کوه آراگاتس بلندترین قله ارمنستان در استان آراگاتسوتن قرار دارد، آراگاتسوتن به معنی کوهپایه آراگاتس است. آراگاتس به عنوان یک آتشفشان مرده ارتفاعی برابر 4095 متر دارد، این کوه در شمال غربی شهر ایروان قرار گرفته است. چهار قله آراگاتس دور دهانه آتشفشان این کوه قرار گرفته اند که در اطراف آن ها چمنزار و ریگزارهایی وجود دارد. آراگاتس از محبوب ترین مناطق برای کوهنوردان ارمنی به شمار می رود و اگر شما هم به کوهنوردی علاقه دارید حتما صعود به قله آراگاتس را در برنامه خود قرار دهید.
ویژگی های جغرافیایی کوه آراگاتس
کوه آراگاتس در 40 کیلومتری شمال غربی پایتخت ارمنستان ایروان واقع شده است و بین دره های آرارات و شیرک و رودخانه های آخوریان و کاساگ قرار دارد. برای دیدن این کوه می توان با تور ایروان سفر کرده و کوه نوردی در این منطقه را انتخاب کرد. آراگاتس، آتشفشان بزرگی است که دارای منفذهای بزرگی است و می توان گفت رشته کوهی مخروطی شکل است که قله هایی ناهموار با دامنه هایی شیب دار دارد. در دامنه ها می توان به پوشش گیاهی استپی و خشکی (پوشش گیاهی اقلیمی خشک و خشک) اشاره کرد. در دامنه جنوبی ، ویرانه های قلعه قرون وسطایی ارمنی Anberd وجود دارد.آراگاتس چهارمین کوه مرتفع ارمنستان و مرتفع ترین کوه این کشور است. این رشته کوه دارای چهار قله اصلی است که بلندترین قله آن شمالی است و ارتفاع آن 4090،1 متر است و قله های دیگر آن، قله غربی با ارتفاع `3995،3 متر ، شرقی` 3908،2 متر و قله جنوبی به ارتفاع `3887،8 متر است.بین قله های صخره ای آراگاتس ، دهانه آتشفشانی بزرگ قرار دارد که دارای عمق 350 متر و عرض 3 کیلومتر است. مشاهدات حاکی از وجود زمین ها و کوه های پوشیده از برف در کنار چاله های روبسته و همچنین مورین ها و یخچال های طبیعی داخل دهانه است و قسمت بالای آن دارای برجستگی های آلپین است.علاوه بر این ، انشعاب های آب سرد زیادی وجود دارند که از سنگهای آتشفشانی کوه شروع می شوند. بین آوارهای یخبندان و آب بندهای یخی، دریاچه های بسیار زیبایی شکل گرفته است که می توان به دریاچه های کاری ، امبرد ، اومروی ، لسینگ و غیره اشاره کرد.این کوه یک آتشفشان غیرفعال است که ارتفاع آن به ۴٬۰۹۵ مترمی رسد. آراگاتس یک رشته کوه است که چهار قله آن دور یک آتشفشان قرار گرفته اند. در نزدیکی قله آن چمنزارها و سنگلاخ هایی وجود داردارتفاع کوه ۴٬۰۹۰ متر یا (۱۳٬۴۲۰ ) پاست. ارتفاع نسبی آن ۲٬۱۴۳ متر (۷٬۰۳۱ پا) می باشد. مختصات آن ۴۰°۳۲′۰۰″ شمالی ۴۴°۱۲′۰۰″ شرقی است.از نظر مکانی دراستان آراگاتسوتن و استان شیراک ارمنستان واقع است و رشته کوه کوچک قفقاز محسوب می شود. آخرین فوران آن نامعلوم است و نخستین صعود به این قله در سال ۱۸۴۳ بوده است.این کوه به دلیل میراث فرهنگی باشکوه خود مثل آثار باستانی متعلق به دوره دیرینه سنگی ، شبکه های آبیاری باستانی ، ویشاپ های بزرگ (سنگهای اژدها) که در کنار چندین منبع آب قرار دارند و نشان از دوره بت پرستی دارند و نمادی از قدرت آب است و همچنین نمونه های باورنکردنی از معماری دوره قرون وسطایی در اینجا بنا شده است که بسیار حائز اهمیت است.بزرگراه های ایروان-تالین-گرجستان ، ایروان-آپاران-اسپیتاک از دامنه های آراگاتس عبور می کند و می توان با تور ارزان ایروان به این منطقه سفر کرد و از طبیعت آن لذت برد، چون طبیعت آراگاتس به طرز چشمگیری زیباست و گردشگران را به خود جلب می کند. رصدخانه بیورکان در دامنه جنوب شرقی کوه واقع شده است ، ایستگاه های هواشناسی برای تحقیقات در مورد انفجار پرتوهای کیهانی در فلات قله آراگاتس قرار دارد و یک مخزن بزرگ آب در دره مانتاش وجود دارد.
رسم کهن ارمنی ها
آراگاتس محبوب ترین کوه ارمنستان است. به همین دلیل است که سالانه صدها عاشق کوهستان برای کوهنوردی به آراگاتس ارمنستان می روند. بسیاری از مورخان ، شاعران ، نقاشان ، آهنگسازان ، مانند غ. آلیشان ، کومیتاس ، H. تومانیان ، چارنتز ، م. ساریان ، در آثار خود از این رشته کوه سخن ها گفته اند.بلندترین نقطه ارمنستان از لحاظ تاریخی نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ارمنستان داشته است. بسیاری از بناهای تاریخی و مدرن در دامنه های آن واقع شده است. در آراگاتس دریاچه کری زیبا وجود دارد: "دریاچه سنگی" (کار (به معنای سنگ) = سنگ ، به عمق 3200 متر) وجود دارد و در دامنه کوه واقع شده و بیشتراز یخ و برف درست شده است. در اینجا می توانید برخی از دریاچه ها را نیز پیدا کنید. آب و هوا بستگی به فصلی دارد.جالب ترین نکته ای که به کوه آراگاتس مربوط است، رقص وحدت است که یکی از سنت های دوست داشتنی ارامنه است. از تاریخ 28 مه 2005 ، بیش از 250.000 نفر در رقص وحدت در اطراف کوه شرکت کردند. معنی این رقص، وحدت ملی ارمنی است. در آن روز ، 163 کیلومتر حلقه در اطراف کوه آراگاتس ایجاد می کنند.با تور لحظه آخری ارمنستان گردشگران ایرانی به این منطقه سفر می کنند و از کوهنوردی در این رشته کوه ها لذت می برند.
راهنمای صعود به آراگاتس
کوه آراگاتس یک توده آتشفشانی ایزوله با چهار قله در ارمنستان است. قله شمالی آن به ارتفاع ۴۰۹۰ متر از سطح دریا، بلندترین قله قفقاز کوچک و ارمنستان محسوب می شود و همچنین یکی از بلندترین نقاط در ارتفاعات ارمنستان است.
قله جنوبی: ساده ترین راه برای رسیدن به دریاچه کاری استفاده از تاکسی از ایروان است که دوباره شما را سوار می کند. اگر به زبان روسی یا ارمنی صحبت نمی کنید، از میزبان خود در ایروان بخواهید که به شما کمک کند تا همه چیز را همراه با قیمتی منصفانه ترتیب دهید.
قله شمالی:۳ گزینه وجود دارد:
- تاکسی از ایروان به روستای آراگاتس (به بالا مراجعه کنید). ساده ترین گزینه، به خصوص اگر با کشور و زبان آن آشنا نیستید.
- از ایروان به شهر آپاران، واقع در شرق آراگاتس، با یک مینی بوس (“مارشروتکا”) بروید. اتوبوس تفلیس (گرجستان) نیز از آنجا عبور می کند. در آپاران جای اقامتی مشخصی وجود ندارد اما مردم مهمان نواز هستند.
- با مینی بوس یا اتوبوس به سمت آپاران بروید و پیاده روی کنید – این مسیر بسیار طولانی تر از آپاران است و بالا و پایین هایی را به همراه دارد.
توجه داشته باشید که کوههای این منطقه بسیار بکر هستند و طبیعت در ارتفاعات ارمنستان وحشی است. در صعودهای مختلف ردپای گرگ و خرس در منطقه مشاهده شده است. ضمنا مردم منطقه بسیار مهماننواز هستند اما به گردشگر عادت ندارند پس به قوانین و فرهنگ ایشان احترام بگذارید.
افسانه های قله آراگاتس
شگفتی های طبیعی معمولا در تمام دنیا با افسانه هایی همراه هستند. قله آراگاتس نیز در میان داستان های کهن ارمنستان همیشه به چشم می خورد که معروف ترین افسانه این بوده است: قله آراگاتس و کوه آرارات* دو خواهر بودند. آن ها با اینکه خیلی همدیگر را دوست داشتند، اما دعوایی بین شان رخ می دهد که تصمیم می گیرند برای همیشه از هم جدا شوند.
کوه آرارات که در مرز ترکیه و ارمنستان قرار گرفته است، از قله آراگاتس ارمنستان بلندتر است اما از لحاظ تقسیمات کشوری جزو کشور ترکیه محسوب می شود.
آب و هوای کوه آراگاتس
آب و هوا در آراگاتس بستگی به ارتفاع دارد. از پایه کوه تا قله، حرارت از -۳ درجه سانتیگراد تا ۱۰ درجه سانتی گراد تغییر می کند، بارش باران نیز بین ۳۰۰ تا ۹۰۰ میلی متر می رسد. در تابستان هوا ملایم و گرم است و همانطور که انتظار می رود، زمستان های سردی را در اینجا تجربه خواهید کرد. پوشش های گیاهی خوبی در این منطقه دیده می شود و حیات وحش نیز در مواقعی قابل دیدن هستند.
در مورد کوه آراگاتس یک باور بسیار عام وجود دارد. در گرگ و میش غروب، زمانی که آخرین تابش خورشید در تاریکی ناپدید می شود، یک پرتو نور بین چهار قله آتشفشانی آن دیده می شود که آن را نماد امید در ارمنستان می دانند.
دریاچه کاری در اطراف کوه آراگاتس
یکی از جاذبه هایی که در کوه آراگاتس دیده می شود، دریاچه کاری است. ارتفاع این دریاچه حدود ۳ هزار متر بالاتر از سطح دریاست و مساحت آن ۰.۱۲ کیلومتر مربع و عمق آن هم به ۹ متر می رسد. زیبایی این دریاچه در فصل های سرد که تکه های یخی در آن دیده می شوند، چند برابر می شود، اما خب اگر تحمل سرما ندارید، بهتر است در ماه های تابستانی به تماشای این دریاچه بیایید.
گویا این دریاچه از سازه های یخی ایجاد شده است که اغلب اوقات از برف احاطه شده و به همین دلیل است که آب سردی آن هوای شنا را از سرتان بیرون می کند. رودخانه آرکاشن ارمنستان (Arkashen) از دریاچه کاری نشأت می گیرد.برای دسترسی به این دریاچه، باید به روستان بیوراکان (Byurakan village) بروید. این روستا یک جاده آسفالت خوب دارد که به دریاچه کاری می رسد.
حکاکی و هنرهای باستانی در اطراف کوه آراگاتس
حکاکی های متعددی در اطراف آتشفشان های قله آراگاتس ارمنستان دیده شده که از جمله آن ها می توان نقاشی های سنگی از حیوانات و چهره هایی شبیه به انسان را نام برد که در دره رودخانه کاساق (Kasagh) قرار گرفته اند. این نقاشی های سنگی احتمالا از اوایل عصر هولوسن (آخرین دوره زمین شناسی) باقی مانده اند.در آقاوناتون (Aghavnatun) در سمت جنوبی آتشفشان نیز سنگ نگاره هایی از حیوانات دیده می شوند. کارشناسان تخمین زده اند که این سنگ نگاره های هنری، احتمالا به تاریخ بین هزاره ۴ تا ۱ قبل از میلاد برمی گردد.
جاذبه های اطراف قله آراگاتس ارمنستان
از نظر تاریخی نیز مناطق اطراف قله آراگاتس ارمنستان نقش مهمی را در تاریخ و فرهنگ این کشور ایفا می کنند.
- مقبره آرشاکونی (mausoleum of the Arsacid) در روستای Aghtsk
- قلعه قرون وسطایی امبرد و کلیسایی از قرن ۱۱ به نام واهراماشن (Vahramashen)
- رصدخانه بیوراکان (Byurakan) که در قرن ۲۰ یکی از بهترین مراکز تحقیقاتی نجوم در جهان محسوب می شد.
- پارک الفبا در نزدیکی روستان آرتاشاوان: در سال ۲۰۰۵ به منظور گرامیداشت ۱۶ هزارمین سال ابداع الفبای ارمنی، تاسیس شد. در این پارک مجسمه های ۳۹ حرف الفبای ارمنی را در کنار مجسمه مبدع آن ها یعنیMesrop Mashtots خواهید دید.
برای صعود به قله آراگاتس ارمنستان پیشنهاد می شود که با یکی از تیم های کوهنوردی در ایروان، پایتخت این کشور، همراه شوید.
بهترین زمان صعود آراگاتس
تور اسکی: تمام زمستان و بهار، اما به نقل از summitpost به نظر می رسد دو دوره زیر بهترین هستند:
- دسامبر تا فوریه – آب و هوای پایدار اما بسیار سرد (این آب و هوای قاره ای است!)
- از آوریل به بعد – گرمتر، و خط برف به طور کلی هنوز به پایه قله می رسد. به نظر می رسد ماه مارس بارندگی های زیادی را به همراه دارد.
ماه های تابستانی جولای تا سپتامبر؛ برف ممکن است تقریباً در تمام سال مناطق قله را بپوشاند، این را در نظر داشته باشید.