آشنایی با موزه معصومیت در استانبول

موزهٔ معصومیت (به ترکی: Masumiyet Müzesi) موزه ای در محلّه چخورجمعه در بخش بی اوغلو در استانبول، ترکیه است. اورهان پاموک، برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات این موزه را در ارتباط با رمان خود موزه معصومیت که با همین نام منتشر شده است تأسیس نموده. رمان و موزه که بر محور داستان زندگی دو خانواده در استانبول قرار گرفته به موازات هم خلق شده اند. در تاریخ ۱۷ می ۲۰۱۴ این موزه جایزه موزه سال اروپا را از آن خود کرد.

رمان و موزه تصویری از زندگی طبقهٔ مرفه استانبول در بین سال های ۱۹۷۰ و ۲۰۰۰ ارائه می دهد. این رمان داستان کمال، یک استانبول نشین مرفّه است که عاشق یکی از اقوام فقیرتر خود می شود و موزه مجموعه ای از یادگارهای عشق آنها را نشان می دهد. بر اساس وب سایت رسمی موزه، اشیاء موزه آنچه را که شخصیت های رمان «استفاده می کردند، گوش می سپردند، تماشا می کردند، جمع آوری می کردند و در رویاهای خود می دیدند، با دقّت و ظرافت در جعبه ها و ویترین ها نمایش می دهد.» این مجموعه که شامل بیش از هزار شئ می باشد در یک خانه متعلّق به قرن ۱۹ در تقاطع خیابان های چخورجمعه (چوکورجوما) و دالگیچ واقع شده است.

رونمایی از فضای رؤیایی ماشین 15 میلیاردی مهران مدیری: از پخش آهنگ با هوش مصنوعی تا دنده تمام دیجیتال رؤیایی +فیلم

مشاهده

چرا بازدید از موزه معصومیت استانبول پیشنهاد می گردد؟

• در ساختمانی متعلق به قرن نوزدهم میلادی احداث گردیده است.
• از مجموعه اشیاء جذابی که از دل رمانی خواندنی بیرون کشیده شده اند، تشکیل شده است.
• از فضایی چنان جذاب و دلپذیر تشکیل شده که خوانندگان رمان را به وجد می آورد و سایر بازدیدکنندگان را به خواندن رمان ترغیب می سازد.
• در نزدیکی بسیاری از جاذبه های دیدنی استانبول قرار گرفته است.

تاریخچه موزه معصومیت استانبول

پاموک از اوایل دههٔ ۱۹۹۰ میلادی مشغول به جمع آوری اشیاء موزه شد. او می گوید: «قصد داشتم که اشیای واقعی یک داستان تخیّلی را در یک موزه جمع آوری کنم و به نمایش بگذارم و بر اساس آنها رمانی بنویسم».پاموک می گوید که برخی از اشیاء موزه متعلّق به دوستان و خانواده اوست و برخی دیگر را در مناطق دیگر استانبول یا در گوشه و کنار دنیا یافته است." او در مورد اینکه کدام اشیاء به طور مستقیم با زندگی خود او مرتبط هستند اظهارنظری نکرده است. او می گوید که روایت موزه باید انعکاسی از رمان باشد نه از خود او " این موزهٔ اورهان پاموک نیست". بعد از انتشار رمان در سال ۲۰۰۸، مجموعهٔ موزه نهائی شد و در آوریل ۲۰۱۲ بازگشایی گردید.

رمان موزه معصومیت

این موزه برگرفته از نام رمان مشهور این نویسنده ترکیه ای برنده جایزه نوبل ادبیات است. موزه معصومیت اولین موزه دنیا است که بر اساس یک رمان ساخته شد. ترجمه فارسی «موزه معصومیت» در ایران منتشر شده است. این کتاب را مریم طباطبائی ها به فارسی برگردانده و نشر پوینده آن را راهی کتابفروشی ها کرده است. پیش از این نیز گلناز غبرایی ترجمه ای از این کتاب را با عنوان «موزه بی گناهی» از سوی انتشارات فروغ در کلن و در تابستان ۲۰۱۳ به انتشار رسانده بود.

رمان در بیش از ۶۰ کشور دنیا منتشر شده است و داستان عشق یک جوان به نام «کمال» از یک خانواده ثروتمند و باسواد با یک دختر زیبا از اقوام فقیرش به نام «فوسون» را بیان می کند. در این موزه، اشیا روزمره مربوط به نیمه دوم قرن بیستم با حساسیتی خاص در جعبه ها و ویترین های زیبا به نمایش گذاشته شده اند.

پاموک در این داستان به فکر روایت یک داستان رمانتیک نیست. او در خلال این داستان استانبول را شهری در حال گذار از سنت به مدرنیته ترسیم می کند که بین آزادی های زندگی مدرن و سنتی اش همزیستی دشواری وجود دارد. آنچه نویسنده ترک ساخته است، چیزی شبیه استادیوم فوتبال یا سینما نیست؛ شاید این موزه نمایان کننده زندگی قشر وسیعی از مردمانی باشد که در آن دوران زیسته اند.پاموک تاکید می کند که هر دو ایده یعنی رمان و موزه در دل هم رشد کردند. دراین باره می گوید:

موضوع این نبود که من یک کتاب موفق نوشته باشم و بعد فکر کنم که حالا می توانم موزه ای هم بر مبنای این کتاب درست کنم. وقتی دخترم کوچک بود، هر روز او را به مدرسه می بردم و هر روز از برابر یک ساختمان عبور می کردم که نبش یک خیابان قرار داشت. ناگهان، یک روز، فکری عجیب به سرم راه پیدا کرد که داستانی درباره این خانه بگویم. به همین دلیل آن را خریدم و شروع به نوشتن کردم.

بنای موزه معصومیت

ساختمان موزه، خانه قدیمی سه طبقه ای است که در سال ۱۸۹۷ ساخته شد. پاموک برای تبدیل بنا به موزه، از معمار موزه ای آلمانی و افراد متخصص دیگر مشاوره گرفت و موزه معصومیت با چیدمانی شگفت آور درسال ۲۰۱۲ به روی علاقه مندان گشوده شد.

پاموک به دنبال خانه ای شده است که به فضای خلق شده در داستان شبیه باشد و بالاخره آن را در محله چوکور جومای استانبول یافته است، یک خانه دوطبقه مربوط به اواخر قرن نوزدهم. محله چوکور جومای در دوران عثمانی قلب تپنده اقتصاد عثمانی بوده است، محلی برای تجارت ثروتمندان خاورمیانه، شمال آفریقا و ترکیه. اما ظاهرا پس از سقوط امپراتوری عثمانی همه چیز در آن تغییر می کند؛ چراکه جمهوری مدرن ترکیه در آغاز بسیار فقیر بوده است.

اشیای موزه معصومیت

پاموک همه چیز را در موزه جمع آوری کرده است و تمام اشیا، مناظر و عکس هایی که در رمان تشریح می شوند، در موزه به نمایش گذاشته شده اند. برای آن ها که رمان موزه معصومیت را خوانده اند، دیدار از این موزه به مثابه «دیدن» و «شنیدن» آن رمان است؛ فضایی شبیه داستان آلیس در سرزمین عجایب دارد و در آن استانبول سه دهه پنجاه، شصت و هفتاد را می توان دید: زنان مدرن با کت و دامن های رنگین، موهای آراسته و کیف هایی که مزین به مارک شنل است، ظروف نقره و عکس های قدیمی خانوادگی که به سیاق آن دوران گرفته شده اند.

موزه معصومیت پر از چیزهایی است که مدام در حال بر هم زدن مرزهای واقعیت و خیال ما هستند. این اشیا سندی آشکار برای اثبات تعلق خاطر یک عاشق به معشوق اند و شاید «آرامگاهی برای عشق از دست رفته اش» باشند.

موزه چیدمانی شگفت آور دارد. ۸۳ بخش موزه منطبق بر ۸۳ فصل رمان طراحی شده اند. هر بخش تصویری از استانبول می دهد و حال و هوای یک زمان معین را تداعی می کند که داستان در بسترش روایت شده است. هر دوطبقه به گونه ای طراحی شده اند که بیننده از هر نقطه بتواند به تمام زوایای آن طبقه تسلط داشته باشد. روی یکی از دیوارهای موزه، ۴۲۱۳ ته سیگار نصب شده است که زیر هر کدامشان قصه ای، ماجرایی یا تاریخی به چشم می خورد. این دیوار انگار یک جور تقویم است. اگر کتاب را هم نخوانده باشید با خواندن متن نوشته شده زیر هر ته سیگار می توانید بفهمید در آن لحظه فسون چه کرده یا کمال موقع ملاقات او در چه اندیشه ای بوده است.

پاموک به گفته خود، می خواهد تاثیر شگرف زمان بر مکان را به مخاطب هدیه کند. این یعنی خیلی چیزها در گذر زمان تغییر می کنند و باید مکان و ماوایی برای ثبت آن ها وجود داشته باشد. اساسا رسالتی که مجموعه داران، کلکسیونرها و موزه داران خصوصی بر دوش خود دارند، همین است.

در بخش هایی از موزه معصومیت، فیلم هایی نمایش داده می شود که در اواخر دهه پنجاه، شصت و هفتاد میلادی در استانبول تصویربرداری شده اند. فیلم های سیاه وسفیدی که فضای حزن آلود آن روزهای استانبول را برایمان تداعی می کنند. دوران حزن و دلتنگی که قهرمان داستان، کمال، به خیابان های استانبول می رفت. حضور در محله های فقیرنشین و دیدن تصویر معشوق در جای جای شهر باعث می شد او جغرافیای استانبول را به گونه ای دیگر کشف کند.

روی یکی از دیوارهای موزه، مجموعه ای از سینمای دهه شصت و هفتاد ترکیه نمایش داده می شود. پاموک می گوید این کار را برای ادای دین به سینمای ترکیه کرده است. سینمایی که در سال های نوجوانی اش به هیچ وجه موردتوجه طبقه روشن فکر و مرفه جامه نبوده است و در بسیاری مواقع به آن کم لطفی شده است.

تصاویری از خیابان استقلال، سینماهای مشهور آن سال ها، عکس های قدیمی که پاموک در سال های نوجوانی خود از خیابان های نزدیک به محل فعلی موزه گرفته است و خیلی جزئیات دیگر که برگرفته از رمان هستند، موزه را برای ما به جهان عینی داستان تبدیل می کنند.

موزه معصومیت، موزه زندگی

موزه معصومیت، برخلاف موزه هایی است که صرفا بخشی از اموال پادشاهان و سلسله های مختلف را به نمایش گذاشته اند، اشیایی که بر اثر جنگ و خونریزی جامانده اند یا به غنیمت گرفته شده اند. موزه معصومیت سرشار از زندگی است. اشیای آن یا مربوط به زندگی روزمره دهه هفتاد مردم استانبول است یا اشیایی خیالی اند که پاموک آن ها را به صورت سفارشی ساخته است تا همه چیز در موزه و رمان با هم منطبق باشد. پاموک درباره آن ها می گوید:

موزه معصومیت از جزئیات ریز و به هم پیوسته تشکیل شده است. قهرمان رمان موزه معصومیت تلاش می کند گذشته اش را در خاطرش نگه دارد. برای همین است که اشیا را نگه می دارد، می دزدد، انبار می کند، به آن ها معنا می دهد و نام مجموعه را بر آن ها می گذارد. خالق موزه معصومیت معتقد است که اشیا بسیار قدرتمندند. آن ها بسیاری لحظات را به یادمان می آورند. پیدا کردن بلیط باطل شده سینما در جیب پیراهنی که سال ها قبل پوشیده اید، ممکن است شبی بی نظیر در زندگی تان را به خاطرتان بیاورد. آفرینش چنین موزه ای به قهرمان این روایت کمک می کند شهر و خودش را بهتر بشناسد. او موزه ای ساخته برای همه ما تا ببینیم که در آن، مکان به زمان تبدیل می شود.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید از موزه معصومیت استانبول چقدر است؟

برای بازدید از موزه معصومیت استانبول هزینه ورودی در نظر گرفته شده است، اما این هزینه چندان گزاف نیست و نسبت به بلیط دیگر جاهای دیدنی استانبول بسیار مقرون بصرفه است. در مورد زمان پیشنهادی بازدید از موزه معصومیت استانبول نیز باید گفت که گشت و گذار در بخش های مختلف این موزه و بازدید از اشیاء جذاب و تماشایی آن دست کم به یک ساعت زمان نیاز دارد. اما چنانچه محدودیت زمانی دارید، در مدت زمان ۳۰ دقیقه نیز می توانید به شکلی کوتاه و اجمالی از این مکان بازدید کنید.

فصل مناسب برای بازدید از موزه معصومیت استانبول چه زمانی است؟

از آنجایی که موزه معصومیت استانبول مکانی سرپوشیده بوده و به تهویه مطبوع و سیستم سرمایشی و گرمایشی مناسب مجهز شده است، تجربه بازدید از آن تحت تاثیر شرایط آب و هوایی استانبول قرار ندارد، اما چنانچه دوست دارید در زمانی خلوت و کم تردد از شهر جذاب و دلفریب استانبول دیدن کنید، بهتر است زمانی بین ماه های مارس تا مه و یا سپتامبر تا نوامبر را برای خرید بلیط هواپیما استانبول و سفر به این شهر خوش منظره برگزینید.

چگونه به موزه معصومیت استانبول برویم؟

موزه معصومیت استانبول در محله چوکور کومای استانبول، بین خیابان استقلال و منطقه توپخانه واقع شده و دسترسی به آن بسیار آسان است. کافی است به نزدیکترین ایستگاه تراموآ استانبول مراجعه کنید و پس از سوار شدن در ایستگاه توپخانه -که در نزدیکی موزه معصومیت استانبول واقع شده- پیاده شوید. از آنجا با طی مسافتی کوتاه (حدود ۸ دقیقه پیاده روی) قادر خواهید بود به موزه معصومیت استانبول دست یابید.

آشنایی با موزه فرشچیان تهران