پرویز مشکاتیان ۲۴ اردیبهشت ۱۳۳۴ در نیشابور متولد شد. او مقدمات موسیقی را از ۶ سالگی نزد پدرش، حسن مشکاتیان، آموخت و نخستین کنسرت خود را در سن ۸ سالگی در مراسم گردهمایی دانش آموزان در مدرسه امیر معزی نیشابور ارائه داد. پرویز پس ازآن در جشنواره موسیقی که در اردوگاه رامسر برگزار می شد به دفعات شرکت کرد و در آن ها رتبه های برتر کسب کرد.مشکاتیان سال ۱۳۵۳ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران قبول شد و هم زمان به آموزش ردیف میرزا عبدالله نزد نورعلی خان برومند و ردیف موسیقی سنتی نزد دکتر داریوش صفوت پرداخت. وی در همان دوران آموزش ردیف مبانی موسیقی و موسیقی ایرانی را نزد اساتیدی چون دکتر محمدتقی مسعودیه، عبدالله خان دوامی، سعید هرمزی، یوسف فروتن ادامه داد. در سال ۵۴ دکتر داریوش صفوت سرپرستی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را به او سپرد. مشکاتیان نیز در آنجا توانست تمرکز و مهارت خود را در نوازندگی سنتور به شکل ویژه ارتقا دهد. همچنین این دوره سر آغازی بود بر کارهای حرفه ای تری همچون آهنگسازی و ساخت تصنیف و قطعات ارکسترال. وی در این دوره ی درخشان، کنسرت های متعددی را به صحنه اجرا برده و با خوانندگانی همچون هنگامه اخوان و پریسا (فاطمه واعظی) در این کنسرت ها همکاری نمود. ادامه روند فعالیت های استاد مشکاتیان منتج به تشکیل گروه مطرح عارف گردید که در سال ۵۶ رقم خورد. وی در همین سال در آزمونی با نام باربد که به همت و ابتکار استاد علی برومند برگزار می شد شرکت نمود و در رشته سنتور به همراه پشنگ کامکار رتبه نخست را از آن خود کرد. همچنین مشترکاً با داریوش طلایی به مقام ممتازی ردیف نوازی دست یافت. پرویز مشکاتیان در سال ۱۳۵۶ گروه عارف را تشکیل داد، درهمان سال در آزمون باربد که به ابتکار استاد نورعلی برومند برگزار می شد شرکت کرد و به همراه پشنگ کامکار مقام اول در رشته سنتور را کسب کرد.
مشکاتیان به پیشنهاد استاد هوشنگ ابتهاج که به صورت دقیق افراد مستعد را رصد می کرد؛ در سال ۱۳۵۶ همکاری خود با رادیو ملی وقت را آغاز کرد. از وی چندین برنامه به عنوان تک نواز سنتور به روی آنتن رفت اما کمتر از یک سال پس از ورودش به رادیو و به دلیل کشتار بی رحمانه ی ۱۷ شهریور ۵۷، به نشانه اعتراض از رادیو استعفا داد. البته به جز او تنی چند از افراد سرشناس دیگر هم مبادرت به انجام همین کار نمودند. پس از خروج از رادیو در همان سال ۵۷، با همکاری گروه های معتبر عارف و شیدا، اقدام به تشکیل موسسه چاووش نمود و تا سال ۶۲ دوره ای طلایی را با خلق آثاری ارزشمند به وجود آورد. آثاری با همکاری خسروی آواز محمدرضا شجریان در آلبوم های چاووش و همینطور شهرام ناظری و حسین علیزاده و محمدرضا لطفی که می توان از آنها به عنوان ماندگارترین آثار موسیقی سنتی ایران نام برد. وی از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۶۷ با محمدرضا شجریان همکاری داشت که نتیجه این همکاری، آثار ماندگاری چون بیداد، آستان جانان، سر عشق، نوا و دستان بود. پرویز مشکاتیان در همه این آثار، به عنوان آهنگساز و نوازنده سنتور (در سِرّ عشق به عنوان نوازنده سه تار) همکاری داشت.استاد مشکاتیان از سال ۱۳۶۷ همکاری با خوانندگان دیگری را آغاز می کند که شهرام ناظری (آلبوم لاله بهار)، علی جهاندار (آلبوم صبح مشتاقان)، علیرضا افتخاری (مقام صبر)، ایرج بسطامی (موسم گل، افشاری مرکب، مژده بهار، وطن من)، علی رستمیان و حمیدرضا نوربخش (کنسرت گروه عارف) ازجمله آن ها بوده اند.او در فستیوال موسیقی روح زمین در لندن شرکت کرد و مقام نخست این جشنواره را به دست آورد. برخی از کارهای استاد مشکاتیان نیز با تنظیم چهره هایی چون محمدرضا درویشی (جان عشاق و گنبد مینا) و کامبیز روشن روان (دود عود) منتشر شدند که در هر سه این آلبوم ها محمدرضا شجریان آواز خواند.استاد پرویز مشکاتیان از سال ۱۳۷۶ اجراهای صحنه ای و انتشار آلبوم را متوقف کرد و تا تابستان سال ۱۳۸۴ کنسرتی در کشور اجرا نکرد. در تابستان ۸۴ پرویز مشکاتیان به فکر تجدید ساختار گروه عارف و شیدا برآمد که حاصل آن اجرای کنسرتی در تالار کشور با صدای شهرام ناظری بود.آلبوم تک نوازی تمنا از آخرین آثار مشکاتیان بود که بود که در سال ۱۳۸۴ منتشر کرد، همچنین در روزهای ۶ تا ۹ آذر ۱۳۸۶ به عنوان سرپرست گروه عارف کنسرتی در تهران برگزار کرد که حمیدرضا نوربخش به عنوان خواننده در آن شرکت داشت.
پرویز مشکاتیان و محمدرضا شجریان
در سال ۱۳۸۶، پس از حضور پرویز مشکاتیان در کنسرت محمدرضا شجریان، رابطه این دو استاد موسیقی ایرانی که بیش از یک دهه تیره بود، مجدداً دوستانه شد.در مراسم جشن خانه موسیقی در ۲۳ مهر ۱۳۸۶، لوح تقدیر از یک عمر فعالیت هنری توسط محمدرضا شجریان به عنوان رئیس شورای عالی خانه موسیقی به پرویز مشکاتیان اهدا شد.
همسر پرویز مشکاتیان
پرویز مشکاتیان با افسانه شجریان دختر محمدرضا شجریان ازدواج کرد ولی این دو در دهه ۷۰ از یکدیگر جدا شدند.
فرزندان پرویز مشکاتیان
پرویز مشکاتیان صاحب دو فرزند به نام های آئین و آوا است.
درگذشت پرویز مشکاتیان
پرویز مشکاتیان این هنرمند نامی کشورمان در تاریخ ۲۹ شهریور ۸۸ دارفانی را وداع گفت. خانه موسیقی در هشتمین سالگرد خود مراسمی در تالار کشور برگزار کرد و از مقام هنری پرویز مشکاتیان تجلیل به عمل آورد.
تشییع پرویز مشکاتیان
مراسم تشییع پیکر پرویز مشکاتیان در روز ۴ مهر در زادگاهش نیشابور، از مقابل اداره فرهنگ و ارشاد و با حضور جمعیتی نزدیک به ۱۵ هزار نفر برگزار شد.
در این مراسم که هنرمندانی همچون حسین علیزاده، محمدرضا درویشی، محمدرضا شجریان، همایون شجریان، کیوان ساکت، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان، محمدرضا رستمیان، شروین مهاجر و پژمان طاهری حضور داشتند، گروهی از دانشجویان دانشکده هنر نیشابور به نشانه عزا تعدادی از سازهای خود را کفن پوش کرده بودند. همچنین گروه موزیک شهر نیشابور در طول مراسم تشییع مارش عزا اجرا می کرد.
آرامگاه پرویز مشکاتیان
پیکر پرویز مشکاتیان پس از مراسم تشییع و خواندن نماز در مسجد جامع نیشابور، در محوطه بیرونی باغ عطار و در جوار مقبره عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.
کتاب های پرویز مشکاتیان
از آثار مشکاتیان، کتاب های فراوانی منتشر شده است که از جمله آن ها بیست قطعه برای سنتور، گل آئین، گل آوا، سُل آئین، مجموعه تصانیف، بیداد، لاله بهار است.
آثار پرویز مشکاتیان
برخی از مهم ترین آلبوم های پرویز مشکاتیان عبارت اند از:
- چاووش ۴ – خواننده: هنگامه اخوان، شهرام ناظری
- چاووش ۶ – خواننده: محمدرضا شجریان
- چاووش ۷ – خواننده: محمدرضا شجریان، شهرام ناظری
- چاووش ۱۲( این مجموعه شامل دو نوازی سنتور و تنبک به همراه ناصر فرهنگ فر است.)
- آذر ستون – خواننده: محمدرضا شجریان (به صورت رسمی منتشر نشد. سنتور مشکاتیان، نی محمد موسوی).
- بیداد- خواننده: محمدرضا شجریان (بخش اول در دستگاه همایون و با آهنگ سازی پرویز مشکاتیان و بخش دوم در همایون و شور و با نوازندگی تار توسط غلامحسین بیگجه خانی.)
- آستان جانان – خواننده: محمدرضا شجریان (در سال ۱۳۶۲ در سفارت ایتالیا در تهران اجرا و در سال ۱۳۶۴ منتشر شد. نوازنده سنتور مشکاتیان)، نوازنده تنبک ناصر فرهنگ فر.)
- سر عشق – خواننده: محمدرضا شجریان (در سال ۱۳۶۱ اجرا و در سال ۱۳۶۵ منتشر شد. این آلبوم در دستگاه ماهور اجرا شده است. سه تار مشکاتیان، نی محمد موسوی.)
- لاله بهار - خواننده: شهرام ناظری (لاله بهار در سال ۱۳۶۲ اجرا و در سال ۱۳۶۵ منتشر شد. اجرا توسط گروه عارف.)
- نوا – خواننده: محمدرضا شجریان (آلبوم در دستگاه نوا آغاز شده و سپس در گوشه هایی از شور، بیات ترک و سه گاه ادامه می یابد. اجرا توسط گروه عارف.)
- دستان – خواننده: محمدرضا شجریان (در دستگاه چهارگاه، اجرا توسط گروه عارف.)
- دود عود - خواننده: محمدرضا شجریان (تنظیم این آلبوم با کامبیز روشن روان بود، در سال ۱۳۶۶ اجرا و در ۱۳۶۸ منتشر شد. بخشی از آلبوم با اجرای ارکستر.)
- افشاری مرکب – خواننده: ایرج بسطامی (کنسرت گروه عارف در ایران و اروپا.)
- افق مهر - خواننده: ایرج بسطامی (گروه عارف)
- خلوت گزیده – خواننده: محمدرضا شجریان (اجرای سنتور مشکاتیان در (روی ب) آلبوم.)
- مژده بهار – خواننده: ایرج بسطامی (گروه عارف)
- صبح مشتاقان – خواننده: علی جهاندار
- جان عشاق - محمدرضا شجریان (تنظیم: محمدرضا درویشی، پیانو: جواد معروفی)
- گنبد مینا – خواننده: محمدرضا شجریان (اجرا در مایه های دشتی، سه گاه، ماهور و چهارگاه.)
- قاصدک ۱۳۷۴ خواننده: محمدرضا شجریان (به صورت رسمی منتشر نشد. سنتور (مشکاتیان)، نوازنده تنبک (همایون شجریان))
- کنج صبوری خواننده: علی رستمیان (اجرای گروه عارف)
- وطن من – خواننده: ایرج بسطامی (گروه عارف)
- موسم گل – خواننده: ایرج بسطامی (اجرای تصانیفی از عارف و شیدا توسط ارکستر سمفونیک تهران، در این آلبوم پرویز مشکاتیان نظارت و نوازندگی سه تار را بر عهده داشت.)
- کنسرت ۷۶ گروه عارف – خواننده: حمیدرضا نوربخش (گروه عارف)
- کنسرت فستیوال مولانا در ایتالیا - دو نوازی پرویز مشکاتیان (سنتور) و ناصر فرهنگ فر (تنبک).
- لحظه دیدار - پرویز مشکاتیان (سنتور)، محسن کثیرالسفر (تنبک)، بهداد بابایی (سه تار)
- بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان ۱ – خوانندگان: شهرام ناظری، علی رستمیان، حمیدرضا نوربخش، علیرضا افتخاری (گروه عارف)
- بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان ۲ – خوانندگان: محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، ایرج بسطامی، علی رستمیان، حمیدرضا نوربخش، سپیده رئیس السادات
- کنسرت راست پنج گاه – خواننده: ایرج بسطامی (گروه عارف)
- پس پرده - سه تار نوازی پرویز مشکاتیان. اجرای خصوصی در سال های ۱۳۶۲٬۶۳٬۶۴ و ۱۳۷۱
- سرو آزاد - سه تار نوازی پرویز مشکاتیان، تنبک (جمشید محبی).
- مقام صبر – خواننده: علیرضا افتخاری
- بیست قطعه برای سنتور - سنتور: پرویز مشکاتیان، محمدرضا رستمیان.
- تمنا - پرویز مشکاتیان (سنتور)، آئین مشکاتیان (تنبک).
- دو نوازی (همایون، سه گاه) - پرویز مشکاتیان (سنتور)، ناصر فرهنگ فر و جمشید محبی (تنبک).
- طریق عشق – خواننده: محمدرضا شجریان (این اثر در سال ۱۳۶۷ در پاریس اجرا شد و در مهرماه ۱۳۹۵ در ایران منتشر گردید)
- خراسانیات (۱۳۹۸) – آهنگساز: پرویز مشکاتیان – خواننده: محمدرضا شجریان
پرویز مشکاتیان همچنین اجرای کنسرت های متعدد برون مرزی به همراه شجریان در کشورهای اروپایی را در کارنامه دارد.
معرفی آلبوم چاووش چهاری که به لاله بهار ختم شد مشکاتیان
جدای از کارهای اولیه ای که با پریسا و هنگامه اخوان انجام داد، نخستین کار جدی او آلبوم چاووش چهار بود با شهرام ناظری در دستگاه شور که در همان کوران انقلاب در روی اول این آلبوم منتشر شد و سپس در سال ۱۳۶۵ در آلبوم لاله بهار (نام تصنیفی از ملک الشعرای بهار با آهنگ مشکاتیان) باز نشر شد.
لاله بهار آلبومی بود که مشکاتیان به دلیل علاقه به محمدتقی بهار و به یاد او آثاری را ساخت. ساخته های مشکاتیان از آثار بهار به این اثر محدود نشد و در همان سال ها او مجموعه ای از شعرهای با گویش خراسانی را در قالب تصنیف و آواز ساخت که محمدرضا شجریان آنها راخواند، اما هیچگاه منتشر نشد. همچنانکه برخی دیگر از آثار او با شجریان هنوز فرصت انتشار پیدا نکرده اند.
در آلبوم لاله بهار تصنیف «مرا عاشق» در فضایی برانگیزاننده و حماسی ساخته شده است. پیش درآمد شور که در ادامه به چهارمضراب شورانگیز ختم می شود از جمله آثاری است که ذوق مشکاتیان در بسط و توسعه ملودی را نمایان می سازد.
بیوگرافی و زندگی شخصی فرامرز پایور پدر سنتور ایران
