ضرب المثل آنان که غنی ترند محتاج ترند
محقق معروف (Archer Taylor) که تحقیقاتش در اوائل قرن بیستم تأثیری شگرف در این زمینه داشته است، نتوانست تعریفی جهانشمول برای امثال و حکم پیدا کند.وی در کتاب معروف خود اظهار می کند که تعریفی برای امثال و حکم نمی تواند وجود داشته باشد. با این وجود تعاریف مختلفی از گذشته تا حال ارائه شده است که مهم ترین آنها تعریف (Friedrich Seiler) می باشد. وی امثال و حکم(ضرب المثل) را چنین تعریف کرده است: سخنان برجسته، روشن و پند آمیز و مستقل که در زبان مردم رایج است.در همه زبانهاي دنيا ضرب المثل فراوان است . بعضي از مثل ها در همه زبانها به هم شباهت دارند . هر قدر تاريخ تمدن ملتي درازتر باشد بيشتر حادثه در آن پيدا شده و مثل هاي بيشتري در آن وجود دارد . و در زبان فارسي نيز ده ها هزار ضرب المثل وجود دارد . بعضي از مثلها حاصل پندهاي دانايان يا پيشوايان مذهبي يا تجربه هاي زندگي مردم است . اينگونه مثل ها را حكمت مي نامند .بعضي گفتار اشخاص نامدار تاريخي يا عادي بوده كه در موقع خاصي خيلي بجا و مناسب بوده و از بس به ذوق ديگران خوش آمده مشهور شده است . بسياري از مثل ها نتيجه داستاني است ، خواه حقيقي يا افسانه اي باشد . در حالي كه مردم از داستان اصلي آن ممكنست بي خبر باشند و يا ممكنست در هر شهري به صورتي نقل شودبعضي از مثلها از يك قطعه شعر معروف گرفته شده است مانند، ( از ماست كه بر ماست )كه از شعر معروف ناصر خسرو گرفته شده است . ضرب المثل آنان که غنی ترند محتاج ترند از این دسته است.
ریشه تاریخی ضرب المثل آنان که غنی ترند محتاج ترند
سعدی شیرازی سخنسرای بزرگ کشورمان در« فضیلت قناعت » حکایتی را در کتاب پر ارجش «گلستان» نوشته که به زیبایی مفهوم آنان که غنی ترند محتاج ترند را می رساند : « دو درویش خراسانی ملازم صحبت یکدیگر سفر کردندی. یکی ضعیف بود که هر بدو شب افطار کردی و دیگر قوی که روزی سه بار خوردی. اتفاقاً بر در شهری به تهمت جاسوسی گرفتار آمدند. هر دو را به خانه ای کردند و در به گل بر آوردند. بعد از دو هفته معلوم شد که بی گناهند. در را گشادند، قوی را دیدند مرده و ضعیف جان به سلامت برده. مردم در این عجب ماندند. حکیمی گفت: خلاف این عجب بودی، آن یکی بسیار خوار بوده است، طاقت بینوایی نیاورد، به سختی هلاک شد. وین دگر خویشتن دار بوده است، لاجرم بر عادت خویش صبر کرد و به سلامت بماند.
چو کم خوردن طبیعت شد کسی را
چو سختی پیشش آید سهل گیرد
وگر تن پرورست اندر فراخی
چو تنگی بیند از سختی بمیرد »
و اما معنی« آنان که غنی ترند محتاج ترند »
در اینجا غنی بودن از لحاظ مادی مد نظر است وگرنه کسی که روحش از معنویات غنی باشد دیگر کمبودی حس نمی کند و به آرامش می رسد. کسی که از لحاظ مادی بی نیاز است و هیچ چیزی نیست که نداشته باشد، محتاج تر از بقیه است زیرا نفس او هر لحظه حرص و طمعش بیشتر می شود و خواهان مال بیشتری است. اینگونه افراد هرچقدر داراییشان بیشتر می شود، طمعشان هم بیشتر میشود.
معنی آنان که غنی ترند محتاج ترند یعنی چه؟
- یعنی افرادی که از لحاظ مادی هیچ کمبودی ندارند، از فقرا محتاج ترند چرا که دائما زیاده خواهی می کنند.
- آنان که ثروتمندترند، طمع شان بیشتر است.
- هرچه انسان از مال دنیا غنی شود، تشنگی اش بیشتر شده و بازهم خود را محتاج مال و ثروت دنیوی می بیند.
- انسان، زیاده طلب است و هیچ گاه احتیاجش کاسته نمی شود. هرچه پول دار تر شود، چشمش به مال دنیا بیشتر دوخته می شود.
آشنایی با ضرب المثل هایی درباره حیوانات
