یک خودرو از بخش های گوناگونی تشکیل شده است و اگر بخواهیم در این زمینه به موفقیت برسیم و اطلاعات کافی را داشته باشیم، باید نسبت به دانستن تمام تجهیزات مربوط به آن نیز اقدام نماییم. برخی از اجزای موجود در خودروها هستند که به دلیل اهمیت کمتر، چندان مورد توجه قرار نمی گیرند و افراد نیز اطلاعات دقیقی در موردشان ندارند.این در حالی است که با دانستن چنین اطلاعات می توانید اتفاقات بهتری را برای خودروی خود رقم بزنید. یکی از این تجهیزات را باید استکان تایپیت به شمار آورد که کاربرد خاص خود را هم دارد. به همین منظور، در این مقاله قصد داریم تا در مورد این قطعه و کاری که انجام می دهد، با هم صحبت داشته باشیم.
استکان تایپیت خودرو چیست؟
در موتورهای سوپاپ رو سوپاپ بالابر یا این که تایپت قطعه ای است که حرکت برجستگی بادامک را به میله تایپیت انتقال میدهد. در بعضی موتورهای میل سوپاپ رو حرکت بادامک از روش جام تایپت مستقیما به ساق سوپاپ انتقال می یابد. در بقیه موتورهای میل سوپاپ رو حرکت بادامک از روش انگشتی به ساق سوپاپ انتقال می یابد. تایپیت در یک خودرو می تواند از بخش ها و اجزا مختلفی تشکیل شده باشد. با این حال، استکان تایپیت و میل تایپیت را باید از مهم ترین آن ها به شمار آورد که هر یک می توانند وظایف خاصی را در خودرو و بخش موتور آن داشته باشند.
نحوه کارکرد استکان تایپیت خودرو
این که تایپیت خودرو به چه صورت کار می کند نیز در نوع خود می تواند موضوع مهمی باشد. تنظیم دوره ای، نخستین اتفاقی است که باید در این قطعات رخ دهد تا شاهد کارکردش باشیم. این تنظیم با فاصله ای بسیار کم میان سوپاپ و انگشتی خودروی شما انجام می گیرد. در صورتی که این اتفاق به خوبی صورت نگیرد، سر و صدای زیادی از بخش موتور خودروی شما شنیده خواهد شد.البته اگر تایپیت نیز نباشد، این سر و صدا به اوج خود خواهد رسید. بنابراین آن را به وجود آورده اند تا خودرو دچار چنین مشکلاتی نشود. در همین راستا، از مزایای استفاده از تایپیت خودرو باید به صدای کمتر، دوام بیشتر خودرو و همچنین عدم نیاز به تنظیم دوره ای خلاصی سوپاپ اشاره داشت.
هیدرولیک سوپاپ میان میل بادامک و هر کدام از سوپاپ ها قرار گرفته است. در واقع آن را باید سیلندری فولادی به حساب آورد که پیستونی درون آن قرار داده شده است. این حرکت در پیستون از بیرون به وسیله یک فنر قدرتمند محدود می شود که کارایی بالاتر را به دنبال خواهد داشت. این در حالی است که قطعات قدیمی چنین خصوصیات ویژه ای را در خود نداشتند.در نهایت هم بخش بیضی شکل میل بادامک به هیدرولیک سوپاپ نیرو وارد کرده و آن نیز این نیرو را به دو شیوه به بخش سوپاپ می رساند. یکی از این روش ها، تماس مستقیم با انتهای سوپاپ به وسیله میل سوپاپ بالاسری است. در دیگر روش، از یک میل تایپیت استفاده می شود که سوپاپ را هم با مکانیزم انگشتی به فعالیت می اندازد.
انواع استکان تایپیت خودرو
دو نوع استکان تایپیت ممکن است در خودروها وجود داشته باشد:
- استکان تایپیت نوع اول مکانیکی است و در آن، نیرو از طریق میل انگشتی که ظاهری میله ای و استوانه ای دارد، به سوپاپ منتقل می شود. تنظیم کردن این نوع استکان تایپیت سخت است.
- استکان تایپیت نوع دوم که میزان کارایی و کیفیت انتقال نیروی بیشتری دارد، روغنی است و فشار روغن باعث می شود که نیرو از طریق انگشتی به سوپاپ منتقل شود. استکان تایپیت در موتورهای میل سوپاپ رو، وسط بادامک و ساق سوپاپ جای دارد. تایپیت روغنی خود به خود با تغییر میزان خلاصی سیستم محرک تنظیم می شود. خلاصی سیستم محرک سوپاپ از انبساط یا سایش نشأت می گیرد.
فواید استفاده از تایپیت روغنی
استفاده از تایپیت روغنی باعث می شود سرو صدای تایپیت کم شود، سایش قطعات سیستم محرک سوپاپ کاهش یابد و خلاصی سیستم محرک سوپاپ نیاز به تنظیم پی در پی نداشته باشد.روغن تحت فشار که از پمپ روغن می آید به وسیله یک مجرای اصلی روغن به بالابر می رود. مجرای اصلی روغن در سرتاسر بدنه موتور امتداد دارد و وقتی سوپاپ بسته می شود روغن از طریق روغن خورهای موجود در بدنه تایپیت و پیستون داخلی وارد تایپیت می گردند.
فشار روغن موجب باز شدن شیر پولکی می گردد و بعد از آن روغن به فضای زیر پیستون می ریزد. همه اینها باعث می شود پیستون بالا برود و میل تایپیت را بفشارد تا همه خلاصی سیستم محرک سوپاپ را بگیرد. سپس وقتی بادامک، تایپیت را به سمت بالا می برد دیگر تایپیت سر و صدا نمی کند چون تایپیت روغنی، خلاصی را گرفته و دیگر صدایی تولید نمی شود. زمانی که قطعه استکان تایپیت بصورت یک دفعه ای بالا می رود فشار روغن زیر پیستون افزایش می یابد و در نتیجه شیر پولکی بسته و روغن در محفظه باقی می ماند.
از آنجایی که روغن و سیال تراکم ناپذیر هستند تایپیت روغنی به صورت تایپیت مکانیکی عمل می کند، یعنی بالا می رود و سوپاپ را باز می کند. وقتی برجستگی بادامک از زیر تایپیت بیرون رفت، فنر سوپاپ آن را فشار می دهد و در نتیجه سوپاپ بسته می شود. این اتفاق باعث می شود که تایپیت به جای خود برگردد و فشار در محفظه کاهش یابد. در صورتی که روغن نشت کرده باشد میزان بیشتری از روغن از مجرای اصلی وارد می شود و محفظه را مجددا پر می کند.
در خیلی از موتورهای سوپاپ رو روغنی، تایپیت پاشنه انگشتی و سطوح تماس را روغنکاری می کند وقتی سوپاپ بسته می شود روغن از طریق سوراخ تعبیه شده در میل تایپیت نشین تایپیت جریان پیدا می کند و سپس در میل تایپیت تو خالی به سمت بالا می رود. در بعضی موتورهای میل سوپاپ رو تایپیت روغنی در سمتی از انگشتی نصب می گردد که با ساق سوپاپ ارتباط دارد. در سایر موتورهای میل سوپاپ رو، تایپیت روغنی در استکان تایپیت تعبیه می شود.
خرابی استکان تایپیت
استکان تایپیت نقش مهمی در سوپاپ موتور خودرو دارد. استکان تایپیت از جنس چدن ساخته شده است که بتواند در هنگام تماس زیاد با میل بادامک، مقاوم باشد. استکان تایپیت در یک سوراخ قرار می گیرد. از آنجایی که استکان تایپیت درون محفظه و جایگاه خود، حرکتی بالا و پایین مانند دارد. به خاطر اصطکاک زیاد با میل بادامک اشاره کرد، استکان تایپیت خراب می شود.قبل از تعویض استکان تایپیت، به سالم بودن میل بادامک خودرو توجه کنید. هنگام تعویض استکان تایپیت، بهتر است میل بادامک نیز تعویض گردد.
علائم خرابی میل تایپیت خودرو
- نوسان دمای موتور:نوسان دمای موتور که منجر به بالا و پایین رفتن غیر عادی آمپر آب خودرو می شود، به مرور زمان کار موتور با اختلال مواجه می کند. این اتفاق، حرارت موتور را کاهش داده و در زمان کوتاه و به طور غیر طبیعی آن را افزایش می دهد.
- ریخته شدن مایع خنک کننده به زیر خودرو:بر اثر خرابی ترموستات، مایع خنک کننده در بسته ترموستات گیر می کند. نشت مایع خنک کننده علل زیادی می تواند داشته باشد. ادامه پیدا کردن این مشکل باعث می شود تا با گذشت زمان شلنگ های سیستم خنک کننده نشتی پیدا کنند و باید فکری به حال آن کنید.
- جوش آوردن موتور خودرو:اولین نشانه ای که ممکن است در ماشین شما رخ دهد، بالا رفتن درجه آب به محدوده قرمز و جوش آوردن خودرو در ۱۵ دقیقه حرکت اول است. همین مساله باعث خوب کار نکردن ترموستات خودرو می شود .
اصطلاحات عامیانه برای عیب یابی موتور خودرو
