بررسی مزایا و معایب زنجیر تایم خودرو

بسیاری از خودروهایی که این روزها در سطح شهر می بینیم از تسمه تایم برای به حرکت در آوردن میل سوپاپ و جابجایی سوپاپ ها استفاده می کنند تا آنجا که بسیاری از رانندگان، استفاده از زنجیر تایم را از مد افتاده و یک تکنولوژی قدیمی می دانند در حالیکه برخلاف نظر عمومی، زنجیر تایم نه تنها از رده خارج نیست که هم اکنون از سوی خودروسازان بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. در این مطلب اشاره ای به مزایا و معایب زنجیر تایم خواهیم داشت.

تاریخچه زنجیر تایم

در زمان های قدیمی و حدود سال های قبل از ۱۹۴۵، تمامی خودرو ها از زنجیر تایم های فلزی برخوردار دارند و زمان بندی موتور آنها توسط این قطعات انجام می گرفت. استفاده از این قطعات باعث شده بود تا سر و صدای بیشتری از موتور به گوش برسد و موتور اصطلاحا سنگین کار کند. اما مشکلاتی مختلف و معضلاتی در پی استفاده از زنجیر تایم متوجه خودرو بود که برای راننده نیز دردسر ساز می شد. دو تا ایرادات عبارت بودند از:

• پیچیدگی تعمیرات
• نیاز به روغن کاری برای راندمان بهتر

و مواردی از این قبیل همگی باعث شد تا تسمه تایم های پلاستیکی به جای زنجیر تایم ها بیایند و به دلیل راحتی استفاده و عدم نیاز به روغن کاری مورد توجه در تولید خودرو ها قرار گرفتند.در حال حاضر خودرو های بنزینی از یک سیکل چهار زمانه بهره می برند که در آن چهار فرایند مکش، فشرده سازی، زمان نیرو و زمان خروج به شکل یک سیکل چهار زمانه عمل می کند. در این سیکل معمولا قطعاتی مانند میل بادامک و میل لنگ درحال چرخش هستند و این چرخش ها به زمانبندی مکانیکی هم معروف است.

آشنایی با زنجیر تایم و عملکرد آن

به طور کلی، زنجیر تایم کار تسمه تایم را در گذشته انجام می داده است و این قطعه به دلیل عمر مفید طولانی تر مورد توجه بسیاری از کارخانه های خودرو سازی هستند. زنجیر تایم طی تغییر فواصل معمولا نیاز به تعویض دارد و این موضوع توسط بسیاری از کارخانه های خودرو سازی نیز توصیه می شود.یکی از مهم ترین نقاط قوت زنجیر تایم هزینه های پایین ساخت آن است و علاوه بر این موضوع سبب کاهش وزن دنده تایم نیز خواهد شد. زمانبدی مناسب بین حرکت و چرخش میل بادامک و میل لنگ، و میل سوپاپ وظیفه اصلی زنجیر تایم است که به دلیل جنس فلزی با صدا های بسیاری همراه می باشد.

شکل ظاهری این قطعه دقیقا شبیه به زنجیر تایم دوچرخه است و دارای کِشنده هایی هستند که آنها را در محل خود نگه می دارد. این کِشنده ها با فشار روغن درون موتور خودرو کنترل می شوند و در صورتی که روغن موتور خودرو شما به سطح کمی رسیده نشان دهنده این موضوع است که کِشنده های زنجیر تایم به درستی کار خود را انجام نمی دهند.امروزه با پیشرفت تکنولوژی های ساخت زنجیر تایم، این قطعه در هنگام عملکرد به سر و صدای کمتری همراه بوده و بهینه سازی هایی که در این راستا انجام شده سبب شده تا بسیاری از خودروسازان از زنجیر تایم در تولید خودرو ها استفاده کنند.زنجیر تایم در حال حاضر در بسیاری از موتور های سیکلت با قدرت ۲۲۰ اسب بخار تا گشتاور ۶۰ نیوتن متر و حجم ۲۰۰۰ سی سی بکار می رود. همچنین، وسایل نقلیه های گران قیمت پر شتاب و قدرت و ماشین های مسابقه ای بکار می رود.

نحوه عملکرد زنجیر تایم در خودرو

در موتور های احتراق داخلی، دنده تایم توسط میل تایم یا زنجیر تایم میل لنگ را به میل بادامک متصل می کند تا بتواند به ترتیب باز و بسته شدن دریچه سوپاپ را کنترل کند. در ایمن نوع موتور ها لازم است تا سوپاپ ها در هر دو دور میل لنگ باز و بسته شوند و این کار توسط زنجیر تایم یا تسمه تایم انجام می شود.زنچیر تایم هم دارای دندانه هایی فلزی است که زمانبدی مناسب بین چرخش میل بادامک و میل لنگ را به صورت همزمان به وجود آورد.

مزایای زنجیر تایم

• طول عمر زنجیر تایم نقطه قوت اصلی آن است. به طور کلی، به دلیل مقاومت بالایی که دارد، نیازی به تعویض ندارد و باید تمام عمر خودرو را طی کند.
• یک زنجیر تایم، جدا از انجام یک بررسی پس از رسیدن به ۱۲۵۰۰۰ مایل، به هیچگونه تعمیر و نگهداری نیاز ندارد.
• برخلاف تسمه تایم که مواد سازنده آن لاستیک است، فلز موجود در زنجیر تایم در برابر تغییرات دما مقاوم است.

معایب زنجیر تایم

• زنجیر تایم سنگین تر از کمربند است و بنابراین باعث افزایش مصرف سوخت می شود (در نتیجه آلودگی ایجاد شده افزایش می یابد)، که در طولانی مدت بر میزان سوخت شما تأثیر می گذارد. علاوه بر این، وزن آن در قدرت موتور تأثیر دارد.
• چرخش کمتری نسبت به تسمه تایم و این باعث مصرف بیشتر انرژی می شود.
• زنجیر تایم در حال اجرا بسیار پر سر و صدا از تسمه تایم است.
• به دلیل وزن آن معمولاً فقط می توان سیلندرهای بزرگ را تجهیز کرد.
• قیمت خرید آن بسیار بیشتر از تسمه تایم است.از آنجا که زنجیر تایم از پیوندهای فلزی ساخته شده است ، باید دائماً با روغن موتور روغن کاری شود.

کدام خودروها زنجیر تایم دارند ؟

در زیر لیستی غیر جامع از اتومبیل هایی که می توانند با زنجیره زمان بندی مجهز شوند، آورده شده است:

• اکثر BMW ها
• بیشتر مرسدس ها
• همه کادیلاک ها
• آلفا رومئو ۱۵۹
• شورولت کوروت
• داچیا داستر، ساندرو، ساندرو استپ وی
• هوندا جاز
• مزدا با موتور Skyactiv-G

تفاوت های زنجیر تایم و تسمه تایم

آنچه که مسلم است این است که کاربرد این دو محصول مشابه هم دیگر است و هر دوی آن ها می توانند برای زمانبندی اجزا به کار گرفته شوند. مهم ترین تفاوت های این دو در جنس آن ها است. جنس تسمه تایم از لاستیک و مواد منعطف است. در حالیکه زنجیر تایم از فولاد یا استیل شاخته می شود. به همین دلیل زنجیر تایم مقاومت بیشتری در برابر گرما و فشار داشته و می تواند دما فشار بالاتری را تحمل می کند. علاوه بر آن محل نصب این دو محصول با همدیگر متفاوت بوده و تسمه تایم معمولا در بیرون از موتور نصب می شود. در حالیکه زنجیر تایم یک قطعه داخلی بود و معمولا در داخل موتور نصب می گردد. یکی دیگر از تفاوت های این دو این است که تسمه تایم به روغن کاری و گریس کاری نیاز ندارد. در حالیکه زنجیر تایم باید به صورت مداوم روان کاری شود تا عملکرد خود را حفظ کند.

علائم خرابی زنجیر تایم

هنگامی که زنجیر تایم دچار خرابی شود، علائم و نشانه های مختلفی را به همراه دارد که عبارتند از:

• افزایش دود خروجی از اگزوز
• دور موتور غیر طبیعی
• شنیدن صداهای غیر معمول
• روشن شدن چراغ چک موتور
• خرابی و شکستن پیستون
• کج شدن سوپاپ

فرسودگی و یا پارگی در زنجیر تایم نیز به دلایل مختلفی همراه است که عبارتند از:

• تنظیم نبودن و شل بودن زنجیر تایم
• هرزگرد بلبرینگ ها
• نشتی سیالات بر روی زنجیر تایم
• تغییرات دمایی شدید
• کاهش فشار روغن موتور درون پیشرانه

بهترین زمان تعویض زنجیر تایم

تعویض به موقع زنجیر تایم بهترین راه حلی است که می توانید از آسیب و بروز خسارت های بیشتر در خودرو خود جلوگیری کنید. معمولا زمان تعویض زنجیر تایم در خودرو هایی که از این نوع تایمینگ بهره می برند در دفترچه راهنما آنها ذکر شده، اما به طور معمولا بهتر است بعد از طی ۴۰۰۰۰ الی ۱۶۰۰۰۰ کیلومتر نسبت به تعویض زنجیر تایم خودرو خود اقدام کنید.

شل یا سفت بودن تسمه تایم خودرو را چگونه تشخیص دهیم؟