خانه جواهری دارای پلان مربع شکلی است که فضاهای معماری چهار جبهه، حیاط چهارگوش آن را احاطه کرده اند. پوشش فضاها به صورت تخت و طاق و تویزه می باشد. فضای اصلی و ارزشمند خانه، در ضلع جنوبی آن قرار گرفته و دارای تالاری در وسط، با نمایی مشرف به حیاط و طاقچه های هلال و طاقچه بلندهای چهارگوش می باشد. ضلع شرقی خانه، از تالاری با یک پیش زدگی مزین به اُرسی سه لنگه چوبی و اتاق های جانبی با سه دری های مشرف به حیاط و دو ایوان در طرفین تالار تشکیل شده است. روبروی این تالار، حوض مستطیل شکلی قرار دارد که هوای سرداب زیر تالار و اتاق های جانبی، توسط آب حوض تهویه می گردد.
معرفی خانه جواهری اصفهان
خانه ای با سبک معماری قاجار در منطقه قدیمی دردشت شهر اصفهان که به زیبایی و دل ربایی خود می بالد. خانه جواهری اصفهان قبلا کاربرد مسکونی داشت ولی درحال حاضر به خانه صنایع دستی تغییر کاربری داده است و از جاهای دیدنی اصفهان محسوب می شود. در طول سال، علاقه مندان بسیاری در کلاس ها و کارگاه های آموزشی این مجموعه شرکت می کنند تا در فضای نوستالژیک این خانه تاریخی، با هنر اصیل هنرمندان ایرانی از نزدیک آشنا شوند و از استادان خوش ذوق و ماهر بهره ببرند.
تاریخچه خانه جواهری اصفهان
با اینکه قدمت اصلی این بنا مشخص نیست ولی باتوجه به نوع معماری خانه جواهری اصفهان، می توان دریافت در دوره قاجار ساخته شده است. نام این خانه از مالک آن گرفته شد و به علت زیبایی حیرت انگیز این خانه تاریخی، در سال 22 مرداد 1384 خانه را از صاحبش خریدند سپس به لیست آثار ملی اصافه نمودند.خانه جواهری اصفهان پس از مرمت، در سال 1386 تغییر کاربری داد و در اختیار هنرمندان صنایع دستی قرار گرفت تا به کارگاه صنایع دستی تبدیل شود.
پلان خانه تاریخی جواهری
پلان خانه جواهری اصفهان مربعی است که به خاطر فرم قرارگیری اتاق ها در اطراف آن که در ۴ سمت مختلف هستند به این فرم در آمده است. مدل طاق، تختی و تویزه خانه بسیار دیدنی است. برای اینکه شما را بیشتر در حال و هوای این خانه بسیار زیبای تاریخی قرار دهیم، هر کدام از قسمت های خانه را جداگانه شرح می دهیم:
- ضلع جنوبی خانه : در بخش جنوبی این خانه تاریخی، فضاهای بسیار دیدنی مثل تالار را خواهید دید که دید بسیار خوبی نسبت به حیاط دارند و طاقچه های هلالی شکل آن تا چندین ساعت شما را مجذوب خود خواهد ساخت.
- ضلع شمالی خانه: بخش شمالی خانه جواهری اصفهان دارای ۳ اتاق با مقیاس یکسان است که اصطلاحا فرم معماری آن را تختی می گویند. حوضخانه را خواهید دید که به نوعی در تقاطع دو ضلع جنوبی و غربی هم است. محل این تقاطع که به فرم ۸ کشکولی است، حوض ۸ ضلعی در وسط آن به چشم می خورد. از بخش شمالی خانه می توانید با پنج دری چوبی بسیار زیبا به بخش های غربی و حیاط خانه راه پیدا کنید. در گوشه شمال غربی این خانه تاریخی هم پلکانی خواهید دید که به ایوان های طبقه دوم راه دارند. اصطلاحا به این فضا، مهتابی می گویند.
- ضلع شرقی خانه: ضلع شرقی این خانه تاریخی هم بسیار زیباست. در این بخش تالاری فوق العاده زیبا با اُرسی چوبی سه لنگه را خواهید دید. اتاق های چوبی این تالار با سه دری های خود مستقیما به سمت حیاط هستند. همچنین می توانید از طریق دو ایوان دو سمت تالار هم دید مستقیم به سوی حیاط پیدا کند. روبروی تالار ضلع شرقی چشمتان به حوض مستطیلی خواهد خورد. کاربرد این حوض این است که موقع گردش هوا، جریان هوا خنک گردد تا هوایی خنک وارد سرداب زیر تالار و اتاق های اطراف بشود.
- ضلع غربی خانه: سرای هنرهای صنایع دستی و هنرهای سنتی در بخش غربی این خانه تاریخی است. تقریبا می توان گفت که ساختار ضلع غربی را به شکل، قرینه ضلع شرقی ساخته اند اما تفاوت هایی هم دارند. در ضلع غربی، اتاق پنج دری چوبی در وسط قرار گرفته و اتاق های سه دری در اطراف آن هستند.خانه جواهری اصفهان دو طبقه است که طبقه دوم با بهار خواب پذیرای شماست. دو سمت بهار خواب طبقه دوم خانه جواهری، دو اتاق بسیار زیبا و سنتی خواهید دید. در فضای رویی کوچه که جنب خانه قرار گرفته، تالار مجزا با نمای پنج دری خواهید دید. اگر بخواهید از اینجا به ضلع غربی خانه بروید، می توانید از دو درب اطراف ارسی پنج دری کمک بگیرید.
- تزیینات و گچبری ها: تزیینات و گچبری های خانه جواهری در اصفهان در نوع خود بی نظیر است. تالار اصلی یا همان شاه نشین به همراه بخش غربی خانه و بهار خواب طبقه دوم زیباترین تزیینات و گچبری ها را دارند. تزیینات و گچبری های شاخص این فضاها شامل نقاشی شیر و شکر، ارسی های پنج دری و سه دری، بخاری های گچکاری و شیشه های رنگی است. زیر زمین بخش جنوبی خانه تاریخی جواهری هم با کاشی کاری روی آجر به سبک صابونکی و معقلی تزیین گردیده است.
کارگاه های صنایع دستی خانه جواهری اصفهان
بد نیست بدانید که در حال حاضر ۱۵ هنر از صنایع دستی در این خانه تاریخی فعال هستند. از جمله این هنرها می توان به منبت کاری، جواهرسازی، سفالگری، میناکاری، ملیله کاری، گره چینی، تذهیب، طراحی سنتی، نقاشی بر روی چرم و کلیدسازی اشاره کرد. خانواده کیانی در شاخه فلزکاری، در طبقه پایینی شاه نشین فعال هستند.
اتاق حوضخانه محل فعالیت آقای میرلوحی و شاگردان اوست که در شاخه میناکاری فعال هستند. دور حیاط نیز کارگاه منبت کاری و نگارگری به چشم می خورند که با صنایع دستی ارزشمند حاصل کار خانم رحیمی به فعالیت خود ادامه می دهند.
در کنار مهتابی ها، کارگاه های ساخت مینا، ساز و نقاشی روی سفال را خواهید دید که با نظارت استاد صالحی فعال هستند.
کاربری حال حاضر خانه جواهری
این بنا به علت قرار گرفتن در بافت تاریخی- فرهنگی، ارزش ها و ویژگی های معماری، توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان تملک، مرمت و بازسازی گردیده و به شماره ۱۳۰۱۲ در تاریخ ۲۲/۰۵/۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با هدف ایجاد فضایی مناسب برای هنرمندان به منظور تولید، آموزش، تبادل تجربیات، حفظ رشته های سنتی در حال فراموشی، ابداع، نوآوری و فروش محصولات خود، در سال ۱۳۸۶ آن را به عنوان سرای هنرهای سنتی و صنایع دستی مورد بهره برداری قرارداد.
خانه جواهری اصفهان کجاست؟
برای بازدید از خانه تاریخی جواهری در اصفهان باید به خیابان ابن سینا بروید که قدیمی ترین و یکی از زیباترین خیابان های این شهر است. بد نیست بدانید که محله ای بزرگ و تاریخی به نام «دردشت» هم در همین خیابان است.پس از ورود به خیابان ابن سینا، به کوچه مسجد آقا نور بروید. در این کوچه، خانه ای تاریخی و بسیار زیبا را خواهید دید که حقیقتا مثل جواهری ارزشمند می درخشد. از دور که به این خانه نگاه می کنید، در کنار آرامگاه سلطان بخت آغا و دو مناره دردشت مشخص است که پشت بازار دردشت قرار گرفته اند.
آدرس خانه جواهری اصفهان: خیابان ابن سینا – کوچه مسجد آقانور
در مورد منارجنبان اصفهان چه می دانید؟
