آشنایی با ضرب المثل دانه دیدی، دام ندیدی

ضرب المثل دانه دیدی، دام ندیدی

داستان ضرب المثل:

در روزگاران گذشته، كلاغ و عقابی در جنگل زندگی می كردند. كلاغ روی یكی از درختان بلند جنگل لانه داشت و عقاب روی قلّه ی كوه بلندی در وسط جنگل لانه ساخته بود. كلاغ خیلی دوست داشت مثل عقاب آرام و سریع بتواند پرواز كند. اما قادر نبود. كلاغ هر روز جلوی لانه اش می نشست و به پرواز عقاب نگاه می كرد. خبر این كار كلاغ به گوش عقاب رسیده بود كه كلاغی روی درخت چنار بلند جنگل زندگی می كند كه از پرواز عقاب لذّت می برد. به همین دلیل عقاب هر روز وقتی شكارش را به دست می آورد یك دور اضافه بالای درخت چنار می زد و به لانه اش در بالای كوه می رفت.

یك روز عقاب هرچه گشت شكار مناسبی پیدا نكرد وقتی از شكار ناامید شد تصمیم گرفت به سراغ كلاغ برود و او را از نزدیك ببیند و بپرسد نظرش در مورد پرواز او چیست؟ با این افكار عقاب آمد روی شاخه جلوی لانه ی كلاغ نشست. كلاغ داخل لانه اش بود وقتی دید عقاب به در لانه ی او آمده سریع از لانه اش خارج شد و با خوشحالی گفت: سلام. من همیشه شیفته ی شما و پروازتان بوده ام، من هر روز ساعت ها روی این شاخه می نشینم و پرواز زیبای شما را نگاه می كنم.

عقاب لبخندی زد و گفت: ممنونم. من هم خوشحالم كه تو پرواز من را دوست داری ولی تو باید در حد توانایی های خودت از خودت توقع داشته باشی من عقابم و تو كلاغ توانایی های ما در پرواز با هم متفاوت هست.

كلاغ گفت: می دونم ولی واقعاً برای من جالبه كه بدونم شما وقتی در آسمان با آرامش بالهایتان را باز می كنید و به آرامی حركت می كنید چه حسی دارید؟ اصلاً زمین، درخت و رودخانه های روی زمین رو چه طوری می بینید؟

عقاب ابتدا خواست واقعیت را بگوید و بگوید كه از آن همه بالا همه چیز به وضوح این پایین نیست و همه چیز رو حتی كوچكتر از اندازه واقعی آنها می بیند ولی وقتی كه كلاغ اینقدر از او تعریف كرده بود و به توانایی او غبطه خورده بود دچار غرور كاذب شد و نتوانست واقعیت را بگوید در عوض گفت: من درسته كه در فاصله ی زیادی نسبت به زمین پرواز می كنم ولی به حدی تیزبین هستم كه حتی تخم گنجشكی كه در لانه اش بالای یك درخت هست را می توانم ببینم.

كلاغ ساده گفت: خوش به حالت. عجب چشمان تیزبینی داری؟ عقاب گفت: این كه چیزی نیست معمولاً دانه های كوچكی را كه روی زمین افتاده است را هم قادرم ببینم. كلاغ كه خیلی تعجب كرده بود گفت: چه جالب، در آن دور دست ها و اطراف جنگل چه می بینی؟ عقاب درواقع هیچ چیز نمی دید ولی برای اینكه دروغ اولش لو نرود مجبور شد بگوید: چند دانه ی گندم روی زمین ریخته كه من از اینجا می بینم. كلاغ كه واقعاً باورش نمی شد عقاب از این فاصله قادر باشد در دامنه ی كوه دانه های گندم را ببیند گفت: می شه برای اینكه قدرت تیزبینی تو به من ثابت بشه از این جا به طرف آنجا بروی من هم با تمام توانم پرواز می كنم تا به آنجا برسیم.

عقاب به امید اینكه در این فاصله ی طولانی بالاخره جایی چند دانه ی گیاه می بیند و آن را به كلاغ نشان می دهد و می گوید من از آنجا اینها را دیدم به راه افتاد. بعد از كمی كه پیش رفت، سعی كرد فاصله اش با زمین را كمتر كند تا با دقت بیشتری بتواند زمین را ببیند تا شاید دانه گیاهی برای خوردن پیدا كند.

كلاغ بیچاره نفس زنان با تمام توانش سعی می كرد تا به عقاب برسد ولی عقب می ماند. از طرفی عقاب همینطور كه آرام در فاصله ی كم در حال پرواز بود دید مشتی دانه ی گندم روی زمین ریخته سریع به طرف آن رفت تا آنجا بماند و قبل از اینكه كلاغ برسد بتواند قدرت تیزبینی اش را به او نشان دهد ولی تا روی زمین نشست، طنابی را كه شكارچی اطراف تور كشیده بود را ندید و عقاب تیزبین داخل تور به دام افتاد. هرچه عقاب تلاش كرد تا خودش را نجات بدهد پروبال بیشتری از او می ریخت و بیشتر گیر می كرد.

عقاب اصلاً دوست نداشت كلاغ سر برسد و او را در حالی كه در تور گیر افتاده را ببیند. راضی بود شكارچی بیاید و هرچه زودتر او را بردارد و هر بلایی می خواهد بر سرش بیاورد ولی كلاغ او را نبیند. شكارچیان معمولاً هر روز صبح دام را می چیدند و فردا صبح برمی گشتند تا ببینند حیوانی در آن به دام افتاده یا نه. كلاغ كه تند و تند پر می زد تا به عقاب برسد، رسید ولی حیوانی كه در تور شكارچی اسیر شده بود را نشناخت.

كلاغ باورش نمی شد دوست زرنگ و تیزبینش در دام شكارچی اسیر شده است. كمی كه گذشت و مطمئن شد عقاب است، شروع كرد به خنده این خنده باعث عصبانیت بیشتر عقاب می شد. عقاب خواست اتفاق پیش آمده را توجیه كند و گفت: این دانه هایی كه روی زمین ریخته را می گفتم من از آن فاصله این دانه ها را می دیدم. كلاغ زد زیر خنده و حسابی خندید و بعد گفت: تو دانه های به این ریزی را از آن فاصله می توانی ببینی بعد دام به این بزرگی كه روی زمین پهن بوده را ندیدی؟

عقاب فهمید حسابی خراب كاری كرده و با غرور كاذبش آبروی خودش را برده چاره ای نداشت جز اینكه به همه چیز اعتراف كند. گفت: حق با توست من به تو دروغ گفتم ولی خواهش می كنم قبل از اینكه شكارچی برگردد كمك كن و من رو از این مهلكه نجات بده.

كلاغ گفت: من كاری از دستم برنمی آید ولی به دنبال موش می روم. او را به اینجا می آورم تا طنابهای تو را بجود و تو را نجات دهد.

مورد استفاده از ضرب المثل دانه دیدی دام ندیدی:

در مورد افرادی گفته می شود که با غرور کاذبشان دچار درد سر می شوند.

شعر در باب غرور

غره مشو گر ز چرخ کار تو گردد بلند

زانک بلندت کند تا بتواند فکند

مولوی

بدین ده روزه دهقانی مشو غره که ناگاهان

چو این پیمانه پر گردد نه ده مانده نه دهقان

سنایی

حدیث در باب غرور

امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :

لا يَدْخُلُ الجَنَّةَ مَنْ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ.

کسی که ذره ای کبر در وجودش باشد وارد بهشت نمی شود.

امام هادي عليه السلام می فرمایند :

الْعُجْبُ صارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ، داع إلي الْغَمْطِ وَ الْجَهْلِ.

خودبيني و غرور، انسان را از تحصيل علوم باز مي دارد و به سمت حقارت و ناداني مي كشاند.

آشنایی با ضرب المثل عجب کشکی سابیدم