یکی از زیباترین جاده های دسترسی مردم تهران و کرج به شمال ایران، جاده چالوس (Chalus Road) با نام رسمی جاده ۵۹ است. این جاده سرسبز و زیبا از میان شهر کرج واقع در استان البرز عبور می کند و به شهر چالوس در استان مازندران می رسد. مناظر و چشم اندازهای بی نظیری در محور چالوس - کرج وجود دارند و این مسیر یکی از پرطرفدارترین مسیرهای منتهی به شمال ایران به حساب می آید. به دلیل این که اکثر گردشگران و مسافران مسیر جاده چالوس را برای لذت بردن از مناظر زیبای آن ترجیح می دهند، در اکثر مواقع به خصوص تعطیلات ترافیک سنگینی بر این محور حاکم است. در طول مسیر جاده چالوس جاذبه های طبیعی فوق العاده زیبایی وجود دارند که می توانید در سفر به چالوس در بین راه از آن ها هم بازدید کنید. بسیاری از گردشگرانی که حتی با تهیه بلیط هواپیما به شهرهای شمالی ایران سفر می کنند علاقه مندند که از جاده چالوس نیز بازدید کنند. در ادامه مقاله جاذبه های طبیعی که در این مسیر می توانید از آن ها بازدید کنید، معرف حضورتان می شوند. می توانید با آشنایی با تک تک آن ها این بار در سفر به چالوس، به بازدید از آن ها هم بروید و از مناظر جذابشان لذت ببرید.
معرفی جاده چالوس
جاده ۵۹ معروف به جاده چالوس در سال ۱۳۱۲ به بهره برداری رسید و به مرور به عنوان یکی از جاهای دیدنی چالوس شناخته شد. با ساخت سد امیرکبیر این جاده توجه افراد بیشتری را به خود جلب کرد. این سد علاوه بر دو چندان کردن زیبایی این جاده مقدمات تبدیل جاده چالوس را به یکی از قطب های مهم گردشگری فراهم کرد. در جایجای این مسیر ۱۶۰ کیلومتری مناظری محصورکننده و چشم نواز در انتظار شما است.
برای ساخت این جاده که در واقع قطر رشته کوه البرز را می پیماید، تونل ها و پل های بسیار طولانی ساخته شده است. از آنجایی که تمامی ساخت وساز ها مربوط به دوره رضا پهلوی است، این جاده را یکی از ناامن ترین جاده های ایران می دانند. امکانات کم آن زمان باعث شد تمامی تونل ها و پل ها با سختی بسیار زیاد و دستمزد قابل توجهی برای کارگران ساخته شود. این جاده بعد از ساخت مورد انتقاد شدید مهندسان اروپایی قرار گرفت. با توجه به خطراتی چون رانش زمین، زلزله، خطر بهمن و ریزش کوه ترافیک های ۱۵۰ کیلومتری گواه وفادارای مسافرانی است که برای دیدن زیبایی های تکرار نشدنی این جاده هر چیزی را به جان می خرند.
تاریخچه ساخت جاده چالوس
تا اواخر دوره قاجار، جاده ای بین کرج - چالوس وجود نداشته و تنها یک مسیر خاکی و مالرو، راه دسترسی به روستاهای این منطقه را تشکیل می داده اما به گونه ای نبود که ارتباط دهنده شمال و جنوب کشور باشد. این جاده در دوران پادشاهی رضاشاه در اردیبهشت ١٣١٠ آغاز و در سال ۱۳۱۲ مورد بهره برداری قرار گرفت. مراسم افتتاح روز جمعه دهم آذر ۱۳۱۲ با حضور رضاشاه برگزار و جاده چالوس افتتاح و به نام "راه مخصوص" نامیده شد. طول این جاده ۱۶۸ کیلومتر و عرض آن ۸ متر و در برخی قسمت ها به ده الی دوازده متر هم می رسید.
از این زمان به بعد، انواع رستوران ها و واحدهای اقامتی و پذیرایی در کنار این جاده شکل گرفت و با ساخت سد امیر کبیر (سد کرج) در سال ۱۳۴۰ به جاذبه ها و زیبایی های این جاده افزوده شد و در اندک زمانی این جاده به یکی از تفریحگاه های مهم گردشگری ایران تبدیل شد. به نقل از گفته های شفاهی از مردم قدیم، کارگران را برای کندن این تونل در دل کوه (چون کندن تونل کندوان آنهم بدون تجهیزات کار بسیار سخت و دشواری بود) با یک سکه پنج ریالی که در آن زمان ارزشمند بود تشویق می کردند و گفته می شود به ازای هر کلنگ پول داده می شده است. ساخت تونل کندوان از اردیبهشت ماه سال ۱۳۱۴ آغاز شد و ساخت در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۷ به پایان رسید، طول تونل به مسافت یک هزار و ۸۸۶ متر و عرض پنج الی هفت و ارتفاع شش متر است، باین تونل ۱۳ کیلومتر از مسیر مرکز کرج به چالوس کاسته شد چون پیش از این برای طی این مسیر باید کوه دور زده می شد. این جاده در دامنه سلسله کوه های البرز مرکزی از دوره گذشته ساخته شده است و امکانات و تأسیسات و اماکن گردشگری تفریحی و ورزشی که در حاشیه آن ساخته شده پس از این دوره بوده است که بعدها نیز عنوان چهارمین جاده زیبای جهان را کسب کرد.
مسیر دسترسی به جاده چالوس
برای دسترسی به جاده کرج-چالوس باید خود را به شهر کرج در استان البرز یا شهر چالوس در مازندران برسانید که به عنوان مبدا سفر در این جاده محسوب می شوند. در صورتی که می خواهید از شهر تهران به سمت جاده چالوس راه بیفتید، از بزرگراه شهید لشکری (جاده مخصوص)، به طرف شهر کرج و ابتدای جاده چالوس حرکت کنید.
سایر مسیرهای دسترسی به جاده چالوس از سمت تهران
- اتوبان تهران-کرج
- انتهای اتوبان همت (خرازی)
- اتوبان تهران-شمال
جاده چالوس از جمله جاذبه های گردشگری استان مازندران است که از شمال به شهرستان چالوس در استان مازندران، از شرق به شهرستان تهران و شمیرانات، از غرب به منطقه طالقان و از جنوب به شهر کرج محدود می شود.
یکی از ویژگی های جاده چالوس گردنه های خطرناک آن است که از مشهورترین آن ها می توان به گردنه «هزار چم» نیز اشاره کرد. این گردنه در ۵۰ کیلومتری چالوس و ۱۰۰ کیلومتری کرج قرار دارد و پیچ وخم های آن باعث جذب بسیاری از گردشگران می شود. از این رو، در اطراف هزارچم رستوران ها، قلیان سراها، لبنیاتی و... متعددی وجود دارند و مسافران برای استراحت، صرف چای و غذا و البته گرفتن عکس در آنجا توقف می کنند.
شهرها و روستاهای مسیر جاده چالوس
نخستین همراه جاده چالوس در مسیر کرج - چالوس رودخانه خروشان کرج رود است که درست به موازات جاده امتداد دارد و از البرز جنوبی سرچشمه می گیرد. این رودخانه پس از پشت سر گذاشتن دشت های کرج، در انتهای مسیر به رودخانه جاجرود می ریزد. حاشیه این رودخانه، سرسبز و دیدنی است؛ هرچند با فرارسیدن فصل پاییز، جلوه ای هزار رنگ پیدا می کند؛ به همین دلیل از جاهای موردعلاقه گردشگران برای اتراق و چادرزدن به حساب می آید. اگر مسیر رودخانه را دنبال کنید، به سد زیبای کرج و روستای کوچک واریان خواهید رسید.
در کیلومتر ۱۵ جاده چالوس روستایی به نام نوجان قرار دارد. آبشار نوجان از جمله جاذبه های دیدنی این روستای منحصربه فرد و زیبا است. اگر بخواهید از آبشار زیبای نوجان دیدن کنید، بعد از «پورکان» باید وارد فرعی «نوجان» شوید و این مسیر پرپیچ وخم و ناهموار را هشت کیلومتر ادامه دهید. چنانچه کمی از روستا فاصله بگیرید به آبشار زیبای خوارس در حوالی روستای خوارس خواهید رسید. روستای آتشگاه نیز در ادامه این مسیر قرار گرفته است. در کیلومتر ۱۷ جاده چالوس نیز آبشاری زیبا و بلندقامت قرار دارد که از زیباترین آبشارهای ایران محسوب می شود.
اگر کمی جلوتر برویم، در کیلومتر ۳۲ جاده چالوس روستای مورود در انتظار گردشگران است. مورود روستایی زیبا در دل ارتفاعات و در دره ای زیبا قرار گرفته دارد. اگر در فصل بهار به این روستا سفر کنید، آن را غرق در گل های بهاری سرخ و زرد خواهید یافت. در حوالی این روستا یک آبشار زیبا و چشم نواز با نام آبشار چهارصد تنور نیز قرار دارد که بسیار چشم نواز است. رودخانه مجاور روستا نیز یکی از جذاب ترین چشم اندازهای این منطقه است.
یکی دیگر از جذاب ترین روستاهای حوالی جاده چالوس روستای زیبای گچسر است. این روستا در بخش آسارا قرار دارد و یکی از قدیمی ترین روستاهای این منطقه است که قدمت آن به دوران صفویه باز می گردد. گچسر روستایی با منابع غنی گچ بوده است که سبب شده بود تا کوره های گچ پزی متعددی در این روستا ساخته شود.
نکته قابل توجه اینکه حدود ۸۰ کیلومتر از مسیر ۱۶۰ کیلومتری جاده چالوس از بخش آسارا کرج می گذرد. این منطقه با ۵۶ روستا مملو از منابع طبیعی و تاریخی است و وجود سه قله بالای چهار هزار متر ارتفاع و پیست اسکی بین المللی دیزین باعث شده است که از مناطق مهم گردشگری ورزشی به شمار رود. اکثر روستاهای آسارا برای گردشگران داخلی و خارجی شناخته شده و مورد توجه هستند که از آن جمله می توان به روستاهای آزادبر، ارنگه بزرگ، تکیه سپهسالار، نشترود، خوزنکلا، واریان و وینه اشاره کرد.
چشمه وله در ۷۰ کیلومتری شمال شرقی کرج، قلعه ی تاریخی صلصال، آبشار بی همتای هفت چشمه در ۱۷ کلیومتری این جاده، قلعه ی دزدبند و امامزاده سپهسالار تنها تعداد کمی از جاذبه های این جاده هستند که هر ساله حدود ۱۳ میلیون جهانگرد و گردشگر را به سمت خود می کشد. سفر به جاده چالوس در هر فصل لطف خودش را دارد زیرا شکوه این جاذبه ها در فصول مختلف رنگ و بوی متفاوتی به خود می گیرد.
در کیلومتر ۷۵ جاده چالوس و در ضلع غربی گردنه کندوان دره ای استثنایی قرار دارد که بهشت دره نوردان و طبیعت گردان است. پیمایش این دره تنها با ابزار حرفه ای دره نوردی میسر است.
جاذبه های جاده چالوس
- روستا و آبشار سنج : روستای سنج یکی از روستاهای زیبا و سرسبز شهرستان ساوجبلاغ در استان البرز است که میان کرج و هشتگرد و غرب کوه های البرز واقع شده است. این روستا باغ های سرسبز و پرمیوه شامل گردو، آلبالو، گیلاس و گوجه سبز دارد و با برخورداری از بافت نیمه جنگلی در حد فاصل حریم رودخانه قرار گرفته است. یکی از جذاب ترین و دیدنی ترین جاذبه های این روستا، آبشار سنج است که باعث رواج گردشگری در روستای سنج شده است.
- آبشار هفت چشمه: آبشار هفت چشمه در مسیر جاده چالوس و استان البرز واقع شده است. این آبشار در کیلومتر ۱۷ جاده کرج- چالوس و نزدیکی روستای ارنگه واقع شده است. این آبشار از مهم ترین و زیباترین جاذبه های منطقه به حساب می آید و در بالادست آن رودخانه ای خروشان به نام ارنگه قرار دارد. مسیری که به آبشار هفت چشمه منتهی می شود، از کنار رودخانه عبور می کند و در برخی جاها تنگ و باریک می شود که بایستی از بین صخره ها و شکاف سنگ ها عبور کنید. از این رو بازدید از آبشار هفت چشمه در فصل بارندگی پیشنهاد نمی شود.
- مرداب هسل : مرداب هسل در ۱۰ کیلومتری جنوب غرب چالوس و ۱۵ کیلومتری شمال غرب مرزن آباد واقع شده و در دل جنگل سرسبز و زیبا قرار گرفته است. مرداب هسل در هر فصل رنگ و روی جدیدی به خود می گیرد و در همه حالات همه را متحیر و مجذوب خود می کند. علاوه بر خود مرداب هسل، مسیر دسترسی به آن نیز بسیار جذاب و تماشایی است. جلبک هایی که در مرداب هسل وجود دارند، در فصل بهار و تابستان با رنگ سبزشان مرداب را چون زمردی درخشان نمایش می دهند. پس از پایان یافتن فصل زمستان، مرداب کم کم رنگ نارنجی و قرمز به خود می گرد و با رنگ آتشین خود فرارسیدن پاییز را به ارمغان می آورد. هسل در کلمه به معنای "آب راکد" است. این مرداب در مجاورت روستای طلاجو در شهرستان چالوس واقع شده و جانورانی چون لاک پشت و وزغ در آن زندگی می کنند.
- مکان مقدس پیر پیران : آرامگاه پیر پیران در روستای آتشگاه و دهستان کمال آباد واقع شده است. باغ کوچکی میان درختان میوه و کنار راه مالرو میانه روستا وجود دارد که یک درخت کهنسال با قدمت دوهزارسال را در خود جای داده است. مردم روستا این درخت را بسیار باور دارند و در کنار آن نماز خوانده و به دعا مشغول می شوند. از این رو این باغ امامزاده پیرپیران نام گذاری شده و جز این درخت کهنسال هیچ اثر تاریخی دیگری در باغ وجود ندارد. این درخت 2هزار ساله یکی از مسن ترین درختان استان البرز است و جدیدا کمیته ثبت و تعیین میراث فرهنگی البرز در اقدامی درختان کهنسال را به عنوان میراث فرهنگی ثبت کرده است.
- سد امیر کبیر : امیر کبیر در مسیر سرسبز چالوس در ۲۵ کیلومتری آن قرار گرفته که بسیار راحت می توانید به آن دسترسی داشته باشید و در آنجا توقف کنید، علاوه بر سد دریاچه امیرکبیر نیز که از همان سد به وجود آمده طرفداران بسیاری دارد و در سکوت و آرامش حاکم در دریاچه و طبیعت بکر پیرامونش می توانید به ماهیگیری مشغول شوید، روستایی به نام واریان در آن طرف دریاچه قرار دارد که آنجا نیز از زیبایی ها و نعمت های طبیعی بسیاری برخوردار است، شما با قایق می توانید ظرف چند دقیقه ایی از روی دریاچه عبورکنید.
- غار یخ مراد : غاری شگفت آور و مکانی هیجانی، یخ مراد غاری کم نظیر و مشهور است، مکانی مناسب برای افراد غارنورد، کوهنورد و اشخاص علاقه مند به تفریحات هیجانی به شمار می رود، حدود ۷۰ کیلومتر را که از جاده چالوس طی کردید به تابلویی با نام کهنه ده می رسید که شما را به طرف غار یخ مراد راهنمایی می کند، چهار کیلومتر با گچسر فاصله دارد، شهرت غار یخ مراد در بین تمام کوهنوردان و گردشگران به گوش می رسد و بازدید کنندگان بسیاری دارد مخصوصا ماه فروردین که قندیل هایش بهترین شکل ممکن را به خود می گیرند.
- تله کابین نمک آبرود : در سمت غربی چالوس و به طور دقیق، کیلومتر ۱۲ جاده چالوس به تنکابن، با شهرک توریستی نمک آبرود ملاقات می کنید. اگرچه در این پارک توریستی شهربازی، پینت بال و کارتینگ نیز وجود دارد، اما شهرت اصلی آن به خاطر دو خط تله کابین است که دل هر گردشگری را آب انداخته و وسوسه حضور در ارتفاع پنجاه متری را به آدمی می اندازد.
در این نوشته به طور اجمالی جاهای دیدنی چالوس را معرفی کردیم. ناگفته پیداست که در این شهر باصفای شمالی، جاذبه ها به این موارد محدود نمی شوند و هدف ما تنها پیشنهاد چند جاذبه به عنوان نمونه بوده است.با این تفاسیر، بی صبرانه مشتاقیم تا تجارب خود از سفر چالوس را با ما درمیان قرار دهید تا در این نوشته روز به روز با جاهای بکر و ناب بیشتری غنی شود.
سد سلیمان تنگه کجاست؟
