بیان مسئله چیست؟
بیان مسئله، ظریف ترین، حساس ترین و شاید بتوان گفت که مشکل ترین بخش از فرآیند پژوهش را تشکیل می دهد. پژوهش گرانی که بر مسئله پژوهش اشراف داشته باشند و بتوانند آن را به خوبی تحلیل کنند، به یقین در انجام پژوهش های کیفی، توفیق بیشتری خواهند داشت. عدم دقت در روشن سازی کامل مسئله پژوهش، این احتمال را به وجود می آورد که تلاش های پژوهشگر، در مسیر انحرافی بیفتد؛ مثل این که به جای بررسی «علت ها»، به شناسایی «عوامل» بپردازد؛ بی آن که به تفاوت بسیار حساس بین آن دو هدف، توجه شود و یا به جای «انگیزش»، «علاقه مندی» را که می تواند با آن متفاوت باشد، مورد مطالعه قرار دهد.
وظیفه محقق در این قسمت ارائه مطالبی است تا بدان وسیله گروه آموزشی و یا پژوهشی تصمیم گیرنده جهت پذیرش موضوع تحقیق را متقاعد سازد که موضوع انتخاب شده از اهمیت و کفایت لازم برای انجام تحقیق برخورداراست.
بيان مساله خود متشكل از چندين زير مجموعه و از جمله عناصر مهم پايان نامه مي باشد.
- مقدمه
- تعريف مساله
- تعريف عملياتي و مفهومي اجزاء مساله
- پرسش هاي اساسي
که در این مطلب تصمیم داریم شما را با جزئیات نگارش بخش بیان مسئله آشنا کنیم که بتوانید این بخش از پایان نامه خود را با دقت بنویسید.
ویژگیهای بیان خوب یک مسئله در پایان نامه یا تحقیق شامل موارد زیر می شود، که عبارتند از :
- اهمیت مسئله
- بیان حد و مرزهای مسئله در یک حوزه تخصصی
- داشتن اطلاعات کلی درباره تحقیقات انجام شده قبلی
- داشتن چارچوبی برای ارائه نتایج تحقیق
- بیان مشکلات موجود در سازمان
- زمینه های مورد نظر مدیریت برای بهبود
- مشخص کردن و محدود کردن زمینه های تئوری و مفهومی پژوهشگران که از طریق تحقیقات بنیادی بدست می آورند.
- تعریف تمامی متغیرهای مفهومی و عملیاتی
بیان مسئله بایستی به نحوی باشد که چگونگی بررسی متغیر یا متغیرها، مکان و دامنه و وسعت پژوهش را روشن کند. در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه ای مستدل تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح دهید.
وظیفه محقق در این قسمت ارائه مطالبی است تا بدان وسیله گروه آموزشی و یا پژوهشی تصمیم گیرنده جهت پذیرش موضوع تحقیق را متقاعد سازد که موضوع انتخاب شده از اهمیت و کفایت لازم برای انجام تحقیق برخورداراست.
بیان مسئله چگونه نوشته می شود؟
برای راهنمایی خوانندگان در مطالعه بیان مسئله پایان نامه، این بخش را با مروری از ساختار آن که خلاصه ای از هر بخش است به پایان برسانید تا نشان دهید هر فصل چگونه شما را در رسیدن به هدف اصلی تحقیق یاری خواهد کرد. بهتر است بررسی اجمالی را به طور خلاصه و مختصر ارائه دهید. معمولا برای توضیح یک یا دو جمله ای برای بیان محتوای هر فصل کافی خواهد بود.
در صورتی که تحقیقات شما بسیار پیشرفته و پیچیده است و از ساختار متعارفی پیروی نمی کند، ممکن است برای توضیح هر فصل نیاز به بیان جملاتی در حد یک پاراگراف نیز داشته باشید. برای مثال یک پایان نامه در زمینه علوم انسانی ممکن است به جای ارائه ساختار متعارف به شکل روش تحقیق، نتایج و بحث و نتیجه گیری، یک بحث موضوعی را ایجاد کند و از ساختار متعارف پیروی نکند. در صورتی که ساختار شما غیرمتعارف است، به طور واضح توضیح دهید که هرکدام از بخش ها چه ارتباطی با یکدیگر دارند.
اجزای بیان مسأله
ا) تعریف مشکل. در این قسمت متغیرهای اصلی مشکل و روابط آنها تشریح می شود اهمیت پژوهش در چه زمینه ای است و برای چه کسی و یا سازمانی، در همین بخش مطرح می گردد. در اینجا می توان به آمار و آرای دانشمندان در ارتباط با موضوع اشاره کرد. اقداماتی که در رابطه با نحوه برخورد با مشکل، راه حل ها و خدمات موجود در گذشته و حال، در همین قسمت مورد توجه قرار می گیرد. اینجا می توان نمودار استخوان ماهی وار، وارد عمل شد. بدون اینکه شکل و یا نموداری رسم شود. عوارض ناشی ازتداوم مشکل نیز اینجا ذکر می شود
۲) راه حل یا عوامل موثر بر حل مشکل با توسل به یافته های مهم پژوهش های مربوط به طور مختصر در بیان مسأله آورده می شود. تناقض بین پژوهش ها نیز اشاره وار در اینجا قابل طرح است.
۳) در بخش پایانی بیان مسأله می توان جزئیات بیشتری از اینکه پژوهش شما، چه کاری می خواهد انجام دهد را می توان شرح داد. دو بخش اول حتما باید استناد واقعی و علمی داشته باشد.
اهمیت بخش بیان مسئله
هدف نهایی بیان مساله تبدیل یک مساله کلی و مبهم به یک مساله تعریف شده، دقیق و مشخص است؛ به صورتی که بتوان آن را از طریق یک پژوهش علمی مورد بررسی قرار داد و راه حل هایی نیز برای حل آن ارایه نمود. نوشتن بیان مساله باید به شما کمک کند تا هدف پژوهشی که قصد انجام آن را دارید معین سازید. در نگارش بیان مساله احتیاجی نیست که آن را طولانی بنویسید؛ اینکه اگر بتوانید در طول یک صفحه مساله مورد بررسی خود را مطرح کنید بسیار ایده آل است. اگر شما به مقالات قوی که در مجلات معتبر نیز چاپ می شوند نگاه کنید عمدتاً در طول یک و نهایتاً یک و نیم صفحه نگارش شده اند.
نکات کلیدی برای نوشته بیان مسئله پایان نامه
- بیان مسأله باید کوتاه و مختصر و کامل باشد.
- با عنوان تطبیق داشته باشد.
- از ارائه جدول و نمودار خودداری شود.
- بیان احساسات ، مطالب بدیهی، کلی گویی و تکرار مطلب و همچنین مقدمه چینی برای بیان مسأله لازم نیست.
- مطالب همراه با منابع ذکر شود.
- داده هایی را که به طور کامل با مسأله ارتباط دارند، گردآوری نموده و از پی جویی اطلاعات نا مربوط پرهیز کند.
- در تعیین هدف های پژوهش دقت بیشتری معمول دارد.