در روستای اسنق از توابع محال آلان بر آغوش سراب، مسجدی با ستون ها و روبنای سنگی و سنگ نبشته های زيبا قرار دارد. اين مسجد در وسط روستا ميان حياط وسيعی بنا شده است. مسجد اسنق چهار ستون سنگی استوانه ای يكپارچه دارد كه در دو رديف قرار گرفته اند. اين ستون ها پايه ها و سر ستون های مقرنس خوش طرحی دارند. طرح پايه ها يكنواخت و طرح سرستون ها متفاوت است. اين مسجد چندين كتيبه در سر در پنجره ها، ديوار خاوری و قسمت های ديگر دارد كه حاكی از عظمت بنای اوليه آن است. در داخل مسجد ميز چوبی منبت كاری شده و شكسته ای وجود دارد كه هم زمان با بنای مسجد ساخته شده است. بر روی قطعه ای از بازوی آن نام بانی مسجد، صاحب فخرالدين محمد قيد شده است. آثار باقی مانده از اين منبر نشان می دهد كه چند هنرمند توانا، وقت زيادی صرف ساختن آن كرده اند.
مسجد اسنق هریس مربوط به دوره ایلخانی است و در شهرستان هریس، روستای اسنق واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ دی ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۴۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا درروستای اسنق دربخش هریس- ازتوابع استان آذربایجان شرقی- واقع گردیده و یکی ازبناهای زیبا و معتبر منطقه است. این مسجد در وسط روستا، درمیان حیاط وسیعی بنا گردیده و کف آن ازسطح زمین نزدیک یک متر بلندتر است و شامل یک ایوان و شبستان می شود. سطح ایوان به شکل ذوزنقه است و پوشش آن برروی دوستون یکپارچه سنگی که به شیوه زیبایی به صورت مارپیچ حجاری شده، قرار گرفته است. شبستان مسجد به شکل مربع مستطیل و به طول و عرض 80/8×35/10 مترازشمال به جنوب کشیده شده است. پوشش مسجد برروی چهار ستون سنگی استوانه ای یکپارچه قرار گرفته که سرستون و پایه های خوش طرحی دارند. بلندی ستون ها با پایه و سرستون- نزدیک 20/6 متر است. نمای بیرونی مسجد دراصل، همه ازسنگ سرخ منقش بوده و شبستان نیز ظاهرا مانند مسجد سنگی ترک میانه پوشش گنبدی داشته که به مرور زمان، گنبد و قسمت مهمی ازدیوارهای شمالی و جنوبی و غربی آن فروریخته و به جای آنها دیوارهای ازسنگ و گل ساخته شده و برای پوشش سقف نیز ازتیرهای چوبی استفاده شده است؛ اما خوشبختانه قسمت مهم دیوار شرقی مسجد که نمای اصلی آن و متضمن تاریخ بنا و نام بانی و حجار آن است، سالم مانده و می تواند شکوه و زیبایی نخستین بنارا متجلی سازد.
آشنایی با مسجد جامع قاضی آران و بیدگل
