این بیماری که یکی از بیماری ماهی های آکواریومی است، به صورت نمک خشک پاشیده روی بدن و باله های ماهی دیده می شود. عامل ایجاد آن انگلی به نام Ichthyophthirius multifiliis است.این بیماری معمولا در اثر کاهش های ناگهانی دمای آب و یا وارد کردن ماهی ناقل بیماری به آکواریوم ایجاد شده و در صورت عدم رسیدگی به سرعت در میان سایر ماهیان آکواریوم گسترش می یابد.بیماری به صورت لکه های سفید کوچکی به اندازه سر سنجاق ته گرد ظاهر می شود. ماهی آلوده شده تنبل و کم حرکت شده و باله های آن بسته می شوند. انگل از گلبول های قرمز خون ماهی تغذیه می کند. هرچه تعداد گلبول های قرمز ماهی کمتر شوند، مرگ آن زودتر فرا میرسد.
بیماری ایک یا سفیدک آبزیان
بیماری ایک یکی از بیماری های رایج آکواریوم آب شیرین است که نمیتوان گفت مخصوص یک گونه خواص آبزیان است . از سچیلاید ها گرفته تا زنده زا ها و … همگی میتوانند در مواردی به بیماری ایک مبتلا شوند .خوشبختانه ایک یا سفیدک یکی از بیماری های معمول آکواریوم است که درمان آن نیز بسیار ساده و در زمانی کوتاه امکان پذیر است .ایک نام کوتاه شده عبارت ” Ichthyophthirius multifiliis ” که نام اصلی این بیماری است می باشد . انگ پروتوزایی مسئول این بیماری است که در حقیقت بیماری را جزو دسته بیماری های سطحی یا خارجی بخش بندی می کند . هر نقطه سفید رنگ روی بدن ماهی نشان دهنده یک انگل مضر است که ماهی گاهی تا ده ها عدد از آنها را حمل میکند .
این انگل از خون ماهی تغذیه کرده تا به اندازه کافی قدرتمند شود و پس از آن از بدن ماهی جدا شده و در قسمتی از آکواریوم تشکیل یک توده ژله ای داده و تکثیر می شود و مجدد تعداد بیشتری از آنها به بدن ماهی میزبان می چسبند !در صورتی که ایک به موقع درمان نشود ، پس از مدتی ماهی ضعیف شده و جان خود را از دست خواهد داد .
علت و علائم بیماری ایک یا سفیدک
واضح ترین علائم ایک نقاط سفید روی بدن و باله های ماهی است . اشتهای ماهی کم شده و تنفس سریع تر می شود و تحرک ماهی کاهش می یابد و گاهی خود را به دکور و اجزا آکواریوم می کشد .علت اصلی بیماری دمای کم آب آکواریوم و نبود ثبات دمایی در آکواریوم است . همچنین افزودن ماهی جدید و یا دست زدن به ماهی ها می تواند از علل دیگر ایجاد این بیماری باشد .
درمان ایک یا سفیدک آبزیان
- استفاده از محلول ضد انگل :نحوه ی استفاده : پس از انتقال ماهی به آکواریم دیگر به ازای هر لیتر دو قطره ضد انگل در آب ریخته و این کار را 3 تا 7 روز ادامه دهید تا بیماری کاملاً از بین برود .نکته : قبل از هر بار استفاده از محلول ضد انگل ، 30 درصد آب آکواریم را تعویض کنید .
- استفاده از نمک :به عنوان یک داروی غیر شیمیایی و موثر به کار می رود .نمک استفاده شده نباید نمک دریایی یا سنگ نمک باشد و تنها از نمک طعام استفاده کنید . نحوه استفاده از نمک برای از بین بردن بیماری سفیدک در ماهی و آکواریم :حمام ماهی ها در محلول آب و نمک : به ازای هر لیتر 4 قاشق چایخوری نمک را در آب حل کرده و ماهی را بمدت 30 ثانیه تا چند دقیقه در آب شناور کنید ؛ پس از انجام این کار بلافاصله ماهی را به آکواریم اصلی انتقال دهید . این کار را تا 3 روز ادامه داده و پس از هر بار 30 تا 70 درصد آب آکواریم اصلی را تعویض کنید .
- افزایش دمای آب :1 تا 3 ساعت در هر روز دمای آب را به 30 تا 31 درجه سانتیگراد برسانید تا گرما مانع از رشد انگل در بدن ماهی شود .
- استفاده از فرمالدهید محلول :معمولاً در کلینیک های دامپزشکی برای درمان سفیدک ، ماهی ها را در محلول آب و فرمالدهید ( به ازای هر 35 لیتر یک میلی لیتر ) به مدت 12 ساعت حمام کرده و این کار را تا 2 روز ادامه می دهند و پس از این کار 30 تا 70 درصد آب تانک را تعویض می کنند .اما استفاده از فرمالدهید برای افراد غیر پزشک توصیه نمی شود ، چون علاوه بر کاهش مقادیر زیادی از اکسیژن آب ، ممکن است سبب سرطان در انسان شود .
- استفاده از مالاکیت :برای درمان سفیدک از مالاکیت یا مرمر سبز ( Malachite ) می توان استفاده کرد، به این صورت که ماهی بیمار را 3 روز متوالی برای 12 ساعت در محلول مالاکیت و آب حمام کنید .
- فلز، مس ( محلول در آب ) :به عنوان دارویی برای درمان سفیدک ( اپک ) به شمار می رود ، ولی به خاطر داشته باشید استفاده از مس در آب ، سبب قلیایی شدن آب شده و ممکن است به ستون فقرات ماهی ها آسیب رسانده و موجب از بین رفتن گیاهان طبیعی شود .
پیشگیری از بیماری سفیدک و ایک
- قرنطینه ماهی جدید برای دو هفته
- درمان گیاهان قبل از افزودن به آکواریوم
- حفظ کیفیت بالای آب
- فراهم کردن رژیم غذایی متعادل به ماهی
بهترین راه برای پیشگیری از ایک این است که دو هفته قبل از انتقال ماهی های جدید به آکواریوم، آن ها را در یک آکواریوم جداگانه قرنطینه کنید. وقتی قرنطینه امکان پذیر نیست، می توان از درمان پیشگیرانه استفاده کرد. زمانی که ماهی های جدید اضافه می شوند، درمان با متیلن آبی یا مالاشیات سبز و دوباره چهار روز بعد؛ به کاهش بروز آلودگی کمک می کنند. گیاهان جدید باید درمان شوند، زیرا می توانند کیست های ایک را حمل کنند.حفظ کیفیت بالای آب، جلوگیری از نوسان دما و فراهم کردن رژیم غذایی قوی، بهترین روش های پیشگیری از بیماری ایک و سایر بیماری های ماهی آکواریومی است.
در آکواریوم کوچک کدام ماهی ها را می توان نگه داشت؟
