایی آن به شکل یک کلید است که به کلید بهشت معروف است.
-
کلیسای جامع اشپیر در آلمان: این کلیسا به دستور اسقف اعظم Willigis در شهر اشپایر ساخته شده است. عناصر تزئینی مانند ردیف قوس های زیر قرنیز لبه ی بام و طاق های متقاطع از ویژگی های بارز این کلیسای رومانسک است. این کلیسا در سال ۱۰۳۰ تاسیس شده است که قسمت های داخلی کلیسا در طول زمان بارها دستخوش تغییرات شده است. از بهترین سبک رمانسک انگلیسی یا همان سبک نورمانمیتوان به کلیسای جامع دورام در انگلیس، بخش هایی از کلیسای گلاستر از جمله سردابه و نیایشگاه های آن و همچنین بخش هایی از کلیسای ساوت وِل همچون شبستان، برج مرکزی و ۲ برج غربی آن اشاره کرد.
آشنایی با سبک معماری کلونیال
