به گزارش سرویس سیاسی ساعدنیوز به نقل از همشهری آنلاین، سرنوشت رهبران ساقط شده از حکومت در کشورهای مختلف همیشه با «کشته شدن» همراه نبوده است، چهبسا اکثر آنها عمر خود را در تبعید سپری کردند و در همانجا نیز به مرگ طبیعی مردند. تبعید اغلب یک ابزار سیاسی کارآمد در شرایطی بوده که حامیان و دوستان مقامات مخلوع از آن برای کنار گذاشتن رهبران بد از قدرت استفاده کردهاند تا جان آنها را هم نجات داده باشند. برای مثال، ایالات متحده، فردیناند مارکوس، رهبر فیلیپینی را به تبعیدی مجلل در هاوایی برد تا از سرکوب گسترده معترضان پس از انتخابات تقلبی در سال1986 جلوگیری کند. در همان سال، دیپلماتهای فرانسوی و آمریکایی، ژان کلود دووالیه، رهبر فاسد و خشن هائیتی را متقاعد کردند که در ازای تبعید به ریویرا فرانسه، قدرت را کنار بگذارد.
در تاریخ، موارد زیادی وجود دارد که مقاماتی از کشورهای خود فرار کردهاند و به کشورهای دیگر پناه بردهاند ولی معروفترینهایی داشتند. بشار اسد رئیسجمهور سابق سوریه 18آذرماه1403 از ریاستجمهوری ساقط شد. شبکه یک تلویزیون روسیه از کرملین نقل کرد که بشار اسد و اعضای خانوادهاش در مسکو حضور دارند.
شیخ حَسینه، نخستوزیر سابق بنگلادش، یکی از رهبران برجسته سیاسی در این کشور بود و در مقایسه با بسیاری از دیکتاتورها و رهبران دیگر، او به عنوان یک شخصیت سیاسی باثبات شناخته میشد. او از سال 2009 به عنوان نخستوزیر فعالیت میکرد و پیش از آن نیز از 1996 تا 2001 این سمت را بر عهده داشت. او 15مردادماه1403 پس از سرکوب چند روزه تظاهرات خیابانی در این کشور استعفا داد و با یک هلیکوپتر از از این کشور گریخت. هند به حسینه پناهندگی داد.
برخی کشورهای آفریقایی در سال1402 با سلسله کودتاهایی مواجه شدند، از جمله نیجر و گابن. محمد بازوم رئیسجمهور سابق نیجر مردادماه1402 پس از کودتایی که در این کشور رخ داد در محل سکونت خود محصور است. علی بونگو، رئیسجمهور سابق گابن نیز 8شهریور1402 پس از یک کودتای نظامی، از قدرت برکنار شد. او از سال 2009 در این سمت بود و در انتخابات سال2023 دوباره به عنوان رئیسجمهور انتخاب شد، اما این انتخابات به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و بسیاری از مردم و نظامیان نسبت به آن اعتراض داشتند. با کودتای نظامی انتخابات باطل شد. او شهریورماه امسال در نامهای اعلام کرد که حرکاتش محدود و تحت نظارت روزانه است. او ظاهرا در لیبرویل پایتخت گابن تحتنظر است.
کاخ ریاستجمهوری سریلانکا 20تیرماه1401 به تصرف مخالفان درآمد. گوتابایا راجاپاکسا، رئیسجمهور سابق سریلانکا، پس از فرار از کشور در 21تیرماه1401 ابتدا به مالدیو رفت. پس از چند روز اقامت در مالدیو، او درنهایت از سنگاپور پناهندگی گرفت.
اشرف غنی، آخرین رئیسجمهور افغانستان، در مردادماه سال1400 و در پی پیشروی سریع طالبان به کابل، به خارج از کشور فرار کرد. او در 24مردادماه1400، زمانی که طالبان به دروازههای کابل نزدیک شدند، از کشور خارج شد و به امارات متحده عربی رفت.
عربستان سعودی از دهه1980 میلادی با پناه دادن دیکتاتور اوگاندا، تعدادی از رهبران پاکستانی در دهه2000 و حاکمان تونس و یمن پس از قیامهای موسوم به بهار عربی در کشورهای عربی، خانهای دور از وطن بر سرنگونشدهها و جنگزدهها بوده است. عیدی امین، مرد قدرتمند اوگاندا، که حکومت 8سالهاش در دهه 1970 با نقض گسترده حقوق بشر، قتل و فساد تعریف میشد، 2دهه آخر زندگی خود را با آرامش در جده سپری کرد. او در یک ویلای مجلل مشرف به دریای سرخ زندگی می کرد که هزینه آن از سوی سعودی پرداخت میشد و دولت سعودی نیز کمکهزینه ماهانه سخاوتمندانهای به او میداد. زین العابدین بن علی، دیکتاتور تونس نیز زندگی آرامی را انتخاب کرد و در ژانویه 2011 پس از انقلابی که در کشورش آغاز شد و جرقه قیامهای موسوم به بهار عربی در میان کشورهای عربی در سراسر منطقه را برانگیخت، به عربستان سعودی گریخت. دادگاه تونس او را غیابا به حبس ابد محکوم کرد ولی اوهیچ یک از این احکام را نگذراند و پس از نزدیک به یک دهه تبعید در 28شهریور1398 (19سپتامبر2019) در سن 83سالگی در جده، عربستان سعودی درگذشت.
قبل از آن نواز شریف، نخست وزیر سابق پاکستان در سال 1999 به اتهام آدمربایی، هواپیماربایی و فساد از قدرت برکنار شد و به همراه 18عضو خانوادهاش به عربستان سعودی تبعید شد. نواز شریف در دهههای 1990 و 2010 به عنوان نخستوزیر پاکستان خدمت کرد. او اولین بار در سال 1990 به این سمت منصوب شد و تا 1993 در قدرت بود. بار دوم در 1997 به قدرت رسید و تا 1999 مسئولیتش ادامه داشت. در سال 1999، پس از تنشها با ارتش و در پی یک بحران سیاسی، نواز شریف از قدرت برکنار شد و به تبعید رفت. او ابتدا به عربستان سعودی فرار کرد و چند سال در آنجا زندگی کرد. در سال 2007، نواز شریف به پاکستان بازگشت و پس از چند سال فعالیت سیاسی، در انتخابات 2013 دوباره به عنوان نخستوزیر انتخاب شد. در سال 2017، نواز شریف به دلیل پروندههای فساد مالی و مالیاتی از سمت خود برکنار شد. دادگاه او را به 10 سال زندان محکوم کرد. پس از محکومیت، نواز شریف به لندن رفت تا تحت درمان پزشکی قرار گیرد. او مهرماه1402 بار دیگر به اسلامآباد پایتخت پاکستان برگشت. شهباز شریف، نخست وزیر کنونی کشور، برادر کوچکتر شریف، نیز سال ها را به همراه سایر اعضای خانواده اش در تبعید عربستان گذراند.
عبدرَبُه منصور هادی در سال 2012 به عنوان رئیسجمهور یمن انتخاب شد. او پس از کشته شدن علی عبدالله صالح، رئیسجمهور پیشین، به قدرت رسید. هادی به عنوان یک شخصیت اصلاحطلب و مورد حمایت کشورهای غربی و عربستان سعودی شناخته میشد. در سال2014، حوثیها (جنبش انصارالله) به سرعت قدرت را در شمال یمن به دست گرفتند و به سمت پایتخت، صنعا، پیشروی کردند. این تحولات منجر به شروع یک جنگ داخلی شد و هادی مجبور به فرار به عربستان سعودی شد.
محمدرضا پهلوی آخرین پادشاه دودمان پهلوی در ایران 26دیماه1357 از ایران به مصر رفت. او بعدتر به مراکش، باهاما، مکزیک، آمریکا، پاناما هم رفت و درنهایت دوباره به مصر برگشت. انور سادات، رئیسجمهور پیشین مصر، به محمدرضا شاه پناه داد. آخرین شاه پهلوی در مصر تحت درمان بیماری سرطان قرار گرفت و پس از چند ماه اقامت در این کشور، در 27تیر1359 درگذشت.
با اعلام پایان سلسله قاجاریه از سوی مجلس شورای ملی در سال1304، رضاشاه سلسله پهلوی را بنیان گذاشت و به پادشاهی رسید. او با اشغال ایران توسط متفقین در شهریورماه سال 1320 استعفا داد و پادشاهی را به ولیعهدش محمدرضا واگذار کرد. به تصمیم انگلیس، رضاشاه تحت نظر نیروهای انگلیس از بندرعباس با کشتی از ایران خارج شد. ابتدا او را به سمت هند بردند ولی به جزیره موریس منتقل شد و درنهایت در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی تحتنظر قرار گرفت. سرانجام رضاشاه در 4مرداد1323 پس از دومین سکته قلبی در ژوهانسبورگ درگذشت.
برای پیگیری اخبار حوزه سیاست کلیک کنید.
