بازدید از جاذبه های تاریخی و آثار به جامانده از روزگار پرچالش گذشته با ماجراجویی همراه است و شما را با ناگفته های تازه ای از تاریخ روبه رو می کند. در این مطلب از ره بال آسمان، می خواهیم به یکی از شهرهای جنوبی ایران سفر کنیم، یکی از مناطق پررمزوراز با تاریخی پرفرازونشیب. مقصد ما در این سفر بندر بوشهر است و قرار است به سراغ قبر جنرال یا طبق گویش محلی ها آرامگاه ژنرال انگلیسی، یکی از آثار تاریخی در جنوب ایران برویم.
معرفی قبر جنرال
قبر جنرال که با نام قبر جرنیل نیز شناخته می شود، تلفظ محلی عبارت قبر ژنرال است. این سازه از جاهای دیدنی بوشهر به شمار می رود و آرامگاه یک ژنرال انگلیسی است. پیرامون یادمان، گورستانی از کشته شدگان انگلیسی وجود داشت که امروزه به پارک تبدیل شده است. هرچند از هویت فرد مدفون اطلاعاتی در دست نیست؛ این بنای آجری یکی از نمادهای دوران اشغال بوشهر است. قبر جنرال در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۸۶۴۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری قبر جنرال
قبر جنرال به شکل ابلیسک ساخته شده است. ابلیسک به ستون سنگی چهارگوش و بلندی می گویند که نوکی هرمی دارد. انتخاب شکل هرم برای همانندسازی با پرتوی خورشید بوده است. ابلیسک در معماری مصر باستان، آشور و روم باستان به کار می رفت. در دوران نوین نیز نمونه هایی از این سازه در شماری از میدان های اصلی اروپا و آمریکا دیده می شود.
تاریخچه قبر جنرال در بوشهر
بوشهر تاریخ پرفرازونشیبی داشته است. به دلیل موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد، همیشه در مرکز توجه انگلیسی ها بوده است. این بندر، در گذر تاریخ، مستعمره انگلیسی ها بوده است. به همین دلیل، ردپای این کشور در بسیاری از نقاط آن جا مانده است. تأثیر حضور انگلیسی ها در معماری بسیاری از بناها مشهود است. این تأثیرها اکنون بخشی از تاریخ بوشهر محسوب می شوند. قبر جنرال نیز یکی از آثار تاریخی به جامانده از زمان جولان انگلیسی ها در بوشهر به شمار می رود. این آرامگاه که در گویش محلی به قبر ژنرال انگلیسی شناخته می شود، نشانه ای از دوران حکومت قاجار و حضور ارتش انگلیس در خاک ایران است.
طبق نظر تاریخ شناسان، این بنا متعلق به یک نظامی ارتش انگلیس است. این نظامی را ایرانیان کشته اند، در حمله بریتانیا به ایران در سال ۱۸۵۶، در منطقه هرات واقع در نقشه ایران در آن زمان. هویت این انگلیسی مشخص نیست. حدس های بسیاری دراین باره زده شده است.
معماری قبر ژنرال انگلیسی
معماری قبر جنرال انگلیسی شکل ساده و در عین جالبی دارد. یک ستون چهارگوش در فضایی مربعی شکل بالا رفته است. این ستون چهارگوش برگرفته از بنایی باستانی است که در اصطلاح به سبک معماری آن ابلیسک می گویند. ابلیسک ستون چهارگوشی است که سر آن به شکل هرم طراحی می شود. این بنا در طراحی باستانی، به جای استفاده از چند قطعه سنگ، ساختاری یکپارچه داشته است و با گذشت زمان، این ساختار یکدست سنگی به چند لایه سنگ تغییر می کند. معماری ستون چهارگوش قبر جنرال در معماری مصر باستان، روم، بیزانس و آشور مرسوم بوده است.
قبر جنرال در ابتدا میان باغی پردرخت بوده است؛ اما در سال ۱۳۹۰، شهرداری بوشهر تغییراتی در محله سنگی ایجاد می کند. سرانجام، فضای این آرامگاه به پارک محلی بدل می شود. فضایی که قبر جنرال انگلیسی در آن قرار دارد، علاوه بر این شخص، محل دفن سربازان انگلیسی دیگری نیز بوده است. به عبارتی، گورستانی انگلیسی محسوب می شده است. بسیاری از این سربازان مدفون شده، در حمله آن ها به ایران و درگیری با افراد باقرخان تنگستانی کشته شده اند. نظامیان انگلیسی جسد افراد کشته شده را به یکی از نخلستان های بوشهر بردند و تصمیم به دفن آن ها در این منطقه پردارودرخت گرفتند. در نهایت، برای یکی از ژنرال های خود، آرامگاهی با یک بنای یادبود ساختند. این قبرستان انگلیسی امروز در محله سنگی به پارک تبدیل شده است و آرامگاه جنرال، به عنوان یکی از بناهای تاریخی در فهرست جاهای دیدنی بوشهر، در این پارک خودنمایی می کند.
قبر جنرال متعلق به کیست؟
اینجا آرامگاه ژنرال د-ت-د-م است که به دست وحشیان جنوب ایران کشته شد.برخی این مقبره را مدفن ژنرال اترام دانسته اند و برخی آن را متعلق به ژنرال استاکر ذکر کرده اند. در حالی که ژنرال استاکر در جنگ کشته نشد؛ بلکه در ۴ فروردین ۱۲۳۶ در بوشهر خودکشی کرد. ژنرال اترام نیز در کلیسای وست مینستر در بریتانیا مدفون است. نویسنده فرهنگ بوشهر حدس می زند این مکان مقبره ژنرال استاپفورد است که در جنگ خوشاب در ۱۹ بهمن ۱۲۳۵ کشته شد.
گورستان قبر جنرال
محوطه این مقبره تا سال ۱۳۹۰ به صورت باغی از درختان محلی بود و در همان سال توسط شهرداری بندر بوشهر تبدیل به پارک شد و از گورستان به پارک تغییر کاربری داد. این گورستان مدفن ۳۵ تن از سربازان انگلیسی بود. این افراد در جنگی کشته شدند که در سال ۱۲۳۶ هجری شمسی بین متجاوزان نیروی دریایی انگلیس و افراد باقر خان تنگستانی رخ داد. در این جنگ بوشهر به تصرف قوای انگلیس در آمد. انگلیسی ها برای دفن کشته های خود در گوشه دنجی از بوشهر در میان انبوه نخل های سر به فلک کشیده قطعه کنونی را انتخاب کردند. اسامی افراد مدفون به شرح زیر است:
- ژنرال استاکر، فرمانده کل قوای اعزامی به خلیج فارس، علت مرگ خودکشی
- ناخدا اترسی، فرمانده قوای بحری، علت مرگ خودکشی
- سرتیپ استاپفورد، افسر ستاد، علت مرگ اصابت گلوله در جنگ
- سرهنگ دوم مالت، فرمانده هنگ سواره نظام سبک، علت مرگ اصابت گلوله در جنگ
- ستوان اترسون، افسر هنگ بیستم پیاده، علت مرگ اصابت گلوله در جنگ
- ستوان وارن، افسر هنگ بیستم پیاده، علت مرگ اصابت گلوله در جنگ
- ستوان فرانکلند، افسر ارشد هنگ دوم سواره اروپایی، علت مرگ اصابت گلوله در جنگ
قبر جنرال کجاست؟
آرامگاه جنرال انگلیسی از جاهای دیدنی جنوب ایران است و در بندر بوشهر واقع شده است. این اثر تاریخی با شمایل خاص خودش در مناطق شمالی بوشهر و محله سنگی بوشهر جا خوش کرده است. این آرامگاه در شمال فرودگاه بوشهر و در فاصله ۲کیلومتری آن واقع شده است. بسیاری از جاهای دیدنی بوشهر در فاصله کمی از این آرامگاه واقع شده اند.
جاهای دیدنی نزدیک قبر جنرال
- فاصله قبر جنرال تا موزه رئیس علی دلوار بوشهر: حدود ۳ کیلومتر
- فاصله قبر جنرال تا بازار قدیمی بوشهر: حدود ۳ کیلومتر
- فاصله قبر جنرال تا عمارت دهدشتی: حدود ۳ کیلومتر
- فاصله قبر جنرال تا عمارت طاهری: حدود ۳ کیلومتر
جنوب گردی از سفرهای لذت بخش محسوب می شود و بازدید از جاذبه های تاریخی و طبیعی پررمزوراز این منطقه از ایران، معماهای جذاب بسیاری را در ذهنتان شکل می دهد. ماجراجویی و کندوکاو میان جاهای دیدنی جنوب، سفری فراموش نشدنی خواهد بود. پیشنهاد می کنیم حداقل یک بار در سال به یکی از مناطق جنوبی ایران سفر کنید و از لذت این ماجراجویی بی بهره نباشید. جاهای دیدنی بوشهر، با زیبایی های طبیعی و تاریخی، از دل چسب ترین جاذبه های جغرافیای جنوبی ایران محسوب می شوند. ما در این مطلب، به سراغ قبر جنرال بوشهر رفتیم. برای آشنایی با دیگر جاهای دیدنی بوشهر، با مجله گردشگری ساعد نیوز همراه شوید.
آشنایی با قبرستان وادی السلام، بزرگترین قبرستان جهان
