به گزارش سایت خبری ساعد نیوز،شاتون (Connecting Rod) یکی از اجزای حیاتی موتور است که ارتباط بین میل لنگ و پیستون را برقرار می نماید. سر کوچکتر شاتون به پیستون و سر بزرگتر آن به میل لنگ وصل می شود. از آنجا که ضربات پیستون به شاتون و سپس به میل لنگ منتقل می شود لذا شاتون باید استحکام و قدرت کافی در برابر این ضربات را داشته باشد و از همین روی، شاتون ها از فولاد ساخته می شوند.
علائم خرابی شاتون
خرابی شاتون ها به ندرت اتفاق می افتد. معمولاً تصادفات شدید منجر به تعویض این قطعه می شود و به ندرت دیده شده است که به دلایلی که در بالا گفته شد، این قطعات آسیب ببینند. به هر حال خوب است که نشانه های خرابی شاطون را بشناسید:
شنیدن صداهای اضافی از سمت پیشرانه خودروی در حال حرکت، به طوری که خودرو در حال حرکت یا ایست نباشد. این صدا با بالا رفتن دور موتور بیشتر می شود.
شنیدن صداهایی مثل تق تق و کوبش دو قطعه به هم. اگر میزان روغن و روان کاری مربوط به شاطون دچار ایراد شده باشد، شاطون همراه با صداهای اضافی کار می کند.
در موارد انگشت شماری دیده شده است که برخی از قطعات فلزی به کار رفته در سیستم موتور به سمت بیرون پرت می شوند یا روغن موتور بیرون می ریزد. شکستن شاتون ممکن باعث بروز چنین رخ دادهایی شود.
بعد از رؤیت نشانه های فوق، برای اطمینان بیشتر از تعمیر یا تعویض این قطعه، به تعمیرگاه مراجعه کنید. افراد متخصص با انجام آزمون بالانس سیلندر، خرابی شاطون خودروی شما را تشخیص می دهند.
عوامل خرابی شاتون
یکی از مهمترین دلایل ترک خوردن یا شکستن پیشرانه، شکستن شاتون است. شکستن پیشرانه یکی از بدترین اتفاقاتی است که می شود برای یک خودرو به وجود بیاید. در چنین مواقعی به سیلندر موتور آسیب جدی وارد می شود و در کل دردسر بزرگی برای راننده به وجود می آید. با وجود عملکرد مهم این قطعه، خوب است که عوامل بروز ایراد در کارکرد آن را بشناسید:
هرز شدن اتصالات شاطون به پیستون و پیچ های ربط دهنده ی شاطون به میل لنگ، جزو عوامل بروز ایراد در این قسمت است. اگر شاتون به خوبی تنظیم نشده باشد هم سبب بروز اشکال خواهد شد.
اگر فشاری بیشتر از حد به پیشرانه وارد شود، مثلاً احتراق غیرعادی صورت بگیرد یا خودسوزی و احتراق زودرس در پیشرانه اتفاق بیفتد، هم امکان کج شدن یا بریدن شاتون وجود دارد.
گاهی اوقات پیستون ها در اثر اصطکاک زیاد با سیلندر کج می شوند، کج شدن این قطعات هم منجر به شاتون زدن می شود.
ممکن است شاتون و متعلقاتی که در خودرو به کار رفته اند، از نوع بی کیفیتی باشد.
در صورتی که یاتاقان متحرک، فرسوده شده باشد؛ عملکرد شاتون هم ضعیف و با صداهای اضافی همراه خواهد شد.
در تصادفات شدید امکان ترک برداشتن شاتون ها وجود دارد.
استفاده نادرست از دنده معکوس به خصوص در سرعت های بالا، دیگر عامل شاتون زدن خودرو است.
مورد آخری که احتمال آن هم قوی است، روغن کاری نامناسب اتصالات شاتون است. به صورت روان کار کردن این قطعات که مدام با ضربه های شدید و سایش های ممتد درگیر هستند، اهمیت بسیار زیادی دارد.
نکات مهمی درباره شاتون و عملکرد آن
اگر وزن شاطون های مورد استفاده در یک موتور با هم فرق داشته باشد، موتور بالانس نبوده و دچار لرزش می شود، به همین دلیل هم هست که هنگام تولید سیستم های موتور خودرو، روی شاطون ها اعدادی حک می شود. این شماره ها کمک می کنند تا باز و بسته کردن موتور برای تعمیر، راحت و بدون اشکال انجام شوند. جا به جا شدن این قطعات باعث مونتاژ ضعیف قطعات و خراب شدنشان می شود.
اگر سر کوچکتر این قطعه ترک خورده باشد، امکان صافکاری و تعمیر آن وجود ندارد.
چنانچه موتور خودروی تان را به هر دلیل جز خرابی این قطعه و متعلقات آن، تعمیر کردید؛ به پیچ ها و محل بست شاتون و قطعات مرتبط با آن هم سرکشی کنید. در موارد زیادی، همین رابط های بی اهمیت باعث به وجود آمدن دردسرهای عظیم می شوند. افراد متخصص می توانند پیچ و بست های خورده شده و هرز شاتون ها را تعویض کنند.
نکته آخر، مراجعه به تعمیرگاه های معتبر است زیرا گاهی این قطعه در فرایند تعمیر دچار مشکل می شود. جالب است بدانید که خوردگی به وجود آمده روی بعضی از قسمت ها که بعد از تعمیرات به وجود می آیند، به سادگی می توانند در کارکرد این قطعه اختلال ایجاد کنند.
شناخت بیشتر شاتون
جایگاه شاطون در سیستم موتور خودرو و در بخش سیلندر است. شاطون همواره زیر فشار ضربه های ناشی از احتراق است و نیرویی که از طرف پیستون می گیرد را به میل لنگ منتقل می کند، بنابراین از جنس فولاد و با یکی از بهترین روش های ریخته گری (فرجینگ) ساخته می شود تا مقاومت بالایی در برابر این میزان فشار، اصطکاک و حرارت داشته باشد. البته شاطون هایی هم وجود دارند که از آلیاژهای دیگری مثل آلومینیوم ساخته شوند، اما فولاد بهترین گزینه برای ساخت این قطعات است. برقراری ارتباط میان میل لنگ و پیستون، انتقال نیرو بین آنها و تبدیل حرکت خطی پیستون به حرکاتی مدور، از وظایف اصلی این قطعه است.
