آشنایی با زیبایی های خانه مشیرالملک اصفهان

این خانه متعلق به خاندان مشیرانصاری از مستوفیان و منشیان دربار صفویه است که مانند بسیاری از خانه های اشرافی زمان خود ساخته شد. در آجر به آجر این بنا روح صمیمی و گرم معماری ایرانی دمیده شده است. این اثر در ۱۹ بهمن ۱۳۸۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.در خانه مشیر الملک اصفهان همان حس وحال خوب خانه های قدیمی ایرانی جاری است. تزئینات داخلی آن نیز به زیبایی و شکوه یک اثر اشرافی است که گردشگران را غرق لذت می کند. حیات دلباز، حوض آبی، باغچه ها از دیگر زیبایی های چشمگیر بنا است. پنجره های ارسی که با شیشه های رنگارنگ تزئین شده اند در ساعات پرنور روز رنگارنگ ترین جلوه را به خانه می بخشد. اگر دلتان می خواهد یکی از زیباترین و آرامش بخش ترین دیدنی های اصفهان را ببینید، حتما به این خانه سری بزنید.

خانه مشیرالملک انصاری از خانه های اشرافی دوره صفویه محسوب می شود. این خانه متعلق به خاندان مشیرانصاری از مستوفیان و منشیان دربار صفویه است که در دوره شاه عباس بزرگ از شیراز به اصفهان مهاجرت کرده و در آن سکنی گزیدند. تأثیرگذارترین چهره این خاندان میرزا حبیب الله مشیرالملک انصاری است. وی در سال ۱۲۵۷ ه.ق در اصفهان متولد شد و در سال ۱۲۸۸ ه.ق حاکم اصفهان شد.مشیرالملک در سال ۱۳۰۹ ه.ق به قتل رسید. این خانه بعدها به وسیلهٔ یکی از تجّار اصفهان به نام حسین چرمی و سپس حاج محمد سمائیان خریداری شد. در دوره تملک سمائیان جنگ ایران و عراق در گرفت و پناهندگان خوزستانی در خانه سکونت گزیدند.

چرا بازدید از خانه مشیرالملک اصفهان پیشنهاد می شود؟

• این خانه از امتیازات هنری همچون جدول کشی با طلا، نقاشی های پشت شیشه و آینه کاری محدب برخوردار است.
• خانه مشیرالملک انصاری دارای بزرگ ترین ارسی ۹ لنگه دنیاست که ترکیب رنگ خاصی دارد و نقوش اسلیمی زیبایی در آن به کار رفته است.
• در گذشته این خانه یکی از کاخ های سلطنتی ایران به شمار می رفت و متعلق به خاندانی بوده که همواره برای سازندگی کشور تلاش کرده اند.
• می توانید خانه ای با یک معماری خاص و دلفریب را تماشا و زیباترین سوژه های عکاسی را پیدا کنید.

تاریخچه خانه مشیرالملک انصاری

این خانه تاریخی از یادگاری های دوران صفویه است و متعلق به خاندان مشیر انصاری است؛ شخصی که از مستوفیان دربار صفویه بود و از شیراز به اصفهان مهاجرت کرده بود. بعد از خاندان مشیرالملک ها این خانه به کاربری های مختلفی تغییر داده شد، از کنسولگری پادشاهی پروس و خانه تاجر اصفهانی گرفته تا اقامتگاه پناهندگان خوزستانی و در طی این تاریخ پرفراز و نشیب تزئینات خانه تخریب شد ولی از سال ۱۳۷۰ به بعد با مرمت تزئینات دوباره رنگ و لعاب گذشته را بازیافت.

معماری خانه مشیرالملک انصاری

خانه مشیرالملک انصاری به سبب همین تزئینات متفاوت و زیبایش و همچنین طراحی سلطنتی چشم نوازش از لحاظ هنر معماری از دیگر بناهای تاریخی یک قدم جلوتر است. این اثر ارزنده با تزئینات نقاشی، گچ بری های شاهکارانه، آینه کاری های سقف تجلی گاه هنر ایرانیان محسوب می شود. گفتنی است که در گذر زمان نقاشی هایی نیز به بخش های مختلف ساختمان اضافه شده است.

فضاهای بنای خانه مشیرالملک انصاری

ورودی خانه در گوشه شمال غربی واقع شده و دارای سردر بزرگ و مجللی است که قوس نیم دایره ای بر فراز آن جلوه گر است. وجود این قوس موجب تمایز سردر این خانه از سایر خانه‏ های اصفهان شده است. مجموعه ورودی شامل هشتی و دالان هایی است که یکی از آنها به گوشه حیاط راه دارد و دیگری به فضای اصطبل در شمال خانه منتهی می ‏گردد. یک درب هشتی نیز به سرایداری باز می ‏شود که محلی برای کنترل تردد افراد به خانه بوده است.

حیاط خانه با حوضی وسیع و صليبی شکل در وسط و چهار باغچه اطراف آن حالتی مرکز گرا به خود گرفته است. جداره های حیاط دارای ازاره های سنگی حجاری شده می باشند و همخوانی قطعات کاشی و چوبهای تزئینی به کار رفته در نماهای مختلف آن، موجب ایجاد هماهنگی در کل حیاط گردیده است.
حياط مستطيل شکل خانه در سه جبهه شمالی، شرقی و غربی خود با فضاهای متعددی احاطه شده که در اين ميان جبهه شمالی با ارتفاع سه طبقه مهمترين بخش خانه را تشکيل می دهد. اين جبهه شامل تالاری در ميانه و چهار اتاق سه دری در دو طبقه طرفين آن است. هر يک از اتاق های سه دری در طبقه اول با سه در چوبی و در طبقه دوم به وسيله پنجره ارسی به فضای تالار گشوده می شوند که در صورت باز بودن درها، مجموعه اين فضاها به يکديگر پيوند خورده، فضايی وسيع و يکپارچه را در دو طبقه پديد می آورند. تالار در انتهای خود يک فضای شاه نشين با دو ستون پر تزئين دارد و از ضلع مقابل با ارسی عريض نه دهانه ای به حياط مشرف است. ديوارها و سقف تالار پوشيده از تزئينات نقاشی، گچبری و آينه‏کاری است و ارسی آن با ارتفاعی معادل دو طبقه دارای گره چينی چوبی و شيشه ‏های رنگی زيبا می‏ باشد. در زير اين جبهه دو اتاق سه دری يک متر پائين تر از کف حياط واقع شده ‏اند. اين فضاها دارای ازاره‏ های بلند کاشی فيروزه‏ ای بوده و به وسيله پنجره ‏های بزرگی از حياط نور می‏گيرند.

حوضخانه مرتفع خانه در گوشه شمال شرقی آن قرار دارد، در طبقات همکف و اول غرفه هايی پيرامون خود دارد. در طبقه اول ضلع شمالی حوضخانه يک اتاق پنج دری مشرف به آن قرار دارد. رديف نورگيرهايی به ارتفاع يک طبقه بر فراز حوضخانه اين فضا را روشن می کنند. اين نورگيرها با شيشه های رنگی متعدد خود در حوض هشت گوش وسط حوضخانه تلالوئی از نور و رنگ ايجاد کرده و به اين طريق فضايی دلنشين پديد می آورند. ديوارهای حوضخانه دارای تزئينات گچبری و نقاشی به سبک فرنگی می باشد. بام حوضخانه با شيب چهار طرفه خود حجم شاخصی در مجموعه بنا پدید آورده است.

بخش عمده جبهه جنوبی ديواری است که مشابه جبهه مقابل خود، نما سازی شده و تنها دو اتاق سه دری به نام اتاق عکس و اتاق آينه در انتهای این جبهه قرار دارند. اتاق آینه دارای تزئينات فراوان آینه کاری، گچ بری و نقاشی می ‏باشد ولی اتاق عکس آسیب دیده واز تزئینات آن چیزی بر جای نمانده است.
در جبهه شرقی خانه، تالاری در ميانه و دو اتاق سه دری در دو سوی آن قرار دارد. اتاق پشتی اين تالار به صورت فضایی مجزا در آمده با دو اتاق ديگر در طرفين خود ارتباط کامل يافته است. اين دو اتاق نيز به نوبه خود با سه دری های اين جبهه مرتبط هستند. يک ايوان ستوندار فضاهای اين جبهه را با حياط پيوند می دهد.
جبهه غربی حياط نيز نمايی مشابه جبهه شرقی دارد. ايوان های شرقی و غربی حياط در ميانه نما عقب نشسته و به اين ترتيب بر محور فرعی حياط تاکيد کرده‏ اند. جبهه غربی شامل چهار اتاق سه دری است و بر خلاف معمول راهرويی در ميانه آن قرار گرفته است. با توجه به فضاهای جبهه شرقی به نظر می رسد جبهه غربی نيز تالاری در ميانه خود داشته و بعد ها اين تالار به دو اتاق و راهروی بين آنها تبديل شده است.
با نگاه به قسمت جنوب غربی خانه از چاهخانه، خزینه و یک حمام شخصی مطلع می ‏شویم که در آن، آب را برای استحمام در خانه مهیا می‏ کرده ‏اند به این ترتیب که آب در چاه به طبقه دوم می آمده و با نور خورشید گرم می شد و سپس در حمام شخصی مورد استفاده قرار می گرفت.آشپزخانه نیز در گوشه جنوب شرقی قرار دارد و از سه بخش شربت خانه، بخت و پز و انبار تشکیل می ‏شد،اما اکنون دیگر جزئی از خانه محسوب نمی ‏شود.

چگونه به خانه تاریخی مشیرالملک برویم؟

این خانه در نزدیکی میدان نقش جهان و در خیابان هاتف واقع شده است. هاتف از خیابان های معروف و اصلی اصفهان به شمار می رود، برای همین دسترسی به آن سخت نیست. تنها کافیست خود را به میدان امام علی و بعد پمپ بنزین هاتف برسانید و سپس وارد کوچه یخچال شوید یا اینکه از میدان نقش جهان به سمت خیابان حافظ رفته و از طریق خیابان مقدم خود را به کوچه یخچال برسانید.

آدرس: خیابان هاتف – خیابان مشیر – ابتدای کوچه هارونیه

در مورد خانه جواهری اصفهان چه می دانید؟