بهترین چوب های منبت کاری کدامند؟

هر چه چوب استفاده شده در منبت کاری، از تراکم و استحکام بیشتری برخوردار باشد، نتیجه ی نهایی ارزشمندتر است و از دوام و ماندگاری بیشتری برخوردار است. انواع چوب های نرم که تراکم کمتری دارند، مناسب برای انجام کار منبت نیستند و باعث خراب شدن کار می شوند.

کنده کاری باید در جهت بافت چوب انجام شود به همین علت باید چوبی با بافت ریز برای منبت کاری انتخاب شود تا هم محکم باشد و هم قابلیت شکل پذیری داشته باشد از همین رو می توان از چوب انواع پهن برگان برای منبت کاری استفاده نمید چون هم بافتی نرم و هم محکم دارند.

دشواری یا راحتی،کیفیت یا عدم کیفیت هنرهای دستی به نوع چوب مورد استفاده بستگی دارد. گونه های مختلفی ازچوب وجود دارد که می تواند برای کنده کاری روی چوب استفاده شود هر یک از این انواع چوب دارای ویژگی های خاص از جمله(رنگ،سختی،بافت،شیارو رگه)می باشد.که با توجه به شناخت این خصوصیات می توان برای تکنیک های خاص کنده کاری روی چوب واهداف مورد نظر،چوب مناسب را انتخاب کرد، به این ترتیب برای منبت کاران و مجسمه سازان چوب شناخت انواع مختلف چوب بسیار مهم است.

درهنر منبت به گونه های متنوع چوب جهت شیوه های متعدد منبت کاری نیاز داریم،به عنوان نمونه بهتر است در منبت چاقوئی و منبت سنتی از چوب هائی با تراکم بالاتر و در عین حال نرم تر استفاده کنیم،ظمنا در منبت چهره هم رعایت این مسئله مهم است.در منبت های درشت تر مانند منبت مبل امکان استفاده از چوب های متنوع تری را داریم ولی در پیکرتراشی و مجسمه های چوبی دست مان در انتخاب چوب خیلی بازتر است.

از نکته های مهم در مورد چوب منبت خشک بودن آن هست،چرا که چوب مرطوب تغییر حالت می دهد.البته در یعضی سبک های کاری به خصوص در پیکرتراشی چوب نیمه خشک نیز استفاده می شود.

ویژگیهای یک چوب مناسب برای منبت کاری

• رنگ مناسب و زیبا
• در عین نرم بودن بافت محکمی داشته باشد.
• تا حد امکان گره کمتری داشته باشد
• مقاوم در برابر سایش و کنده کاری

چوب های پرمصرف در منبت کاری کدامند؟

• چوب درخت گردو

درخت گردو در بیشتر نواحی ایران یافت می شود و جز درختان دارای پهن برگ می باشد که بافت ریز و محکمی دارد.رنگ قسمت بیرونی خاکستری مایل به قهوه ای روشن وقسمت درونی چوب قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره می باشد. این چوب به خوبی رنگ و لاک می پذیرد دارای الیاف منظم و نامنظم و دارای نقوش زیباست. این چوب یکی از بهترین چوبها برای منبت کاری است و اصطلاحاً خوش مغار می باشد.مغار وسیله ای برای کنده کاری بر روی چوب است.

از خواص چوب گردو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دارای تنوع رنگ است.

1. مقاوم است (خوش مغار می باشد).
2. دارای بافت ریز و محکمی است.
3. دارای الیاف منظم و نامنظم ونقوش زیباست.
4. خاصیت هم کشیدگی متوسطی دارد.
5. از خانواده پهن برگان می باشد.
6. به خوبی رنگ و لاک می پذیرد.
7. خوش رنگ و خوش جنس است.

• چوب چنار

تقریبا در تمامی شهر های ایران درخت چنار یافت می شود از شمال تا جنوب از شرق تا غرب درخت فوق العاده سازگار با محیط اطراف خود که خزان کننده در تابستان و زمستان است. میوه خوراکی ندارد و همینطور که همه میدونیم برگ های پهن پنج لپ دارد.به دلیل نقوش زیبایی که دارد در هنر منبت و معرق کاری کاربرد فراوانی دارد،به بافت چوب چناری که نقوش زیاد داشته باشد چنار پرمگسی می گوینداین درخت دارای چوبی نیمه سنگین ، نیمه سخت ، همگن ، راست تار است که از نظر بافت شبیه چوب راش می باشد. حلقه های سالانه چندان آشکار نیستند. چوب برون آن پهن و مایل به زرد ، چوب درون صورتی رنگ مایل به خاکستری و حدود آن کاملا مشخص نیست. چوب پیر آن نیز به رنگ قهوه ای براق است.

• چوب راش

این درخت در جنگل های مرطوب شمالی ایران و در شهر های آستارا و نور وجود دارد و از آن برای ساخت منازل روستایی استفاده می شود. یک گونه از درخت راش که در جنگل های دریای خزر به وفور یافت می شود و اهالی از آن استفاده های متعددی می کنند، فاقوس سیلواتیکا نام دارد. درخت راش در ارتفاعات مناطق کوهستانی از جمله استان های شمالی و ساحلی کشورمان به وفور یافت می شود.چوب راش خوش تراش و خوش منبت است.

بنابراین برای منبت کاری باید از چوب هایی با چگالی بالا استفاده کرد. بهترین چوبی که دارای نقش و نگار است (چوب گردو و چوب راش ) از چوب های دیگر نیز می توان استفاده کرد. ولی باید دانست که چوب چنار بدلیل نداشتن نقش چوب ، زیبایی چندانی به کار شما داده نخواهد شد. ولی اگر تازه کار هستید و مبتدی باید از چوب های نرم همجون چوب درخت کاج (چوب روسی) استفاده کنید به این دلیل که به راحتی برش می خورد و کار روی آن بسیار آسان است.

هنر منبت کاری بر روی چوب و پیشینه آن