آیا سفر سلطان عمان به تهران می تواند گرهی از کار برجام باز کند؟ 

به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی ساعدنیوز، امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا و تحلیلگر مسائل بین الملل در گفتگوئی اختصاصی با خبرنگار ما در واکنش به تحرکات اخیر در عرصه سیاست خارجی کشور و رفت و آمدهای مهم دیپلماتیک به تهران خصوصاً سفر اخیر هیثم بن طارق سلطان عمان و احتمال از سرگیری گفتگوهای احیای برجام گفت: من بعید می دانم که این سفر و رد و بدل شدن چند پیام تحول خاصی را در حوزه احیای برجام در پی داشته باشد. البته من پشت پرده این رفت و آمدها را نمی دانم. شاید پیش از این سفر، یک سری رفت و آمدها و پیام هایی بین ایران و آمریکا از کانال های خاصی رد و بدل شده است و این سفر هماهنگی نهایی برای یک اتفاق خاص است. ولیکن بر اساس اطلاعاتی که درباره این سفر و گفتگوهای انجام شده دارم، بعید می دانم اتفاق خاصی در این باره بیفتد.

ابوالفتح با اشاره به گره های دشوار در مسیر حل مشکل ایران و آمریکا درباره برجام افزود: بعد از گذشت 4 سال از خروج آمریکا از برجام و فشارهایی که جمهوری اسلامی ایران متحمل شده است، انتظاراتی در دو طرف به وجود آمده که بعید می دانم هیچ یک از طرفین حاضر به برآورده کردن این انتظارات برای طرف دیگر باشند. درست است که سلطان فقید عمان نقشی مهم در امضای برجام میان ایران و آمریکا داشت و وساطت عمان در سال 2015 منجر به یک متن و در نهایت توافق هسته ای شد. ولی باید توجه داشته باشیم که در آن زمان، اراده ایران و آمریکا به دلایلی و بر اساس منافع و مصلحت دو کشور، به نهایی شدن متنی تعلق گرفت که در نهایت برجام را شکل داد.

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: امروز به اعتقاد من نه ایران و نه آمریکا آمادگی لازم را برای امتیاز دادن به همدیگر را ندارند. البته من امیدوارم که تحلیلم غلط باشد و بلافاصله شاهد مخابره شدن خبر از سرگیری گفتگوهای احیای برجام بین ایران و آمریکا باشیم. در آمریکا فضای ضدایرانی بسیار قوی تر از یک سال و نیم پیش است. امروز اتهام همراهی با روسیه در جنگ اوکراین به اتهامات پیشین افزوده شده است و در این فضای ایران ستیزانه دشوار بتوان تصور کرد که بایدن بخواهد آینده انتخاباتی خودش را به خطر بیندازد. به زودی انتخابات درون حزبی در امریکا شروع خواهد شد و در چنین وضعیتی، دولت ها در آمریکا هیچگاه در سال آخر خودشان در دور اول وارد مسائل چالشی مثل احیای برجام نمی شوند. دولت اوباما هم در دور اول با ایران به توافق نرسید و توافق برای دور دوم نگه داشت.

این تحلیلگر مسائل آمریکا در خصوص خبرهای منتشر شده درباره تلاش عمان برای نهایی شدن یک توافق موقت میان ایران و آمریکا گفت: این موضوع البته بستگی به نظر مسئولین نظام دارد و طبیعتاً جوانب چنین توافقی در کمیته های مختلف شورای عالی امنیت ملی به بحث گذاشته می شود و جمعبندی آنها از لحاظ اقتصادی، سیاسی، امنیتی، نظامی و اجتماعی به رهبری ارسال می شود و در نهایت، بر اساس مصلحت نظام طبق تشخیص رهبری شاید چنین توافق موقتی هم در کار باشد. من هیچ یک از این ها را نمی دانم ولی به نظر من، توافق موقت، مشکل ایران را حل نمی کند. آمریکا از توافق نهایی برجام خارج شد، چه تضمینی وجود دارد که از این توافق بیرون نرود؟!

ابوالفتح با اشاره به روند شکل گیری برجام و تلاش دو طرف پیش از نهایی شدن متن برای رسیدن به یک توافق موقت و در نهایت حرکت به سمت برجام، گفت: در آن زمان روند اعتمادسازی از سوی دو طرف به صورت جدی پیگیری شد و در نهایت توافق شکل گرفت. اما امروز شرایط متفاوت است. آمریکا از برجام خارج شده است و از سوی دیگر، مشکل ایران با امتیاز فروش نفت و انتقال دارایی ها به کشور حل نمی شود چون بر اساس توافق موقت، هیچ شرکت خارجی حاضر به سرمایه گذاری در ایران نمی شود. ایران نیاز مبرم به سرمایه گذاری خارجی دارد و این کار فقط در سایه یک توافق پایدار حاصل می شود. خصوصاً با خارج شدن آمریکا از برجام، شرکت های خارجی برای حضور در ایران محتاط تر عمل خواهند کرد حتی در صورت شکل گیری یک توافق جدید. البته شواهد و قراینی هم مبنی بر وجود فضای لازم برای شکل گیری یک توافق موقت هم وجود ندارد. اگر قرار بود چنین توافق موقتی شکل بگیرد این کار باید طی یک و نیم سال اخیر شکل میگرفت که نشد.