رشته مهندسی نقشه‌برداری یکی از رشته‌های مورد نیاز برای به دست آوردن نقشه از نقاط گوناگون زمین است. از اینکه از آنجایی که این روزها برای دخل و تصرف در هر نقطه از زمین و ساخت و ساز باید از یک نقشه معتبر استفاده شود مهندسان نقشه‌بردار وظایف مهمی را برعهده دارد. رشته مهندسی نقشه‌برداری به‌عنوان یکی از رشته‌های مهندسی شناخته می‌شود. برای آشنایی با این رشته با ما همراه شوید.
معرفی رشته مهندسی تقشه برداری
رشته مهندسی نقشه برداری (همچنین به عنوان مهندسی ژئوماتیک نیز شناخته می‌شود) شاخه‌ای از مهندسی است که به تهیه و مدیریت اطلاعات مکانی و ابزارهای مرتبط با آن می‌پردازد. هدف اصلی مهندسی نقشه‌برداری، ایجاد نقشه‌هایی دقیق و شامل از منطقه‌ها و مکان‌ها است که برای مدیریت منابع طبیعی، برنامه‌ریزی شهری، مهندسی عمران، ساخت‌وساز، مطالعات زمین‌شناسی، کشاورزی، حمل‌ونقل، محیط زیست و سایر صنایع و بخش‌ها از اهمیت بالایی برخوردارند.
مهندسین نقشه‌برداری با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند تجهیزات تهیه و پردازش داده‌های مکانی، سیستم‌های جهانی موقعیت‌یابی (GPS)، لیزر اسکنرها و سنجش از دور مانند عکس‌های ماهواره‌ای، اطلاعاتی در مورد توپوگرافی، ترازبندی اراضی، طبقه‌بندی و تشریح ساختار سطح زمین، تهیه نقشه‌ها و مدل‌های 3 بعدی را ایجاد و تجزیه و تحلیل می‌کنند. علاوه بر تولید نقشه‌ها، مهندسی نقشه‌برداری شامل مسائل دیگری مانند ردیابی و کنترل موقعیت در زمان و فضا، جمع‌آوری داده‌های مکانی، ایجاد سامانه‌ها و پایگاه داده‌های مکانی (GIS)، مدل‌سازی مکانی و تحلیل داده‌های جغرافیایی نیز می‌شود.
مهندسان نقشه‌برداری در طول تحصیل و فعالیت‌های شغلی خود مسئولیت‌های متعددی را بر عهده می‌گیرند. برخی از وظایف و فعالیت‌های مهم این رشته شامل موارد زیر می‌شود:
جمع‌آوری داده‌های مکانی: مهندسین نقشه‌برداری مسئولیت جمع‌آوری داده‌های مکانی و اطلاعات مکانی را دارند. این شامل استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری مانند ژئودزی و سیستم‌های جهانی موقعیت‌یابی (GPS) است.
تدوین نقشه‌های زمین‌شناسی: مهندسان نقشه‌برداری در زمینه زمین‌شناسی فعالیت می‌کنند و نقشه‌هایی را تهیه می‌کنند که جزئیات زمین‌شناسی و لایه‌بندی سنگ‌ها و ساختارهای جغرافیایی را نشان می‌دهند.
طراحی و تهیه نقشه‌های شهری و جغرافیایی: مهندسان نقشه‌برداری می‌توانند به طراحی نقشه‌های شهری و جغرافیایی بپردازند که جزئیات شهر و فضاهای عمومی را نشان می‌دهد.
استفاده از سامانه‌های اطلاعات مکانی: با توجه به پیشرفت تکنولوژی، مهندسان نقشه‌برداری می‌توانند از سامانه‌های اطلاعات مکانی (GIS) استفاده کنند تا داده‌های مکانی را تحلیل و مدیریت کنند و از آنها برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف استفاده کنند.
پشتیبانی در پروژه‌های ساخت و ساز: مهندسان نقشه‌برداری ممکن است در پروژه‌های ساخت‌وساز به عنوان مشاورین نقشه‌برداری و مکان‌یابی در حرکت‌های زمین کمک کنند.
رشته مهندسی نقشه‌برداری در مقطع کارشناسی ارشد شامل گرایش‌های مختلفی است که به خصوصیت‌های خاص در زمینه توسعه مهارت‌ها و دانش در رشته مهندسی نقشه‌برداری می‌پردازند. به عنوان مثال، می‌توانید در گرایش سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS) تخصص خود را توسعه دهید و در زمینه اخذ، ذخیره‌سازی، بازیابی و مدیریت داده‌های مکانی و توصیفی از طریق نقشه‌های مکانی، موضوعی و داده‌های آماری عمل کنید.
گرایش سیستم‌های اداره زمین (LIS) نیز به شما امکان می‌دهد تا در زمینه اخذ، ذخیره‌سازی، بازیابی و مدیریت داده‌های مکانی و توصیفی از طریق نقشه‌های کاداستر فعالیت کنید. این گرایش جزء زیرشاخه‌های سیستم‌های اطلاعات مکانی می‌باشد. گرایش سنجش از دور (RS) به شما امکان می‌دهد تا اطلاعات حاصل از نقشه‌ها و عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای را بدست آورده و برای پروژه‌های عمرانی، زیست محیطی و دیگر صنایع و بخش‌ها تفسیر کنید.
این گرایش به منظور دریافت، تحلیل و ذخیره‌سازی اطلاعات مکانی در نهایت منجر به برآورد وضعیت‌های مختلف زمین می‌شود. با ادامه تحصیل در این رشته، شما می‌توانید اطلاعاتی در مورد تغییرات دوره‌ای زمین نظیر تغییر مسیر رودخانه‌ها، تعیین حد و مرز انواع خاک‌ها، زیرکشت محصولات کشاورزی، درجه حرارت و رطوبت زمین و غیره را بدست آورید. همچنین، این رشته در زمینه‌هایی نظیر پیش‌بینی وضعیت آب و هوا، آلودگی منابع آب و اکتشافات معادن نیز اهمیت و کاربرد دارد.
در رشته نقشه‌برداری، برای انجام فعالیت‌های مربوط به برداشت، پردازش و تحلیل داده‌های مکانی، استفاده از نرم افزارهای مختلف ضروری است. برخی از نرم افزارهای مورد استفاده در این رشته عبارتند از:
AutoCAD: این نرم افزار برای طراحی و ترسیم نقشه‌های مهندسی و ساختمانی استفاده می‌شود. AutoCAD قابلیت‌های متنوعی از جمله ترسیم خطوط، تعریف اشیا، ساخت بعد سه‌بعدی و بسیاری از قابلیت‌های دیگر را داراست. این نرم‌افزار برای نقشه‌برداری کارخانه هم مناسب است.
ArcGIS: این نرم افزار یک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) جامع است که امکان تجزیه و تحلیل داده‌های مکانی، تهیه و ویرایش نقشه، استخراج اطلاعات از داده‌های مکانی و ایجاد پایگاه داده مکانی را فراهم می‌کند.
Global Mapper: این نرم افزار برای پردازش نقشه‌ها، تحلیل داده‌های مکانی، تولید داده‌های مکانی به صورت سه‌بعدی و ترسیم و ویرایش نقشه‌ها استفاده می‌شود.
QGIS: این نرم افزار متن‌باز (Open Source) نیز یک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که امکانات مشابهی به ArcGIS ارائه می‌دهد و کاربران می‌توانند به صورت رایگان از آن استفاده کنند.
ERDAS IMAGINE: این نرم افزار برای پردازش تصاویر دیجیتالی و سنجش از دور استفاده می‌شود. به وسیله ERDAS IMAGINE می‌توان تصاویر ماهواره‌ای و هوایی را پردازش کرده، تحلیل‌های مکانی را انجام داد و اطلاعات از منابع طبیعی و زمینی را استخراج کرد.
Envi: این نرم افزار برای تجزیه و تحلیل تصاویر چند طیفی سنجش از دور (Remote Sensing) استفاده می‌شود. با استفاده از Envi می‌توان تصاویر چند طیفی را پردازش کرده و اطلاعات مفیدی را از آنها استخراج نمود.
Google Earth Pro: آنالیز و تجزیه و تحلیل مکانی کمک می کند، اندازه هر موقعیتی در روی کره زمین و مقادیر اقلیم و قاره را بدست بیاورید. این برنامه اندازه نهایی منطقه را در دسترس قرار می دهد.
این تنها چند نمونه از نرم افزارهای استفاده شده در رشته نقشه‌برداری است و بسته به نیاز‌ها و تخصص‌های مورد نظر در این رشته، ممکن است نرم افزارهای دیگری نیز مورد استفاده قرار گیرند.
خدمات مجموعه مهندس
مجموعه مهندس در کشور به‌عنوان یکی از مجموعه‌های معتبر در زمینه نقشه‌برداری شناخته می‌شود. اگر شما نیاز به خدمات در این زمینه دارید می‌توانید به سایت این مجموعه مراجعه کرده و خدمات متنوعی را از آنها دریافت کنید. مهندسان نقشه‌برداری که در این مجموعه مشغول به فعالیت هستند دارای تخصص بسیار بالایی بوده و از بهترین تجهیزات برای نقشه‌برداری استفاده می‌کنند. خدمات این مجموعه به صورت غیر حضوری نیز از طریق سایت ارائه می‌شود که شما می‌توانید با کارشناسان این مجموعه ارتباط بگیرید و از مشاوره آنها نیز برخوردار شوید.
