آشنایی با جاذبه های قلعه روملی حصار استانبول

استانبول شهری شگفت انگیز در بین دو قاره آسیا و اروپاست که در طول تاریخ مقر اصلی حکومت امپراتوری روم شرقی و امپراتوری شکوهمند عثمانی بوده است. این تاریخ پر فراز و نشیب را امروزه می توان در بناها و جاذبه های تاریخی شگفت انگیز این شهر به خوبی مشاهده کرد. یکی از جاذبه های گردشگری و تاریخی استانبول قلعه روملی حصار یا روملی حصاری است که به دستور سلطان محمد فاتح ساخته شده است.

شهر استانبول امروزی که در گذشته قسطنطنیه یا شهر کنستانتین نامیده می شد به دلیل موقعیت استراتژیک فوق العاده و دسترسی به دریای سیاه و تنگه بسفر همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. این موقعیت استراتژیک باعث رونق اقتصادی، تجاری، بازرگانی، حمل و نقل دریایی و قدرت سیاسی این منطقه شده بود. برای قرن ها، امپراتوران متعددی از غرب تا شرق رویایی تصرف و به چنگ آوردن این شهر را داشته اند و هرازگاهی هم این شهر شاهد تاخت و تازها و یورش های زیادی بوده است. با این حال، زمانی که سلطان محمد فاتح بر تخت سلطنت نشست بسیار کم سن و سال بود و کسی گمان نمی کرد روزگاری همین فرد بتواند شهر باعظمت و افسانه قسطنطنیه را تصرف کند و از چنگ امپراتوری روم شرقی بیرون بیاورد. او هم مثل بسیاری از امپراتوران آن زمان، درصدد تصرف این شهر مهم و استراتژیک بود و سال ها به این موضوع فکر می کرد. سرانجام با برنامه ریزی و طرح نقشه ای هوشمندانه قرار بر این شد با ساخت قلعه و استحکامات نظامی برای حمایت و پشتیبانی از تصرفِ شهر، بتوانند مقاومت رومیان را در هم بشکنند و موفق به تصرف شهر بشوند. به این ترتیب بود که قلعه روملی حصار ساخته شد!

تاریخچه قلعه روملی حصار

روملی حصار که به نام های قلعه روملی و قلعه روملی حیصار هم نامیده می شود مجموعه استحکامات و قلعه ای نظامی است که در شهر استانبول، در ساحل اروپایی و بر فراز تپه ای مشرف به تنگه بسفر قرار گرفته است. این قلعه یکی از سمبل های شهر استانبول است و امروزه بازدیدکنندگان زیادی را از سرتاسر دنیا به سمت خود می کشاند. نام روملی حصار به معنای قلعه ای در قلمرو رومی ها می باشد و توسط سلطان محمد دوم و در فاصله سال های ۱۴۵۱ و ۱۴۵۲ و تنها در عرض ۴ ماه ساخته شده است!

این قلعه و استحکامات نظامی بخشی از برنامه آماده سازی برای محاصره شهر قسطنطنیه (استانبول امروزی) بود که در آن زمان بخشی از قلمرو رومی ها به شمار می رفت. این قلعه در کناره تنگه بسفر قرار گرفته و هدف از ساخت آن، قطع ارتباط نظامی و ممانعت از ارسال کمک های تجاری و دریایی از طریق تنگه بسفر به قسطنطنیه بود. جالب است بدانید که این قلعه تنها در مدت ۴ ماه ساخته شده است و هنوز هم باشکوه و پابرجا در گوشه ای از ساحل بسفر خودنمایی می کند.

محاصره قسطنطنیه و شکست امپراتوری روم

قلعه مشابه و قدیمی تر روملی حصار که آنادولوحصار (قلعه آناتولی) نامیده می شود در ساحل مقابل تنگه بسفر قرار گرفته است و این دو قلعه و استحکامات نظامی با یکدیگر هماهنگ بودند و با بستن تنگه بسفر و قطع ارتباط تجاری، نظامی و دریایی روم شرقی با دنیا، سرانجام موفق شدند که مقاومت رومیان را در هم بشکنند و موفق به تصرف شهر قسطنطنیه بشوند. ترکان عثمانی پس از این موفقیت بزرگ این شهر را در سال ۱۴۵۳ به عنوان پایتخت جدید امپراتوری شان برگزیدند و بعدها نام آن از قسطنطنیه به استانبول تغییر پیدا کرد.

دژ روملی حصار پس از فتح قسطنطنیه

پادشاهان عثمانی پس از فتح قسطنطنیه از قلعه روملی حصار به منظور نظارت بر عبور و مرور هایی که از طریق تنگه بسفر انجام می شد، استفاده می کردند. همچنین خوب است اشاره کنیم که در آن زمان از برج های این دژ به عنوان زندان نیز استفاده می شد. پس از آن در سال ۱۵۰۹، زلزله ای ویرانگر این دژ عظیم و با شکوه را نشانه گرفت و صدمات زیادی بر بنای آن وارد کرد. بعد ها فرآیند مرمت و بازسازی این قلعه به دستور حکومت وقت استانبول صورت گرفت و تا سال ها از آن برای کاربری های مختلف، استفاده می شد. امروزه این دژ نظامی و داستان های تاریخی متعددی که در دل دارد، به موزه ای برای بازدید عموم مردم تبدیل شده است. همچنین از فضای بیرونی این بنای ارزشمند باستانی برای برگزاری کنسرت های فصلی، فستیوال های هنری و برخی رویدادهای خاص استفاده می شود.

ویژگی های معماری قلعه روملی حصار

با اهمیت تاریخی قلعه روملی حصار استانبول و نقش کلیدی و مؤثر آن در تاریخ ترکیه، آشنا شدید و حالا وقت آن رسیده تا این سازه پر اهمیت را به لحاظ معماری نیز از نظر بگذرانیم. این دژ عظیم از چندین برج کوچک و بزرگ و چندین دروازه و ساختمان تشکیل شده است. جالب است بدانید که اشکال برج های این دژ با هم متفاوت است؛ به طور مثال یکی از برج ها به شکل منشوری چهارگوش است و برخی به شکل منشور های شش گوش و برخی دیگر نیز به شکل استوانه ساخته شده اند. تمامی این برج ها به واسطه دیواری بلند و مستحکم، به هم متصل شده اند.

چیزی که در خصوص طراحی و معماری این دژ هر کسی را به وجد می آورد، این است که اگر از زاویه بالا به کل بنای قلعه بنگرید، متوجه خواهید شد که چیدمان برج ها و دیوار ها به شکلی است که نشانگر نام «محمد» به زبان عربی باشند. بسیاری بر این باورند که این طراحی و معماری با هدف زنده نگه داشتن نام سلطان محمد فاتح دوم انجام شده است. برخی دیگر نیز می گویند که این قلعه به نام حضرت محمد (ص) بنا شده است.

بخش های مختلف دژ روملی حصار استانبول

بخش های مختلف قلعه روملی حصار استانبول شامل ۳ برج مرتفع و عظیم، ۱ برج کوچک، ۱۳ سنگر دیده بانی، ۲ مسجد، زندان، انبار مهمات، آب انبار، اسلحه خانه و ادوات جنگی، خانه های چوبی برای سربازان، ۳ آبنما می شود. همچنین این دژ دارای ۳ دروازه اصلی و ۲ دروازه مخفی است که در گذشته از یکی از دروازه های مخفی برای دسترسی به انبار آذوقه استفاده می شد.

• برج ساروجا پاشا (Saruca pasha) : مرتفع ترین و عظیم ترین برج این قلعه، ساروجا پاشا نام دارد که امروزه به منظور زنده نگه داشتن یاد سلطان محمد فاتح دوم، از آن با نام «فاتح» یاد می شود. این برج استوانه ای شکل، دارای ۹ طبقه بوده و ارتفاع آن به ۲۸ متر و قطر آن به ۲۳.۳ متر می رسد. همچنین خوب است اشاره کنیم که ضخامت دیوار های این بنا چیزی حدود ۷ متر است.
• برج خلیل پاشا (Halil pasha): دومین برج این قلعه، خلیل پاشا است که به شکل منشوری ۱۲گوشه طراحی و بنا شده است. این برج در مرکز قلعه و در نزدیکی دریا قرار دارد و ارتفاع آن به ۲۲ متر می رسد؛ از این رو در قسمت بالای این برج چشم اندازی خیره کننده از دریا به چشم می خورد.
• برج زانوس پاشا (Zağanos pasha): برج زانوس پاشا با ارتفاع ۲۱ متر، سومین برج اصلی دژ روملی حصار است. قطر این برج ۸ طبقه ای ۲۶.۷ متر بوده و دارای دیوار هایی به ضخامت ۵.۷ دهم متر است.
• برج های فرعی و دیوار ها : سه برج اصلی به وسیله ۱۴ برج فرعی دیگر و دیوار هایی ضخیم و مستحکم به هم متصل شده اند. جالب است بدانید که اشکال برج های فرعی یا همان سنگر های دیده بانی نیز شباهتی به هم ندارند و برخی از آن ها به شکل استوانه، برخی دیگر به چند منشور های چند گوشه و برخی نیز چهارگوشه اند. خوب است اشاره کنیم که کاربری این برج ها در گذشته، محافظت از ۳ برج اصلی دژ روملی حصار بوده است.

بهترین زمان بازدید از قلعه روملی حصار استانبول

امکان بازدید از قلعه روملی حصار در تمام روزهای سال وجود داشته و تفاوتی ندارد که شما چه فصل یا چه ماهی را برای بازدید از این مجموعه انتخاب کنید؛ چرا که موزه آن در محیطی سر بسته قرار دارد و به دلیل عظمت بنا، ازدحام گردشگران در فصول به خصوصی از سال، مزاحم شما نخواهد شد.

در واقع اگر می خواهید سفری مقرون به صرفه در آب و هوایی مطلوب و معتدل را در استانبول تجربه کنید، خوب است که ماه های مهر تا آذر را برای سفر به این شهر در تقویم خود علامت بزنید.

دسترسی به روملی حصار

دو مسیر دسترسی به روملی حصار وجود دارد که بر اساس مبدأ خود می توانید یکی را انتخاب کنید. می توانید در اسکله های مختلف استانبول سوار کشتی شوید و به مقصد ساری یر بروید. در ساری یر قلعه روملی حصار دقیقا روبروی شما است. همچنین می توانید در ایستگاه های اصلی اتوبوس مانند میدان تکسیم، سوار اتوبوس خط 25E شوید و به ایستگاه روملی حصار بروید.

بازدید از روملی حصار

بهتر است در فصل هایی که بارندگی کمتر است از روملی حصار دیدن کنید. همچنین به یاد داشته باشید که برای بازدید از قلعه باید پلکان طولانی را طی کنید. بنابراین بازدید از روملی حصار برای کودکان، سالمندان و افرادی که محدودیت حرکتی دارند، مناسب نیست.

• چهارشنبه، از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعد از ظهر
• استانبول، ساری یر، خیابان یحیی کمال

قصر توپکاپی در استانبول و جاذبه های آن