به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، در روزهايي كه تصوير مادر دردمندي كه ناله كنان از راننده ون گشت ارشاد مي خواهد، دختر مريضش را با خود نبرد در شبكه هاي اجتماعي دست به دست مي شود و روح و روان هر انسان دردمندي را مي آزارد، پاسخگويي به اين پرسش بنيادين كه مطالبات و خواسته هاي زنان ايراني چيست و اين خواسته ها را از چه طريقي مي توان پيگيري كرد؟ حتما موضوع مهمي است. موضوعي كه كميته زنان خانه احزاب ايران از دل همايش «مسائل و مطالبات زنان در قرن جديد» تلاش كرد، بخشي از بايدها و نبايدهاي مرتبط با آن را بررسي كند. اما در بطن اين همايش نيز حاشيه هايي رخ داد كه سايه سنگين آن ساير بخش هاي همايش را تحت الشعاع قرار داد. در زمان سخنراني الهه كولايي، استاد دانشگاه و يكي از فعالان حوزه زنان، اعتراضي در خصوص محتواي اظهارات كولايي از سوي يكي از زنان اصولگراي حاضر در همايش شكل گرفت كه بازتاب هاي وسيعي در شبكه هاي اجتماعي و خبرگزاري ها پيدا كرد. اين در حالي است كه الهه كولايي با لحني مشفقانه تلاش داشت اين واقعيت را به گوش مديران اجرايي و تقنيني برساند كه مشكلاتي چون مهاجرت زنان نخبه، گشت هاي ارشاد، برخوردهاي سلبي با مسائل زنان و... ظرفيت هاي كشور در اين بخش را در مسير اتلاف قرار داده است و بايد فكر عاجلي براي آن كرد. اما متاسفانه اين اظهارات مشفقانه نيز در ميان زنان حاشيه ايجاد كرد تا جايي كه مسوول سالن ميكروفن كولايي را به رغم تشويق هاي حاضران خاموش كرد تا صدها ابهام در ذهن حاضران در همايش شكل بگيرد. براي آگاهي از كم و كيف ماجرا و ساير مسائل مرتبط با زنان، «اعتماد» گفت وگويي را با فاطمه راكعي، رييس همايش و يكي از بانون فعال در مسائل زنان ترتيب داد تا درباره چند و چون اين حاشيه ها و ساير مسائل مرتبط با زنان شفاف سازي كند. راكعي معتقد است، دامنه بحث هاي مرتبط با زنان را بايد گسترش داد تا از منظر ديني، تقنيني و حاكميتي نگاه تازه اي در اين بخش ايجاد شود. راكعي با تقبيح صحبت هاي روز گذشته يامين پور درباره زنان، اين رفتارها را نشانه عدم درك درست مديران ايراني از مسائل زنان مي داند. او خواستار ايجاد بسترهاي گفت وگوي فراجناحي ميان زنان اصلاح طلب، اصولگرا و مستقل است تا از دل اين ديالوگ ها، صداي واحدي در خصوص مطالبات زنان براي انتقال به حاكميت شكل بگيرد.
مهم ترين چالش هاي امروز زنان ايراني چيست؟
زنان در تاريخ كشورمان منشا اثرات فراواني بوده اند. اين تاثيرگذاري در دوران معاصر به خصوص بعد از انقلاب بسيار برجسته تر بوده است. در دوران پس از انقلاب نيز زنان ايراني در قالب احزاب، سازمان هاي مردم نهاد، نهادهاي فرهنگي و جايگاه هايي چون نمايندگي و... حضور فعالي داشته اند. اما به رغم اين حضور فعال و تاثيرگذار، زنان ايراني طي دهه هاي اخير با دامنه وسيعي از مشكلات، تعصبات، كاستي ها و رفتارهاي افراطي مواجه بوده اند و حقوق قانوني، شرعي و عرفي آنها مورد توجه قرار نگرفته، بلكه مورد اجحاف نيز قرار گرفته است. اين نگاه متعصبانه به خصوص بعد از رحلت امام(ره) افزايش چشمگري يافته است. اين در حالي است كه بسياري از علما و صاحب نظران ديني نيز مبتني بر فقه پويا معتقد هستند كه مي توان مطالبات زنان را پيگيري كرد و متناسب با شرايط دنياي جديد به آنها پاسخ داد. پيامبر اكرم زنان را ريحانه مي ناميدند و تاكيد داشتند: «تكريم نمي كنند زنان را مگر انسان هاي كريم.» و امام (ره) نيز در تداوم اين رويكرد متعالي 1400 سال پس از پيامبر معتقد بودند: «از دامن زن است كه مرد به معراج مي رود.» اما در برابر اين اشارات صريح برخي افراد و جريانات تماميت خواه و متحجر، تفسيري از دين و فقه ارايه مي كنند كه نه با دين نسبتي دارد و نه با اصول تصريح شده در قانون اساسي .
چرا فكر مي كنيد، شأن زن ايراني در عرصه سياسي و مديريتي مورد احترام قرار نمي گيرد؟
اين واقعيت، نياز به استدلال چنداني ندارد؛ كافي است به اظهارات و رفتارهاي مقامات دولتي، نمايندگان مجلس و برخي مقامات مسوول توجه كنيد تا متوجه شويد، كرامت، شخصيت و هويت زن ايراني مورد احترام نيست. شما ببينيد برخي نمايندگان، مقامات دولتي و ساير مقامات مسوول درباره زنان چه مي گويند و چگونه مي انديشند؟ حتي اگر در برخي دوره ها، قوانيني به نفع زنان مصوب شود، در اجرا با مشكل مواجه مي شود. در ظاهر گفته مي شود كه زنان بايد از حقوق طبيعي و قانوني برخوردار باشند، اما در خفا دقيقا بر عكس عمل مي شود. نمونه اين رفتار را در ماجراي بازي تيم ملي فوتبال ايران با لبنان در مشهد به عينه مي شد، ديد. به زنان بليت فروخته و به فيفا هم اعلام شده بود بازي با حضور زنان برگزار مي شود، اما در عمل برخورد تندي با زنان و دختران متقاضي ديدن اين بازي صورت گرفت. به صورت آنها اسپري فلفل پاشيده و با باتوم از آنها استقبال شد.اين نمادي است از همه برخوردهاي سلبي با زنان. در كجاي قانون، كجاي دين و كجاي اصول انساني چنين اجازه اي داده شده است. نمونه ديگر اين نوع رفتارها را نيز در جريان گشت هاي ارشاد مي توانيد ببينيد، مادري فرياد مي زند دخترم مريض است و خواستار توقف ون گشت ارشاد مي شود، اما توجهي به آن نمي شود. به هر حال اين مامور از جايي دستور گرفته و يك ارگاني اين اجازه را به او داده است كه چنين برخوردهايي داشته باشد.
اتفاقا اين روزها كمپيني با عنوان من باحجابم ولي با حجاب اجباري مخالفم در شبكه هاي اجتماعي و فضاي عمومي جامعه راه افتاده است. فكر مي كنيد، ظهور اين كمپين ها چه معنايي دارد؟
معناي عيني آن اين است كه رفتارهاي تندي كه طي 44سال گذشته صورت گرفته، نتيجه بخش نبوده است و بايد راهبردهاي تازه اي انديشيده شود. توجه كنيد اين رفتارها در شرايطي شكل مي گيرد كه در عرصه هاي داخلي، منطقه اي و بين المللي با مشكلات فراواني روبه رو هستيم. در داخل، مشكلات اقتصادي و معيشتي فراوان باعث شكاف طبقاتي و گسترش فقر و افزايش آسيب هاي اجتماعي شده است. در سطح منطقه اي و بين المللي، كشور درگير برجام و ساير پرونده هاي مهم است. در اين شرايط كشور بيش از هر گزاره ديگري به اتحاد و افزايش مشاركت هاي عمومي نياز دارد، اما برخي رفتارها باعث دوقطبي سازي در جامعه و افتراق بيشتر مردم با سيستم مي شود. مردم با دولتي طرفند كه از منظر اقتصادي طول و عرض معيشت آنها را به هم دوخته. در بخش فرهنگي با سينماگران و اهالي فرهنگ برخوردهاي تند وجود دارد و شبكه نمايش خانگي را محدود كرده و از منظر اجتماعي نيز گشت ارشاد راه انداخته و امنيت رواني مردم را خدشه دار كرده با اين شرايط طبيعي است كه مردم احساس بيگانگي با اين ساختار كنند.
(فیلم) وحید یامین پور: الان روسری را روی چوب می زند، فردا شورتش را!چرا نقش دولت را در اين مشكلات برجسته مي بينيد؟
همين امروز، يك مقام مسوول دولتي در سطح معاون وزير ورزش و جوانان، اظهارنظري درباره زنان داشته كه من شرم مي كنم، اين الفاظ را به كار ببرم. اين فرد بي ادب گفته كه زنان اول هدف شان روسري است و بعد قصد دارند... (به دليل استفاده از الفاظ نامناسب از انتشار اين واژه ها معذوريم) .چه كسي به اين افراد، اجازه چنين رفتارهاي بي ادبانه و ضد زني مي دهد. اين فرد آيا خانواده ندارد. شخصيت همسر و مادر و دختر خود را هم اين گونه مي بيند؟اين چه لحني است كه اين گونه درباره زن ايراني سخن مي گويد و هيچ هراسي هم ندارد.
اما تشكل ها و جامعه زنان ايراني تا چه اندازه توانسته اند مطالبات زنان ايراني را دنبال كنند. تا چه اندازه اظهارنظرهايي كه در تشكل هاي زنان مطرح مي شود مبتني بر خواسته هاي دختران و زنان ايراني است؟
مطالبات زنان ايراني چند نوع هستند. ما به دنبال مطالبات قانوني در چارچوب قانون اساسي هستيم. ضمن اينكه ممكن است به طور بنيادين بر برخي قوانين فعلي هم نقد داشته باشيم. ما نقدهاي جدي به قوانيني چون قانون مجازات اسلامي، قانون استخدام كشوري، قوانين مدني (مثل طلاق، ازدواج، حضانت و...) و ساير قوانين مرتبط با زنان داريم و براي اصلاح آنها تلاش مي كنيم. معتقديم كه با نسل ديگري سر و كار داريم و بايد متوجه اين تغييرات باشيم. ضمن اينكه ما ادعا نمي كنيم كه مي توانيم مطالبات همه زنان ايراني را از همه اقشار، جناح ها و...نمايندگي كنيم.
اما در همايشي كه روز پنجشنبه با عنوان مسائل و مطالبات زنان در قرن جديد برگزار شد، برخي طيف هاي اصولگرا حاضر در نشست نتوانستند، صحبت هاي الهه كولايي را تحمل كنند و ميكروفن ايشان خاموش شد.
ماجرايي كه اشاره كرديد بر اثر يك سوءتفاهم شكل گرفت. موضوع مهمي نبود كه بخواهد اصل همايش را دچار مشكل كند. هر كدام از سخنرانان خانم، 15دقيقه فرصت براي گفت وگو داشتند و به هر كدام از آنها تذكر داده مي شد. درباره خانم كولايي هم موضوع تذكر درباره زمان سخنراني بود.
من خودم در نشست حضور داشتم، اعتراض نايب رييس جلسه كه يكي از بانوان اصولگرا بود مرتبط با محتوايي بود كه خانم كولايي ارايه مي كردند و ارتباطي به زمان سخنراني نداشت؟
با آغاز سخنراني خانم كولايي، پليس امنيت به نشست آمد و مرا به عنوان رييس جلسه فراخواندند. بعد از اينكه خبر به پليس امنيت رسيده بود كه همايشي با موضوع زنان در حال برگزاري است به سرعت خود را به سالن رساندند تا بدانند كه موضوع چيست. براي آنها توضيح داديم كه اين نشست با مجوز وزارت كشور در حال برگزاري و همه قوانين رعايت شده است. در اين 5دقيقه اداره سالن در اختيار نايب رييس همايش قرار گرفت و در اين زمان حاشيه ها ايجاد شد.
نام اين خانم چه بود؟
مايل نيستم، اسم ايشان را ببرم، چون ممكن است براي ايشان حاشيه درست شود. اتفاقا ايشان يكي از خانم هاي علاقه مند هستند و تلاش هاي زيادي براي برگزاري اين جلسه داشتند. ايشان قصد داشتند تذكر بدهند كه خانم دكتر كولايي در راستاي موضوع مورد نظر صحبت كنند.
من فيلم اين نشست را ضبط كرده ام ايشان با لحني پرخاش جويانه، صحبت مي كنند و نسبت به محتواي انتقادي اظهارات كولايي معترض بودند.
درست مي گوييد، ايشان نبايد اين كار را مي كرد و اين تذكر با اين لحن پرخاشگرانه باعث شكل گيري تلقي هاي اشتباهي شد و بازتاب هاي منفي فراواني پيدا كرد. برخي افراد مغرض تلاش كردند اين فرض را منعكس كنند كه زنان قادر به گفت وگو با هم نيستند، در حالي كه اين طور نيست. زنان ايراني از طيف هاي گوناگون اصولگرا، اصلاح طلب و مستقل مي توانند كنار هم بنشينند، عميق ترين بحث ها و آوانگاردترين گفت وگوها را داشته باشند، بدون اينكه چالشي شكل بگيرد.
اما در ادامه ميكروفن الهه كولايي هم قطع شد و اجازه اتمام بحث به ايشان داده نشد؟
متاسفانه مسوول سالن وقتي كه مشاهده مي كند، چالشي بر سر صحبت هاي خانم كولايي ايجاد شده، تصور مي كند كه مشكلي ايجاد شده و نهايتا ميكروفن ايشان را قطع مي كنند. اصلا مساله سياسي و جناحي نبوده و در راستاي آرامش جلسه بوده است. همه اين چالش ها به دليل خروج من از جلسه و غيبت 5دقيقه اي من رخ داد. اينكه برخي افراد و جريانات بدون احساس مسووليت اين مساله را بزرگ كنند و از ناهماهنگي ميان زنان بگويند، درست نيست. اين اتفاقات ممكن است در هر همايش سياسي و كنفرانسي رخ دهد و هيچ معناي ديگري ندارد. اين نشست ها ادامه خواهد داشت و اين رويكردها، باعث اخلال در هماهنگي در اين مسير نخواهد شد. زنان فارغ از جهت گيري هاي سياسي بايد با هم هماهنگ شوند و مطالبات زنان را از قواي سه گانه و مديران شهري پيگيري كنند.
به من اجازه بدهيد از برخي استدلال هاي شما درباره دخيل نبودن جهت گيري هاي سياسي در اين اعتراضات قانع نشوم. ولي از موضوع عبور مي كنم و اميدوارم در ادامه شاهد اين نوع رفتارهاي سلبي با يك استاد دانشگاه نباشيم.
شما و همه رسانه ها بايد تلاش كنيد به حركت هاي زنان كمك كنيد. ما براي وصل كردن آمديم، ني براي فصل كردن آمديم. بدون ترديد در آينده نيز شاهد بهتر شدن مناسبات ارتباطي طيف هاي مختلف اصولگرا، اصلاح طلب و مستقل با مطالبات زنان و هنجارها و ناهنجاري هاي اين بخش خواهيم شد.
آقاي رييسي در ايام انتخابات اشاره كرده بودند، دولت گشت ارشاد براي مردم نخواهد داشت و براي مديران گشت ارشاد تشكيل مي دهند. شما به عنوان فعال اين حوزه چه نظري درباره گشت ارشاد داريد؟
اصل اين صحبت درست است، اما عملا اين ايده درست، اجرا نشد و گشت هاي ارشاد با نهايت خشونت در حال بازي با اعصاب مردم هستند. حتي زنان محجبه جامعه نيز نسبت به اين رويكرد معترض هستند. متاسفانه با اين رفتارهاي عجيب كه وجدان عمومي جامعه را جريحه دار ساخته، هيچ دستاوردي متوجه دولت نخواهد شد. از سوي ديگر يكي از مديران دولتي در سطح معاون وزير، عباراتي را به زبان مي آورند كه توهين محض است. مگر آقاي يامين پور، مادر، خواهر و همسر ندارد كه اعلام مي كند، بعد از روسري نوبت به ... مي رسد؟در بسياري از كشورهاي اسلامي كه حجاب اجباري وجود ندارد، جامعه خود نقطه ثقل خودش را مي يابد و بر اساس آن عمل مي كند. اين آقاي نگران شرف زن ايراني نباشد، نگران همه سوءمديريت هايي باشد كه در زمينه فعاليت هاي وزارتخانه متبوعش وجود دارد و فسادهايي كه جريان دارد.اختلاس هاي ميلياردي در اين كشور انجام مي شود و بعد اين دوستان به دنبال چند تار موي دختران هستند. امروز بسياري از جوانان به دليل اجبار است كه با اصل حجاب مخالفت مي كنند. اين رفتارها واكنشي است و نوعي اعتراض در بطن آن نهفته است كه مسوولان توجهي به آن نمي كنند. مگر در سال هاي قبل از انقلاب اجباري وجود داشت كه طيف وسيعي از زنان ايراني حجاب داشتند. نسل من اگر حجاب را انتخاب كرد نه با اجبار كه از طريق آگاهي بود.
برخي معتقدند دامن زدن به اين رفتارها با هدف پنهان كردن مشكلات اصلي جامعه كه بحث گراني و آزادسازي قيمت هاست، صورت مي گيرد.
من تا زماني كه درباره موضوعي، سند متقن نداشته باشم درباره آن نمي توانم به آن اشاره كنم. ولي واقع آن است كه سناريو غيرعادي است. يك موضوع كوچك را اين گونه بولد كردن و موضوعات اساسي اقتصادي را به حاشيه كشاندن، عجيب است. به نظر مي رسد دست هايي در كار است تا حواس مردم را از موضوعات اصلي پرت كرده و متوجه حواشي غيرضروري كنند. به هر حال مشكل اصلي كشور در شرايط فعلي اقتصادي است.
