آتشفشان دماوند فعال شد 

بتازگی فیلمی در شبکه های اجتماعی منتشر شده که ادعا میکند از قله دماوند دود و گدازه خارج می شود.

یکی از کاربران فضای مجازی با انتشار ویدیویی از دماوند نوشت: این فیلم را همین الان از قله دماوند گرفتم. همچنان مثل دیروز گدازه از دهانه آتشفشان خارج میشهود. انشاالله که نشانه ای از فعال شدن آتشفشان دماوند نباشد.

هنوز هیچ مقام مسئولی در باره این فیلم اظهار نظر نکرده است.

عبدالرضا سعادت مدیر ژئودزی و نقشه برداری زمینی سازمان نقشه برداری کشور گفته است: کانون این زمین لرزه در فاصله یک کیلومتری زلزله قبلی و احتمالا مسبب آن همان گسل مشا است.

اگرچه برخی کارشناسان گمان دارند که این لرزش پس لرزه همان لرزش قبلی است اما با این حال، برخی دیگر این لرزش ها را نشانه فعالیت کوه آتشفشانی دماوند می دانند. این حرف تا چه حد درست است؟

آتشفشان دماوند در چه وضعیتی است؟

دماوند یک کوه آتشفشانی نیمه فعال است که عمدتاً در دوران چهارم زمین شناسی موسوم به دوران "هولوسین" تشکیل شده و نخستین فوران آن حدود ۱.۷۸ میلیون سال قبل به ثبت شده است. با این وجود، حداکثر تعداد فوران آن طی ۶۰۰ هزار الی ۲۸۰ هزار سال قبل رخ داده است. طبق تحقیقات زمین شناسان، آخرین فوران جدی این کوه آتش فشانی حدود ۷هزار و ۵۰۰ سال پیش به وقوع پیوسته است و از آن سال به بعد دیگر فعالیت جدی آتشفشانی در این منطقه مشاهده نشده و به ثبت نرسیده است.

فرخ توکلی کارشناس ژئو دزی سازمان نقشه برداری کشور درباره ارتباط زلزله تهران(زلزله دو هفته پیش) با آتشفشان دماوند اظهار کرد: یک احتمالی که در این راستا می توان در نظر گرفت فعال سازی و یا تحرکات قله آتشفشانی دماوند است به علت آنکه منطقه ای که در آن زلزله رخ داده است فاصله چندانی با کوه دماوند نداشته است. البته اتفاق رخ داده را می توان ناشی از حرکت گسل های سطح زمین دانست.

این کارشناس ژئو دزی در پایان بیان کرد: باتوجه به تجربه ای که در آتشفشان قله های دیگر وجود داشته معمولا در زلزله های مختلف عمق مواد مذاب با سطح قله کمتر می شود تا حادثه فعال سازی آتشفشان به طور قطع رخ دهد.

دکتر اریک کلمتی (Erik W. Klemetti) استاد دانشگاه دنیسون اوهایو امریکا است. او از سال ۲۰۰۹ تا کنون در این دانشگاه تدریس می کرده است. زمینه تخصصی او کوههای آتشفشانی فعال در اروپا و آسیا بوده است.

مدتی پیش از دکتر کِلمِتی درباره فعالیت آتشفشانی دماوند پرسیدیم و اینکه اولا آیا واقعا دماوند فعال شده است یا نه و در صورت منفی بودن پاسخ، چقدر احتمال دارد فعال شود؟

دکتر کلمتی در این رابطه تاکید کرد: "من در تحقیقات و مطالعاتم هیچ چیز مشکوکی را در مورد ناآرامی و فعالیت آتشفشانی جدید در دماوند ندیده ام. {در طول این یکی دو سال سیل هایی در این منطقه رخ داده اما} سیلها لزوما به علت آتشفشان به وجود نمی آیند. سیل می تواند حاصل فرونشست یا تغییر لایه های زمین باشد و لزوما از طریق فوران آتشفشانی به وجود نمی آید. در واشنگتن، به دلیل ذوب شدن یخچالهای طبیعی و گرم شدن هوا سیل های بسیاری در اطراف کوههای راینر به وجود آمد که هیچ ربطی به فعالیتهای آتشفشانی هم نداشت. حتی یک افزایش کوچک دما و تغییر در فعالیت چشمه های گرم یا دریچه های گاز می تواند یخ و برف کوهستانی را آب کرده و منجر به سیلاب گردد و این لزوما ربطی به آتشفشان و فعال شدن آن ندارد. در حقیقت، هیچکدام از اینها نشان نمی دهد که آتشفشان دوباره فوران خواهد کرد."

نشانه های فعال شدن آتشفشان چیست؟

دکتر کلمتی سپس به نشانه های فعال شدن آتشفشان پرداخت و گفت: "آنچه که در آتشفشان دیده می شود، افزایش در زمین لرزه ها است. ایجاد ترک در زمین یکی دیگر از نشانه های آن است. خروج خاکستر و بخار از دهانه کوه و روزنه های دیگر نشانه دیگر فعال شدن کوه آتشفشانی است. بنابراین، اگر چنین عوارض و نشانه هایی دیده شد، می توان نتیجه گرفت( یا احتمال داد) که کوه آتشفشانی فعال شده است."

با وجود آنکه معلوم نیست ارتباطی بین زلزله های هفته های اخیر تهران و فعال شدن آتشفشان دماوند وجود داشته باشد، اما تکرار زمین لرزه در پایتخت نگاه ها را به قله دماوند دوخته، قله ای که زمانی نماد صلابت و ایستادگی بود و حالا شاید نشانه ای از لرزش و ویرانی شود.