یادگیری موسیقی دارای طیف گسترده ای از مزایا برای بزرگسالان و افراد با سن بالا است که می تواند زندگی شما را دچار تغییر کند. به غیر از جنبه ی سرگرم کننده آن، موسیقی نه تنها سلامت شما را بهبود می بخشد بلکه باعث افزایش عملکرد شناختی شما می شود. این مطلب صحیح است که یادگیری موسیقی در دوران کودکی سریعتر و آسانتراست، ولی این موضوع خللی در روند آموزش موسیقی برای بزگسالان ایجاد نمی کند حتی اگر در سنین بالا تازه شروع به آموزش موسیقی کنند. در این مقاله، ما برخی از نکاتی که شما را برای یادگیری موسیقی به عنوان یک بزرگسال آماده می کند را گردآوری کرده ایم.
مزایا و چالش های یادگیری موسیقی در سنین بالا
شروع یادگیری موسیقی به عنوان یک بزرگسال دارای مزایایی است که حتی کودکان وافراد جوان تر نیز شاید تاثیر آن ها را حس نکنند. ما باید از این مزایا برای یادگیری موثر استفاده کنیم. همچنین با توجه مسائل و مسئولیت هایی گه بزگسالان در زندگی دارند چالش هایی در این زمینه وجود دارد که به توضیح آن ها می پردازیم:
مزیت 1. درک عمیق تر از موسیقی در بزرگسالان
همانطور که شما بزرگسال و بالغ می شوید، درک عمیق تری از موسیقی از لحاظ تحلیلی و احساسی دارید.بزرگسالان تمایل به دانستن مبانی و عمق موسیقی نسبت به کودکان را دارند. پیشرفت های کنونی و انگیزه های رایج ممکن است برای فرزندان ناآشنا به نظر برسد، اما بزرگسالان که زندگی خود را صرف گوش دادن به انواع موسیقی کرده اند، آنها را آسان تر تشخیص می دهد. علاوه بر این، بزرگسالان ارتباط بهتری با احساسات موجود در موسیقی و آهنگ ها برقرار می کنند.
مزیت 2. سریع پیش بردن آموزش موسیقی
بسیار متداول است که میگویند برای موفقیت و رسیدن به سطح کارشناسی در هر مهارتی نیاز به 10 هزار ساعت تمرین است. بعلاوه، آموزش موسیقی به صبر، نظم و اشتیاق فراوان نیاز دارد. به عنوان هنرجوی بزرگسال علاوه بر اینکه برای تحصیل موسیقی هزینه می کنید بخاطر علاقه خودتان می خواهید آموزش ببینید و نه با اجبار از سوی والدینتان. با اشتیاق خودتان، شما می توانید ساده تر به تمرینات موسیقی خود متعهد بمانید و پیشرفت خود را توسعه دهید. کودکان خیلی کمتر از این نظم برخوردار هستند.
چالش 1. کمبود وقت و مسولیت های زندگی بزرگسالان
ما همه مشغول هستیم و مشاغل و کارهای خودمان را داریم. رسیدگی به خانواده و بچه های در حال رشد و مراقبت از آنها، تماس بادوستان ، و انجام کارهای از این قبیل به راحتی وقت ما را پر می کنند. در حالی که ما ممکن است انگیزه برای تمرین داشته باشیم، مسئولیت های ما می تواند وقت لازم برای تمرین موسیقی و یا متعهد شدن به تمرینات منظم روزانه را کاهش بدهد.
چالش 2. انتظارات بالا
گاهی اوقات ما انتظارات غریبی از خودمان داریم. ما امیدواریم که در مدت کوتاهی به راحتی بتوانیم ساز مورد نظر خود را یاد بگیریم و خود را با نوازندگان حرفه ای مقایسه کنیم در حالی که، این نوازندگان سالهاست که تمرین می کنند تا این ساز را به خوبی مینوازند. برای جلوگیری از ناامیدی ، صبر و پشتکار ما باید به در نظر داشه باشیم که برای تسلط بر سازی باید ابتدا اهداف خود را تعیین کنیم و زمان لازم برای رسیدن به آنها اختصاص دهیم.
چالش 3. محدودیت های فیزیکی
بعضی از ما ممکن است بتوانیم ساعت های زیادی را به تمرین اختصاص دهیم و این کار را به طور روزانه و منظم تکرار کنیم، ولی ممکن است در نهایت این کار به اسیب فیزیکی منجر شود، مخصوصا زمانی که در ابتدا یادگیری موسیقی هستیم. در صورت عدم رعایت نکات اصولی در استایل ساز گردن ، شانه ها و مفاصل آسیب می بینند و ممکن است خطرات زیادی برای شما در پی داشته باشد.
چالش 4. ترس از شکست
ترس از شکست از مهم ترین عواملی است که شروع موسیقی در بزرگ سالی را به تعویق می اندازد. بیشتر افراد تا سنین بزرگ سالی به یک جایگاه شغلی یا تخصصی رسیده اند یا در امور دیگر مهارت هایی دارند. به گفته خانم ویلسون، بزرگ سالان در حوزه تخصص و مهارت های خود، افرادی رقابت جو هستند. به همین دلیل دوست ندارند که در زمینه ای مثل موسیقی که در آن تخصصی ندارند ناکارآمد باشند یا مجبور باشند تلاش و تقلای زیادی کنند تا به سطح افرادی برسند که در سنین کم تر یادگیری موسیقی را آغاز کرده اند. در چنین شرایطی آن ها اگر نتوانند در این شاخه جدید از زندگی خود یعنی موسیقی خوب باشند با چالش بزرگی مواجه می شوند.
تفاوت های اصلی میان یادگیری کودکان و بزرگسالان
توانایی های کودکان و بزرگسالان تفاوت دارد. مهارت هایشان هم متفاوت از یکدیگر است. بزرگسالان با دید تحلیلی تری به مسائل می نگرند. بطور مثال من در بزرگسالی توانستم که تئوری موسیقی را از منظری که بچه ها نمی توانند، یاد بگیرم و آن را درک کنم. بچه ها صبورترند، بیشتر تمرین می کنند و توقع یاد گرفتن بلافاصله را هم ندارند. آنها به خود شانس بیشتری می دهند و دیگر اینکه بچه ها احتمالا انگشتان سریع تر و فرض تری هم دارند.
نکاتی برای بهبود یادگیری موسیقی در سنین بالا
با توجه به مزایا و چالش هایی که ما در بالا ذکر کردیم، این نکات به شما کمک می کنند که بیشتر از یادگیری موسیقی استفاده کنید و چالش های گفته شده نتواند باعث جلوگیری و رها کردن آموزش موسیقی در شما شود.
شناسایی سبک های موسیقی که دوست دارید
خیلی طبیعی است که ما دوست داریم موسیقی ای را بنوازیم که از شنیدن آن لذت می بریم. وب نوازان آموزش انواع سازهای ایرانی و کلاسیک را برای برگسالان که مشتاق یادگیری هستند را فراهم کرده ایم.
آموزشی موسیقی و سازی که به آن علاقمند هستیم ما را برای ادامه تمرینات مشتاق تر نگه می دارد. با آشنایی با سازهای مختلف و صدای آنها موسیقی مورد علاقه خود را پیدا کنید. گوش دادن به اجرای یک هنرمند یا آهنگساز میتواند بسیار مفید باشد. سپس حالا به این فکر کنید که کدام صدا و سبک رو دوست دارید تا یادبگیرید و بنوازید. یک راه خوب میتواند پیدا کردن یک آهنگ در اینترنت و یا دیدن یک موزیک ویدئو باشد.
شما همچنین مشخص کنید که دقیقا چه چیزی از موسیقی را دوست دارید؟ آیا به موسیقی کلاسیک و اجراهای ارکستر علاقمند هستید؟ آیا به ریتم های سازهای ضربی علاقمند هستید ؟و یا به موسیقی دستگاهی ایرانی؟
انتخاب مناسب ترین ساز برای افراد سن بالا
اگر متوجه شدید که علاقه زیادی برای سبک های خاص موسیقی دارید، باید ساز مناسب برای این نوع موسیقی را انتخاب کنید.
برخی از سازها برای برخی از سبک ها مناسب تر از دیگران هستند. اگر طرفدار موسیقی جاز هستید، ممکن است ترجیح دهید گیتار الکتریکی یا درام را یاد بگیرید. اگر شما موسیقی کلاسیک را دوست دارید، پیانو یا ویولون ممکن است جالب تر باشد و اگر سبک سنتی را می پسندید تار، سه تار، سنتور یا تنبک گزینه جذابی برای شما می تواند باشد.شما باید سازی را انتخاب کنید که متناسب با شیوه زندگی شما باشد. آیا فضا برای پیانو در خانه دارید؟ اگر شما به طور مداوم در حال حرکت هستید، انتخاب ابزار قابل حمل مانند کلارینت و نی ممکن است ترجیح داده شود. اگر شما دیوارهای نازک و همسایگان بی اعصاب دارید، یک پیانو دیجیتالی با حجم صدای قابل تنظیم می تواند گزینه مناسبی باشد.
روشن فکر باشید
در حالی که شما سبک مورد علاقه از موسیقی را انتخاب کردید خیلی مهم است که در برخورد با انواع دیگر موسیقی نیز روشن فکر باشید. به عنوان مثال، اگر مشتاق پیانو به سبک پاپ هستید، گوش دادن و یادگیری موسیقی باروک صدمه ای به شما وارد نمی کند. شما با ایده های جدید و رشد آنها بیشتر از یادگیری موسیقی لذت خواهید برد. شما از شنیدن موسیقی پاپ و جاز شگفت زده خواهید شد و شاید آن را مناسب خود بدانید.
بعلاوه، تسلط پیدا کردن بر روی قطعات باروک می توتند مهارت های شما را نیز بهبود ببخشد. به عنوان مثال، تمرین کردن سه بخش از سمفونی باخ گوش شما را برای تشخیص ملودی ها تربیت می کند و مهارت انگشتان شما را برای نواختن چندین ملودی بطور همزمان را افزایش می دهد. گوش دادن به ردیف میرزاعبدلله می تواند حافظه شنیداری شما را با دستگاه ها و آوازهای ایرانی بیشتر آشنا کند.
حواس پرتی را از بین ببرید
زمان تمرین باید برای شما مقدس باشد. در حین تمرین نباید حواس پرتی وجود داشته باشد. شما نباید گوشی خود را چک کنید و یا در هنگام تمرین با کودکان خود بازی کنید. هنگامی که شما موسیقی را تمرین می کنید، باید به طور کامل با تمرکز بر مهارت نوازندگی خود تمرکز کنید.
استفاده از ساعت یا یک تایمر در مقابل شما کمک زیادی میکند. اطمینان حاصل کنید که تمرین را ادامه دهید تا زمان مورد نظر سپری شود. یکی دیگر از کارهایی که می توانید انجام دهید این است که محیط تمرینی مفید را ایجاد کنید. مکانی که هیچ چیز برای منحرف کردن شما ن داشته باشد مانند یک گوشه یا اتاق موسیقی در خانه داشته باشید.
شما باید بتوانید به طور فعال اقداماتی را برای به حداقل رساندن حواس پرتی ها انجام دهید. تا بتوانید با توجه به وقت کم خود بیشترین بهره و یادگیری را از جلسات تمرینی داشته باشید.
زمان مناسب برای تمرین موسیقی بزرگسالان
اگر قصد دارید فقط در یک تایم مشخص تمرین کنید، احتمالا به تمرین بسیار کمی برای آموزش موسیقی خواهید رسید.
شما باید برنامه تمرینی را تنظیم کنید تا به یادگیری خود ادامه دهید. جلسات تمرین باید به طور منظم و به موقع به طوری که حواس پرتی به حداقل برسد. گرفتن کمک از همسر خود برای به حداقل رساندن حواس پرتی برای شما طول می کشد، به خصوص هنگامی که بچه ها درگیر هستند.
جلسات تمرین نیازی ندارند که بیش از حد طولانی باشند. حدود 30 دقیقه در هر زمان کافی است اگر حتی 30 دقیقه بیش از حد طول بکشد، می توانید چند دوره تمرینی در روز برای خود در نظر بگیرید که در آن می توانید از 10 تا 12 دقیقه تمرین کنید که به طور معمول با توجه به میانگین تمرین بزرگسالان مناسب است. شما همچنین می توانید برای چندین بازه ی زمانی مختلف در روز برنامه ریزی کنید تا حداکثر استفاده را از آنها ببرید.نکته مهم دیگر این است که تمرین شما علاوه بر نظم باید انعطاف پذیر هم باشد. گاهی اوقات، شما ممکن است چیزهای مهمتر از انجام تمرین موسیقی داشته باشید. این می تواند یک قرار ملاقات پزشکی، یک سخنرانی کنسرت کودک شما یا جشن تولد یک دوست و… باشد. شما باید به اندازه کافی انعطاف پذیر باشید تا بتوانید برنامه تمرینی خود را عوض کنید. اگر مجبور باشید جلسه تمرین خود را از دست بدهیدحتما سعی کنید که آن را جایگزین کنید. شما می توانید در یک زمان راحت تر تمرین کنید یا جلسه دیگر را در دفعه بعد انجام دهید.
همانطور که برنامه تمرین خود را برنامه ریزی می کنید، در مورد هر چیزی که می خواهید در هر جلسه به آن دست یابید، ایده ای داشته باشید. می تواند یک قطعه تمرینی کوتاه و آسان را در یک جلسه تمام کنید. اگر قصد دارید قطعات طولانی و مشکل را تمرین کنید می توانید آنهارا به قسمت های کوچکتر تقسیم کنید و هر قسمت را در یک جلسه تمرین موسیقی بنوازید.
واقع بین و صبور باشید
شما نمی توانید یک شبه تبدیل به استاد نوازندگی در یک ساز شوید. در واقع سال ها تمرین لازم است تا به سطح نوازندگان مورد علاقه خود برسید. اما با تمرین منظم، می توانید به میزان قابل توجهی از شایستگی دست یابید که نه تنها شما را تحت تاثیر قرار می دهد بلکه دوستان و خانواده تان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
اگر قطعه ای فراتر از سطح مهارت شماست، به دنبال نسخه های ساده تر قطعه باشید. بسیاری از نسخه های ساده از قطعات معروف موجود در اینترنت و در کتاب ها وجود دارد که به راحتی بعد از گذشتن چند جلسه قادر به نواختن آنها هستید.
شروع موسیقی با استایل مناسب
تمرین موسیقی میتواند موقعیت فیزیکی بدن شما ناراحت و آزرده کند. به عنوان مثال هنرجویای ویولن در شروع کار مستعد نارحتی فک و گردن هستند چرا که از گردن خود برای نگهداری ساز خود در محل درست استفاده می کنند در حالی که درامر ها و وازندگان سازهای کوبه ای اگر در حین نوازندگی طرز نشستن درستی نداشته باشند دچار صدماتی در ناحیه کمر خواهند شد.
موقعیت درست بدن در حین تمرین موسیقی برای جلوگیری از صدمات بسیار اهمیت دارد. درست است که در شروع مراحل یادگیری رعایت اصول نتن یا ایستادن و حالت بدن بصورت درست ساده نیست و ما را از صدمات محفوظ نمیدارد ولی به بهبود آن به مرور زمان کمک خواهد کرد. حتما از حالت قرارگیری درست بدن خود حین تمرین نوازندگی مطمئن شوید. موقعیت درست بدن در نوازندگی سازهای مختلف متفاوت است. مثلا حالت درست نشستن در حین پیانو نوازی و یا گرفتن درست ویولن برروی گردن و زیر چانه.
استفاده از تکنولوژی برای یادگیری موسیقی
شما به عنوان یک بزرگسال، استقلال مالی خود را برای خرید گوشی های هوشمند همراه با تکنولوژی مناسب را دارید. امروزه برنامه های زیادی وجود دارد که می تواند یادگیری موسیقی را سرعت بخشند. به عنوان مثال به جای خرید یک مترونوم فیزیکی، چرا فقط یک اپلیکیشن را به صورت رایگان دانلود نکنید؟ برنامه های کاربردی دیگری نیز وجود دارد که در مقاله نرم افزارهای آموزش موسیقی می توانید مشاهده کنید.
نقش استاد در یادگیری موسیقی در سنین بالا
انتخاب استادی که تجربه کار کردن با هنرجوهای بزرگ سال را داشته باشد بسیار مهم است. از این واقعیت نمی توان چشم پوشید که بیشتر اوقات تسلط بر مهارت های فیزیکی نوازندگی برای بزرگ سالان در مقایسه با بچه ها سخت تر است. عضله های بچه ها در مقایسه با بزرگ سالان هنوز پرورش نیافته است. کودکان اصطلاحا صفحه های سفیدی هستند که می توان به روش های متعدد پرورششان داد. اما افرادی که سن بیشتری دارند درواقع حافظه عضلانی شان در وضعیت (بدن)، حالت دست ها و حرکات بر یک روال شکل گرفته که احتمالا باید تغییر کند. علاوه بر این، ورم مفاصل و جراحت های احتمالی دیگر را هم باید در نظر گرفت. پس در این خصوص استادی لازم است که بتواند راه حلی برای این چالش ها ارائه دهد.
چند توصیه برای هنرجویان بزرگ سال
وقت را غنیمت بدانید و شروع کنید! و دیگر به پشت سرتان نگاه نکنید. شاید مشکل بتوانید در یک کنسرت تک نوازی کنید اما قطعا با اندکی تلاش می توانید یک موسیقی زیبا بسازید و این زیبایی را با دیگران قسمت کنید.
صبر داشته باشید و هر گام کوچک را جشن بگیرید.
هنرجویی که در بزرگ سالی یادگیری ویولن سل را شروع کرده بود می گوید:
روزی که یاد گرفتن ویولن سل را شروع کردم زندگی ام به گونه ای تغییر کرد که قبلا تصورش را هم نمی کردم. جوری شده بود که سال روز اولین درسی که در موسیقی گرفتم از سال روز تولدم مهم تر شده بود!