بوم نقاشی چيست ؟
بوم نقاشی به انگلیسی painting canvas نامیده می شود. این وسیله به صورت یک چارچوب است که با پارچه ای مخصوص پوشانده شده و هنرمندان به خصوص نقاشان در خلق آثار هنری از آن استفاده می کنند. این بستر و زمینه معمولا مناسب تکنیک های مختلف نقاشی همچون بوم نقاشی رنگ روغن، گواش و غیره است، زیرا به خاطر ضخامت پارچه و موادی که روی آن زده می شود به هیچ عنوان رنگ به پشت آن نشت نمی کند.
آیا قدیمی ترین بوم نقاشی را می شناسید؟
جالب است که بدانید تاریخچه بوم نقاشی و استفاده از آن در هنر نقاشی به زمانی برمی گردد که هنرمندان از تخته های چوبی به عنوان زمینه نقاشی استفاده می کردند. آن ها چوب را قبل از استفاده سنباده می زدند تا سطحی کاملا صاف و هموار به دست آید.
قدیمی ترین بوم نقاشی به این روش در سال ۱۴۱۰ میلادی در فرانسه تهیه شد که تابلویی از مریم و فرشتگان را نشان می دهد. این نوع بوم تا حدود قرن ۱۸ نیز محبوبیت و طرفدار زیادی در میان نقاشان داشت، اما دشواری و زمان بَر بودن ساخت آن باعث شد تا هنرمندان به فکر بستر دیگری برای خلق آثار خود باشند که در نهایت منجر به ساخت بوم به روش های امروزی شد. یکی از ویژگی های بوم های نقاشی جدید که نظر هنرمندان را به خود جلب کرده است، رنگ پذیری بیشتر پارچه نسبت به چوب و سبک تر بودن آن بود.
روش ساخت بوم نقاشی به چه صورت است؟
امروزه با اینکه بوم نقاشی آماده با کیفیت و در اشکال مختلف در بازار موجود است، اما برخی هنرمندان ترجیح می دهند خودشان بوم را تهیه کنند. چرا که با این کار می توانند هر سطحی را که برای نقاشی خود می خواهند را بسازند. روش ها و مشخصات تهیه بوم نقاشی خوب و کارهایی که لازم است هر هنرمند در هر مرحله از کار آن را انجام دهد در گزینه های زیر به صورت کامل شرح داده شده است.
ویژگی های ساخت قاب برای بوم نقاشی: اولین کاری که در ساخت بوم نقاشی اهمیت دارد، تهیه یک قاب چوبی برای بوم است. برای این کار ابتدا باید مطمئن شوید تا چوب مورد استفاده حتما خشک باشد در غیر این صورت مدتی بعد چوب ترک خورده و نقاشی خراب می شود. بهترین چوب برای ساخت بوم نقاشی، چوب سفید است که هم قیمت مناسبی دارد و هم خشک است.
گام بعدی برش زدن چوب است، ابتدا با توجه به ابعاد مورد نظر چوب را برش دهید و سمباده بزنید. سپس آنها را به صورت عمودی به هم وصل کنید تا چارچوب و قاب مورد نظر ساخته شود. توجه داشته باشید قبل از اتصال چوب ها به یکدیگر، باید آنها را فارسی بُر کنید. یعنی سر چوب ها باید با زاویه ای ۴۵ درجه به هم متصل شوند تا در نهایت زاویه ۹۰ درجه بسازند. سپس آن ها را با منگنه و چسب چوب به یکدیگر متصل کنید.
پارچه بوم نقاشی چیست: بعد از اطمینان از ساخت چهارچوب محکم و اصولی با زوایای ۹۰ درجه، نوبت به انتخاب پارچه بوم نقاشی مناسب می رسد. برای ساخت بوم انواع پارچه ها با ضخامت های گوناگون چون کنف، کتان، کرباس و پلی استر در مراکز فروش پارچه بوم نقاشی وجود دارد که معمولا بهترین نوع آن، پارچه بوم نقاشی کتان است. هر چه پارچه ضخیم تر باشد برای ساخت بوم مناسب تر است. بعد از انتخاب پارچه، چارچوب را روی آن بگذارید و به مقدار اضافه تر درحدی که پارچه به سمت قسمت داخلی چوب تا بخورد، برش دهید.
مرحله بعد که کار بسیار دشواری نیز است، اتصال پارچه بر روی قاب است. معمولا در نحوه ساخت بوم نقاشی از دستگاه های مخصوص استفاده می کنند، اما هنرمندانی که خودشان بوم می سازند وسیله کوچک تری بنام بوم کش دارند. ابتدا پارچه باید از یک طرف با منگنه های تفنگی و سوزن های ضخیم به چوب متصل شود. سپس از طرف دیگر پارچه را در بوم کش قرار می دهند و تا جایی که امکان دارد آن را می کشند و منگنه می زنند. این کار را از هر طرف تکرار کنید. نکته بسیار مهم این است که پارچه را به مقداری باید بکشید که هیچگونه چین و تابی در آن به وجود نیاید و کاملا کشیده و صاف باشد.
قدم بعدی سنباده زدن پارچه در تهیه بوم است، این کار باعث می شود تا تمام پرزها و برجستگی های اضافی پارچه از بین رفته و سطحی کاملا یکنواخت به دست آید. دقت داشته باشید که باید از یک سمباده نرم استفاده کنید و آن را به آرامی روی پارچه بکشید تا پاره نشود.
زیرسازی بوم نقاشی: حال نوبت به زیرسازی بوم نقاشی یا آسترکشی رسیده است. یعنی پوشاندن پارچه با مواد مخصوص. رایج ترین موارد مورد استفاده در این کار جسو، چسب چوب و یا چسب سریشمی اند. در این مرحله ماده مورد نظر را به وسیله قلم مو روی بوم منتقل کنید به طوری که تمام قسمت های پارچه آغشته به مواد شوند. این کار را چندین بار تکرار کنید و در نهایت با یک کاردک روی آن بکشید تا لایه نازکی از مواد باقی بماند و غلظت همه بخش های پارچه یکسان شود، در غیر این صورت پس از خشک شدن ترک خواهد خورد.
پارچه بوم های نقاشی
اصطلاح بوم برای هر نوع پارچه ای است که برای نقاشی استفاده می شود. این پارچه می تواند کرباس (رایج ترین پارچه بوم )، کتانی (گران ترین و البته برترین پارچه)، یا یک فیبر الیاف مصنوعی (که غیر معمول است) باشد.
ابتدا با انواع پارچه آشنا می شویم
- کرباس(Cotton duck)
پارچه کرباس هیچ ربطی با اردک(duck) ندارد اما رایج ترین و ارزان ترین پارچه برای بوم نقاشی است. این پارچه در وزن های مختلف که ضخامت هر کدام را مشخص می کند و با کج راه های مختلف (بستگی به بافتشان دارد) در بازار وجود دارد. ارزان ترین پارچه بافتی شل دارد و به راحتی پاره می شود به طوری که هنگام قلمو زدن روی آن باید مراقب بود که پاره نشود.
شما می توانید دندانه هایی که در بافت پارچه است را با آستر پر کنید یا پوششی از چسب چوب و مل روی آن بکشید تا یک سطح نرم و صاف بدست آورید.
- کتانی
پارچه کتانی بهتر از کرباس است چرا که بافت فشرده تری دارد و کتان بلژیکی بهترین کتان در نوع خود است. این پارچه به ندرت کش می آید و یا خراب می شود. پارچه کتانی سطحی بسیار صاف و ایده آل برای نقاشی دارد.
- پارچه آبرنگ
بوم آبرنگ تنها مختص آبرنگ ساخته شده است. این بوم یک بوم عادی است و برچسبی متفاوت نسبت به بقیه بوم ها روی آن است. در واقع نقاشی کشیدن روی بوم با کاغذ متفاوت است. برای تازه کارها، رنگ روی پارچه باقی می ماند و دیرتر خشک می شود.
- بوم با الیاف مصنوعی
بسیاری از هنرمندان نسبت به الیاف مصنوعی تعصب دارند، چرا که آنها سنتی نیستند و معتقدند که آزمون زمان هنوز ثابت نکرده که این نوع از پارچه مشکل دارد . اساساً شما می توانید از هر نوع پارچه ای برای بوم استفاده کنید، الیافی که وزن آن مناسب باشد و موقع نقاشی آسیب نبیند.
اگر طول عمر برای شما مهم است، بوم های سفت و سخت مانند پانل های چوبی بهترین انتخاب است.
بوم با پارچه کشیده شده مناسب است یا نه؟
به طور کلی نقاشان مشهور یک دستیار داشتند که پارچه بوم را برای آنها می کشید. امروزه بوم های آماده با پارچه های کشیده شده در مغازه ها وجود دارد که به راحتی می توان تهیه کرد.
پارچه های خام یا آستر داده شده؟
شما می توانید هر دو پارچه کشیده و نکشیده را با آستر یا بدون آستر خریداری کنید. پارچه های آستر داده شده برای هر دو رنگ روغن و اکریلیک مناسب است. اگر شما می خواهید پارچه بوم را مانند زمان های قدیم به روشی سنتی برای نقاشی رنگ و روغن داشته باشید (با چسب چوب) باید آن را خودتان انجام دهید.
پارچه های پوشش داده شده از نقاشی محافظت می کنند. پارچه های رنگ روغن ، با گذشت زمان، خراب و شکننده می شوند.
انواع بوم نقاشی
بوم ها در ۱۰۰ سایز و ۲۰ نوع پارچه ی متفاوت عرضه می شوند اما رایج ترین آن ها به شرح زیر است:
بوم کنواس
کنواس نوعی پارچه ی مخصوص نقاشی است (پارچه ای که روی بوم های نقاشی می کشند) که دارای بافت نامنظم و پراکنده است. چاپ عکس و تصویر بر روی آن بسیار زیبا، چشمگیر و ماندگار می شود.
پارچه ی کنواس در دو نوع کلی طبیعی و مصنوعی وجود دارد. از لحاظ شکل نیز به شکل مات و نیمه مات در بازار وجود دارد. کنواس طبیعی هم برای نقاشی دستی رنگ روغن و اکریلیک و هم برای چاپ مورد استفاده قرار می گیرد. کنواس مصنوعی از جهت شکل هیچ تفاوت خاصی با نوع طبیعی آن ندارد. فقط نکته اینجاست که کنواس طبیعی قابلیت تمیز کردن با دستمال نم دار را دارد و اگر آب به آن برسد آسیبی نمی بیند. اما پارچه ی کنواس مصنوعی در برابر آب مقاوم نیست .
برای تمیز کردن بوم های کنواس مصنوعی، بهتر است فقط آن را گردگیری کرده و از دستمال مرطوب استفاده نشود.
بوم کرباس
کرباس نوعی پارچه ی درشت بافت و سنگین است که از الیاف پنبه، کتان یا کنف بافته می شود. این پارچه برای ساخت بوم نقاشی مورد استفاده قرار می گیرد. این پارچه، رایج ترین و ارزان ترین پارچه برای بوم نقاشی است. پارچه ی کرباس در وزن های مختلف که ضخامت هر کدام را مشخص می کند در بازار وجود دارد. ارزان ترین پارچه، بافتی شل دارد و به راحتی پاره می شود. به طوری که هنگام قلمو زدن روی آن باید مراقب بود که پاره نشود.
شما می توانید دندانه هایی که در بافت پارچه است را با آستر پر کنید یا پوششی از چسب چوب و مل روی آن بکشید تا یک سطح نرم و صاف بدست آورید.این نوع بوم برای افراد مسلط و حرفه ای مناسب تر است.
بوم کتان
بوم نقاشی ساخته شده از کتان، برتر از انواع دیگر است. چرا که بافت ظریف تر و فشرده تری دارد.
رنگ این بوم تیره است و کاملا سفید نیست. بوم کتان بخاطر دارا بودن سطح صاف، بافت مناسب برای کارهایی که ظرافت در آن ها مهم است مناسب تر است. بین بوم های کتان، نوع «کتان بلژیکی» از انواع دیگر برتر است و به ندرت کش آمده و یا خراب می شود. پارچه ی کتانی سطحی بسیار صاف و ایده آل برای نقاشی دارد. نوع پنبه ای این بوم ها معمولا ارزان تر است و در وزن های مختلف و بافت های متفاوت در بازار موجود می باشد. برای بهتر شدن بافت این نوع بوم می توانید خودتان از پرایمر یا در واقع جسو استفاده کنید و در نهایت روی بوم را سنباده بزنید.
بوم پلی استر
بوم نقاشی پلی استر دارای کیفیت و مقاومت بالا در برابر آب است. رنگ این بوم روشن و سفید بوده و سطحی مات دارد. این بوم به عنوان یک بوم مناسب برای کارهای هنری غیرمعمول، یا قاب و کارهای نقاشی شناخته می شود.
بوم کاغذی
همان طور که از اسم این بوم نقاشی پیداست جنسی از کاغذ دارد. اما کاغذی با بافت مناسب و با ضخامت که کاربردی مانند بوم پارچه ای دارد. این مدل جایگزین ارزان قیمتی برای تمرین نقاشی است.
بوم الیاف مصنوعی
الیاف مصنوعی نیز در ساخت بوم کاربرد دارند که بسیاری از هنرمندان نسبت به الیاف مصنوعی تعصب دارند. چرا که آنها سنتی نیستند و معتقدند که آزمون زمان هنوز ثابت نکرده که این نوع از پارچه مشکل دارد. مزیت این نوع بوم استحکام آن می باشد.
بوم آبرنگ
بوم نقاشی آبرنگ تنها مختص آبرنگ ساخته شده است.این بوم دارای یک برچسب متفاوت نسبت به بقیه ی بوم ها است. در واقع، کشیدن نقاشی روی بوم با کاغذ متفاوت است. برای تازه کارها، رنگ روی پارچه باقی می ماند و دیرتر خشک می شود.
مشخصات بوم نقاشی خوب چیست؟
بوم ها با توجه به نوع چوب، پارچه و مواد زیرسازی بوم نقاشی، کیفیت های متفاوتی دارند. انتخاب نوع مرغوب بوم برای شما به عنوان یک هنرمند بسیار مهم است، زیرا بخش زیادی از انرژی و زمان خلق آثار هنری شما به بوم نقاشی تان بستگی دارد. پس در این کار حساسیت و دقت زیادی به خرج دهید.
داشتن آستر: یکی از مشخصات بوم نقاشی خوب، داشتن آستر مرغوب است. بوم را روبروی یک منبع نور قرار دهید و به دقت آن را بررسی کنید تا مواد زیرسازی در همه جای آن به یک مقدار باشد. باید میزان عبور نور در همه قسمت های بوم یکسان باشد اگر غیر از این باشد، یعنی آسترکشی به درستی انجام نشده است.
تا کردن پارچه: یک تکه از قسمت اضافی پارچه پشت بوم را تا کنید، اگر مواد روی آن ترک های ریز خورد، یعنی زیرسازی بوم مرغوب نیست.
کشیدن شی نوک تیز روی پارچه: در این مرحله با ناخن یا یک شی کمی نوک تیز را پشت پارچه بوم بکشید، اگر رد آن روی پارچه به جای نماند، یعنی کیفیت پارچه خوب است. به یاد داشته باشید در یک بوم نقاشی حرفه ای رنگ نباید به پشت پارچه نفوذ کند.
ویژگی های چوب بوم نقاشی: نکته دیگری که باید به آن در طرز تهیه بوم نقاشی توجه داشته باشید چوب بوم است، چارچوب نباید هیچگونه شکستگی یا ترک داشته باشد و تمام زوایای آن باید ۹۰ درجه باشند.