به گزارش سرویس دین و مذهب ساعدنیوز، یکی از علایق بلکه دغدغههای رایج در خانوادهها حاکم شدن فضایی اخلاقی و معنوی در میان اعضای خانواده و به خصوص فرزندان است. نکته جالب اینکه اخلاق و معنویت با هم ارتباط تنگاتنگی دارند، به گونهای که هر جا هر کدام از آنها به صورت کامل و صحیح وجود داشته باشد، بیشک ردپای حضور دیگری را حس خواهید کرد. منتها آنچه مهم است اینکه بدانیم صرف دوست داشتن به تنهایی کفایت نمیکند بلکه خانوادههایی موفق خواهند بود که رسیدن به این دغدغه که نتیجه آن رهایی از خشم و غضب الهی است را به عنوان وظیفه بدانند و برای آن تلاش کنند.
حال که در ایام سراسر فرخنده و پر برکت ماه رجب، ماه خدا قرار داریم، چگونه میتوانیم این دغدغه را به درون خانه بکشانیم، به عبارتی دیگر چگونه میتوانیم فضای حاکم در خانه را بر محور ماه رجب و کسب رضایت الهی قرار دهیم، در این میان نقش پدران و مادران چیست، این دغدغه باعث شد که محور گفتوگوی ما با کارشناس خانواده حجتالاسلام طاهر قلیزاده شود، او در این گفتوگو با فصل خطاب دادن پدر خانواده به عنوان رکن و قوام خانه، از نقش کاربردی مادران در کسب فضیلت ماه رجب فرزندان سخن به میان آورده است که در ادامه میآید:وی در ابتدا با اشاره به اینکه توجه به معنویت و اخلاق در خانه سبب ایمنی روانی بهتر اعضای خانواده میشود، بیان میکند: خداوند متعال در قرآن کریم اشاره فرموده «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَ قُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَهُ»، به همین خاطر افراد موظف هستند با سعی و تلاش شرایط را به گونهای فراهم آورند که به واسطه آن بتوانند ایمنی لازم را برای خود و خانوادهشان فراهم آورند. اما بیشک برای رسیدن به این هدف، فراهم کردن مقدمات و بهرهمندی از یک سلسله تدابیر و وسایل و استفاده از فرصتها لازم است.
در نگاه اول ممکن است تصور شود برای رسیدن به این مقصود باید به دنبال وسایل و یا فرصتهای خاص بود، اما حقیقت این است که برای رسیدن به این هدف ارزشمند میتوان با کمی مدیریت و به کارگیری هنر از وسایل و فرصتهایی که در دسترس است بهره گرفت. رسول خدا (ص) در روایتی زیبا این حقیقت را چنین متذکر میشوند «همانا از سوى پروردگار شما در طول عمرتان نسیمهایى مىوزد، پس خود را در معرض آنها قرار دهید، باشد که نسیمى از آن نفحات به شما بوزد و زان پس هرگز به شقاوت نیفتید».
در واقع مفهوم این روایت این است که در زندگی افراد فرصتهایی است که به واسطه آن فرصتها میتوان به امتیازاتی دست یافت که آثار و فواید بسیاری را به همراه دارد، فرصتهایی که ممکن است بسیاری از افراد به سادگی از کنار آن عبور کنند و توجه لازم را به آن نداشته باشند!با این وجود یکی از این فرصتهای خاص را میتوان ماه مبارک رجب دانست، ماهی پر فضیلت که بندگان خاص خداوند آن را یکی از وسایل مهم برای نزدیک شدن خودشان و اطرافیانشان به خداوند متعال میدانند.لابد تا به حال نام عارف بزرگ میرزا جواد ملکی تبریزی به گوشتان خورده است، عالمی که یکی از بزرگان معرفت است.او در کتاب المراقبات پیرامون عظمت ماه رجب نوشته است که «یکی از مراقبتهای مهم در این ماه به یاد داشتن حدیث مَلَک داعی میباشد که از پیامبر (ص) روایت شده است. پیامبر اکرم (ص) فرمود: خدای متعال در آسمان هفتم فرشتهای را قرار داده است که داعی گفته میشود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب این ماه تا صبح میگوید: خوشا به حال تسبیحکنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خدای متعال میفرماید: همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، فرمانبردار کسی هستم که فرمانبردارم باشد و بخشنده خواهان بخشایش هستم. ماه ماه من، بنده بنده من، و رحمت رحمت من است. هر کسی در این ماه من را بخواند او را اجابت میکنم و هرکس از من بخواهد به او میدهم و هرکس از من هدایت بخواهد او را هدایت میکنم. این ماه را رشتهای بین خود و بندگانم قرار دادم که هرکس آن را بگیرد به من میرسد.»
در واقع عظمت این ماه شریف تا به آنجایی است که فرصتهایی به من و شما میدهد که به واسطه آن میتوان خطاهای گذشته را برطرف و شرایطی را برای رسیدن به سعادت و رستگاری در دنیا و آخرت برای خود و عزیزان فراهم آوریم.اما آنچه مهم است به آن توجه شود چگونگی فراهم کردن شرایط استفاده از این فرصت ناب و حاکم کردن فضای معنوی و اخلاقی ماه رجب در محیط زندگی است.البته نمیتوان انکار کرد که برای استفاده کامل از معنویات ماه رجب، اولویت آمادهسازی روحی و باطنی از هفتهها بلکه ماهها و سالهای قبل بوده و هرچه زودتر به آن اقدام شود، منفعت بیشتری نصیب شخص خواهد شد. اما به هر حال برای رسیدن به موفقیت هیچ زمانی دیر نیست و از هر وقتی که اقدام شود، به همان مقدار از فواید به دست آمده میتوان بهره گرفت.
در این میان یکی از مهمترین راهکارهای فراهم آورنده برای استفاده بهتر از هر فرصتی و از جمله ماه رجب را میتوان بالا بردن سطح آگاهی خود و اعضای خانواده دانست! اما چطوری؟!حقیقت آن است که انسان نسبت به آنچه برایش مجهول است، نمیتواند احساس انس و محبت داشته باشد و به همین خاطر نمیتواند در راستای آن تلاش کند و از مزایای آن بهرهمند شود، پس از مهمترین راهکارهای رسیدن به برکات ماه رجب را میتوان بالا بردن سطح معرفت و دانش نسبت به آن دانست.در اینجا گریزی به ابیات شاعر خوشنام کشورمان جامی میزنیم که در قالب ابیاتی به این حقیقت چنین اشاره کرده است:ز دانش شود کار گیتی به ساز ز بیدانشی کار گردد دراز ز دل سر زند سر دانش نخستکه بر دست و پا کار گردد درستاگر در جهان نبود آموزگارشود تیره از بی خرد روزگارتفاوت بود اهل تمییز رابه هر کس ندادند هر چیز را همان به که نادان به دانا رود که از دانشش کار بالا رود
در اینجا یک پیشنهاد دیگری هم برای شما داریم، اینکه مطالعه و پیگیری کلام بزرگان و جلسات معرفتی که پیرامون این ماه عزیز وجود دارد، میتواند در ایجاد معرفت نقش به سزایی داشته باشد. همچنین یکی دیگر از موارد کارساز برای حاکم کردن فضای رجبیه در زندگی فردی و خانوادگی افزایش همنشینی با کسانی است که متأثر از معنویات ماه رجب هستند و یا حداقل دوستدار کسب این معنویات هستند.البته این راهکار بیشتر ناظر بر پدر و مادر خانواده است، زیرا از نظر تأثیرات روانشناختی، انسان تحت تأثیر کسانی است که با آنها مراوده و تعامل دارد، پس طبیعی است اگر انسان با کسانی نشست و برخاست داشته باشد که آنها نیز به دنبال رنگ و بوی ماه رجب هستند، به واسطه آنها فضای ماه رجب در زندگی شخصی و خانوادگی آنها نیز حاکم خواهد شد.
از سویی دیگر خاطرهآمیز کردن وقایع و مناسبتهای موجود در این ماه را باید یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر روح و روان خانواده در راستای اُنس و بهرهمندی از برکات ماه رجب دانست، عملکردی که حتی میتوان آن را شبیه به بذری دانست که در وجود اعضای خانواده و به خصوص فرزندان کاشته خواهد شد و آثارش را میتوان در سالهای بعد مشاهده کرد؛ زیرا خاطرات زیبا، تأثیر زیادی در عملکرد انسانها در سالهای پیشروی زندگیشان خواهد داشت. اما در کنار تمام این موضوعات آنچه که میتواند نقش بسیاری در ایجاد فضای معنوی رجبیه در محیط خانه و خانواده داشته باشد عملکرد رفتار بزرگان خانواده در این زمینه است. به هر مقدار تغییر رفتار و افزایش معنویت از بزرگترهای خانواده بیشتر حس شود، به همان میزان فضای خانه دچار دگرگونی خواهد شد. همچون شیشه عطری که با باز شدنش فضا و اطرافیان را معطر میکند.
آری! اینکه کودک و جوان احساس کند محیط خانه و سطح تعامل والدین با آنها حالت نصیحتگونه نیست، بلکه آنها از جان و دل برای رسیدن به یک هدف مشترک و ارزشمند همراه هم هستند، به طور قطع سطح تبعیت را متفاوت خواهد کرد. البته این حقیقت ثابت شده است که اگر والدین بتوانند مطلوب معنوی خود را به کودک خردسالشان در قالب تعلیم داستانهای مذهبی و مرور آیات و مفاهیم قرآنی دنبال کنند و یا در قالب همراه شدن، و تقویت رفاقت با فرزند جوانشان با چاشنی مراسمات مذهبی رجبیه برنامهریزی مناسبی داشته باشند، شاهد تغییرات مثبتی خواهند بود که با هیچ وسیله دیگری چه بسا نتوان به آن رسید.