با شرایط معافیت اعصاب و روان آشنا شوید
معافیت اعصاب و روان از جمله مهم‌ترین و شاید رایج‌ترین معافیت‌های پزشکی است که در صورتی که یک فرد مشمول خدمت سربازی درگیر مشکلات عصبی و روانی باشد به واسطه داشتنِ این مشکل، کارت معافیت از خدمت به آن فرد تعلق می‌گیرد.
مشمولانی که در تلاش هستند تا بواسطه بیماری های اعصب و روان خود از خدمت سربازی معاف شوند در مرحله اول می بایست از قوانین و مقررات مربوط به معافیت اعصاب و روان مطلع شده و سپس با توجه به نوع معافیت اقدامات لازم را برای دریافت معافیت انجام دهند.
مشاوران مرکز مشاوره نظام وظیفه آویژه با گردآوری اطلاعات صحیح از منابع معتبر وابسته سازمان نظام وظیفه ، تلاش می کنند تا در این مقاله اطلاعات لازم را در مورد معافیت اعصاب و روان به مشمولان ارائه دهند.
برای آشنایی بیشتر با سوالاتی که در مورد این نوع از معافیت و شرایط آن مطرح می‌شود، مقاله زیر را تا انتها بخوانید:
مشکلات اعصاب و روانی که معافیت از خدمت به همراه می آورند، چیست؟
آن گروه از اختلال‌ها که با تاثیر بر تفکر، رفتار، ذهن، روان و خلق و خو، ادراک و آگاهی شما همراه بوده و موجب ایجاد برخی ناراحتی‌ها و ناتوانی‌ها در وجود فرد بیمار می‌شود، مشکلات اعصاب و روان نامیده می‌شوند. مشکلاتی که حتی گاهی اوقات علت اصلی بروز آنها در فرد مشخص نیست با این حال موجب ایجاد تفاوت‌هایی بین فرد بیمار با فردی که از نظر روحی و روانی مشکلی ندارد، می شود. ژنتیک، استرس از نوع مختلف به همراه نوعی تعاملاتی که فرد با دیگران دارد، می‌تواند در ایجاد و یا بروز این مشکلات موثر واقع شود و در نهایت شما را از حضور در برخی از اجتماعات منع کند. منع یا معافیت از خدمت سربازی تحت تاثیر مشکلات اعصاب و روان هم جز همین موارد است.
گروهی از مشمولان که از بیماری های روانی رنج می برند، اختلال آنها می بایست طبق بخش پنجم فهرست بیماری های تعیین شده از سوی سازمان نظام وظیفه می باشد.
مشمولان می توانند جهت دسترسی آسان به بیماری های اعصاب و روان و انواع معافیت های آن مطالب مندرج در جداول زیر را مطالعه نمایند.
به این نکته توجه داشته باشید که اگر فردی به استعمال مواد مخدر در حد بسیار شدید اعتیاد داشته باشد، پیش از اعزام جهت خدمت سربازی مرخصی 6 ماهه به وی داده می‌شود تا به کمپ های اعتیاد فرستاده شود و در این مدت زمانی اعتیاد خود را ترک کند. به این ترتیب معافیت دائم برای این افراد به هیچ عنوان در نظر گرفته نمی‌شود.
انواع معافیت اعصاب و روان که موجب معافیت سربازی می شود
سایکوزها
در این نوع اختلال فرد مبتلا شده به حالتی از روان پریشی دچار می شود که نمی تواند موارد واقعی را از موارد خیالی تشخیص دهد و دچار نوعی هذیان و توهم می شود. شخصی که دچار اختلال سایکوز می شود سخنان و مواردی را به زبان می آورد که در دنیای واقعی وجود ندارد و تنها ساخته ذهن اوست. این افراد به مرور ارتباط خود را با دنیای واقعی و اطرافیان خود قطع می کنند.
معافیت دائم: اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو، سایکوزهای آتیپیک مزمن و اختلالات هذیانی
معافیت موقت: اختلال مربوط به سایکوز گذرا
معافیت از رزم: بهبودی فرد مبتلا به اختلال سایکوز گذرا پس از گذشت 6 ماه.
اختلالات خلقی
این نوع از اختلالات در دسته اختلالات روانپزشکی قرار می گیرند. در این نوع بیماری فرد دچار افسردگی می شود و حالات عاطفی او کاملا دگرگون می شود. این حالات گذرا نیستند و ممکن است مدت ها طول بکشند. حتی در برخی موارد فرد تا چندیم روز نمی تواند کارهای خود را انجام دهد و کاملا بی حوصله هست.
معافیت دائم:اختلال دو قطبی از نوع یک و اختلال افسردگی اساسی
معافیت از رزم: افسردگی در سطح متوسط و خفیف، اختلال دو قطبی نوع دوم
اختلال شخصیتی
این نوع از اختلالات در زمره اختلالات روانشناختی جای دارد. افراد با توجه به شخصیت خود از دیگران متمایز می شوند. وقتی فرد دچار اختلال شخصیتی می باشد از خود رفتارهایی بروز می دهد که موجب دلخوری و آسیب زدن به اطرافیان خود می شود. دیگران با رفتارهای زننده از او مواجه می شوند و در اکثر موارد از این افراد دور می شوند؛ هر چند ممکن است بعد از بروز این رفتار فرد دچار اختلال شخصیتی از رفتار خود پشیمان شود.
معافیت دائم: ضد اجتماعی، اسکیزویید، اسکیزوتایپال، مرزی، پارانویید
معافیت از رزم:بهبودی اختلال شخصیتی ضد اجتماعی پس از گذشت 6 ماه
اختلال اضطرابی:
این نوع از اختلالات از ترس و اضطراب عادی فراتر می رود و ممکن است فرد در فعالیت های روزانه، شغلی و حتی مدرسه و ... دچار مشکل شود و نتواند آنها را انجام دهد. در این موارد فرد نمی تواند در موقعیت های مختلف و حساس خود را کنترل کند و ممکن است به خود و افراد دیگر آسیب وارد نماید.
معافیت دائم: تمامی اختلالاتی که شدید هستند.
معافیت از رزم:تمامی اختلالاتی که خفیف هستند.
نقایص عقلانی و عقب ماندگی:
افرادی که دچار اختلالات عقب ماندگی ذهنی هستند نسبت به هم سن و سال های خود هوش کمتری دارند و در اغلب موارد قادر به انجام دادن کارهای عادی و روزمره خود نیستند و نمی توانند ارتباطات خوبی با اطرافیان خود داشته باشند. در حال حاضر «کم توان ذهنی» جایگزین «عقب ماندگی» شده است.
معافیت دائم: ضریب هوشی کمتر از 70
معافیت از رزم:ضریب هوشی بین 70 تا 90
اختلال تکلم و لکنت زبان
این نوع از اختلالات جزو اختلالات زبانی محسوب می شود. فرد دچار اختلال تکلم و لکنت زبان نمی تواند به صورت کامل کلمات و جملات را ادا کند و اغلب بریده و با مکث های طولانی صحبت می کند. در این موارد افراد نمی توانند کلمات بریده بریده و طولانی و تکرار شونده او را متوجه شوند.
معافیت دائم: افراد دارای مدارک زیر دیپلم، دیپلم و کاردانی در صورت زیاد بودن اختلال
معافیت از رزم: افراد دارای مدرک کارشناسی به بالاتر
انحرافات جنسی
برخی از افراد رفتارهایی غیرطبیعی و غیرمنطقی و نامعقول از خود ارائه می دهند. رفتارهایی مانند لباس جنس مخالف را پوشیدن، استفاده از ابزارها برای لذت بردن، لخت شدن، لمس کردن اشیا و ... که در جامعه قابل پذیرش نمی باشد نوعی اختلال جنسی محسوب می شود و این رفتارها موجب طرد افراد می شوند.
معافیت موقت: 6 ماه اول
معافیت دائم: پس از گذشت 6 ماه از درمان قطعی و ثبات انحراف جنسی در فرد
معافیت از رزم: بهبودی از انحراف جنسی پس از گذشت 6 ماه.
اختلالات کنترل تکانه
اختلالات کنترل تکانه دسته ای اختلالات روانپزشکی هستند که در آن افراد نمی توانند هیجانات و رفتارهای خود را کنترل کنند. اغلب با بروز رفتارهای غیرمنطقی موجب آسیب رساندن به خود و دیگران می شوند.گاهی ممکن است اموال دیگران را تخریب کنند، دست به خشونت فیزیکی و یا دزدی می زنند.
- معافیت دائم: تمامی اختلالات کنترل تکانه در صورت شدید بودن مشکل
اختلال سوماتوفرم
در اختلال سوماتوفرم یا جسمی فرد مبتلا فکر می کند که شکل بدن و جسم او تغییر کرده و یا احساس دردهای شدیدی می کند. در اغلب موارد با اینکه دکتر به او اطمینان می دهد که بیماری ندارد و مشکل خاصی وجود ندارد ولی او همچنان احساس درد دارد و خیلی مضطرب و نگران می باشد.
- معافیت دائم: افراد زیر دیپلم و کاردانی در صورتی که بیش از 2 سال دارای اختلال هستند.
- معافیت از رزم:افراد دارای اختلال با مدرک کارشناسی و بالاتر پس از گذشت دو سال ابتلا به اختلال
اختلال تیک صوتی یا حرکتی
فرد مبتلا به اختلال تیک صوتی یا حرکتی را می توان از حرکات و صدای او تشخیص داد. اغلب این افراد که دچار اختلال حرکتی هستند، پلک زدن های طولانی دارند یا سر خود را بیش از حد تکان می دهند. در اختلال تیک صوتی فرد یا گلوی خود را پاک می کند یا صداهای خاصی را با خود زمزمه می کند.
- معافیت دائم: ابتلای شدید به تمامی اختلالات از این نوع
- معافیت از رزم: ابتلای خفیف به تمامی اختلالات صوتی و حرکتی
-کارت قرمز سربازی یا همان کارت معافیت اعصاب و روان چیست؟
شاید به عنوان فردی که یه سن قانونی برای خدمت رسیده باشد، بارها و بارها با اصطلاح کارت قرمز سربازی مواجه شده باشید. این اصطلاح زمانی به کار برده می شود که شما هنوز به عنوان یک فرد مشمول خدمت به سربازی نرفته اید و علت آن هم به دلیل معافیت شما از سربازی به دلیل مشکلات اعصاب و روان است.باید این را بدانید که گرفتن کارت قرمز سربازی اصلا کار ساده‌ای نبوده و اگر شما ادعا کنید که مشکلات اعصاب و روان دارید و خواستار معافیت از سربازی باشید، این موضوع بارها از سوی چندین متخصص مورد بررسی قرار می‌گیرد.
-مراحل دریافت کارت قرمز سربازی چگونه است؟
با مدارک شناسایی خود به پلیس به علاوه 10 مراجعه کنید.
مبلغ در نظر گرفته شده را جهت درخواست معافیت خود واریز کنید.
فرم های مربوط به معافیت را پر کنید.
فرم های مورد نظر را به همراه مدارک پزشکی مورد نیاز جهت بررسی درخواست خود که سابقه بیماری و اختلال شما را نشان می‌دهد، به بخش مربوطه تحویل دهید و منتظر بررسی مدارکتان باشید.
-مراحل دریافت معافیت اعصاب و روان در زمان خدمت:
مشمولانی که شرایط دریافت معافیت اعصاب و روان در حین خدمت دارند با انجام اقدامات زیر می توانند، از خدمت سربازی معاف شوند.
مشمولان دارای معافیت اعصاب و روان در اولین گام می بایست به یگان فرماندهی محل خدمت خود مراجعه نمایند و درخواست معافیت سربازی خود را اعلام کنند.
با صلاح دید فرمانده پایگاه مشمول به بخش بهداری یگان اعزام شده و تاییده پزشک مربوطه را دریافت می نماید.
مشمولان در این مرحله می بایست به بیمارستانی که یگان مربوطه آن را مورد تایید قرار داده است مراجعه کنند.
با انجام معاینات و تشکیل کمیسون های پزشکی بیمارستان های نظامی در این مرحله، مشمولان آماده پذیرش تاییده می شوند.
مشمولان مبتلا به بیماری های اعصاب و روان تاییده نهایی معافیت پزشکی خود را دریافت می نمایند.
در آخرین مرحله مشمول از طرف پادگان اقدامات لازم جهت تسویه را انجام می دهد و پس از آن ترخیص نهایی صورت می پذیرد.
به این نکته توجه کنید که معاینه اولیه فرد از سوی پزشک معتمد و در بیمارستان‌های مورد تایید سازمان نظام وظیفه انجام می گیرد و شما نمی توانید تنها اظهارات پزشک معالج خود را برای تایید اختلال روانی خود ملاک قرار دهید. معاینه اولیه شما از سوی پزشکی که مورد تایید سازمان نظام وظیفه بوده و در بیمارستان های مشخصی مشغول به فعالیت است، صورت می گیرد. پس از انجام معاینه های مورد نیاز کمیسیون پزشکی از سوی بیمارستان تشکیل شده و و معاینه دوباره فرد از سوی این کمیسیون انجام می گیرد. در صورتی که کمیسیون تایید نهایی در مورد اختلال روانی و عصبی فرد را بدهد، کارت قرمز سربازی و یا همان کارت معافیت از خدمت برایش صادر می شود در غیر این صورت شما موظف به گذراندن خدمت سربازی تان خواهید بود.
مهم ترین مواردی که در جریان کمیسیون پزشکی جهت بررسی سلامت فرد مورد بررسی قرار می گیرد شامل موارد زیر است:
محدودیت های شما پس از دریافت کارت قرمز سربازی چیست؟
بر خلاف تصور بسیاری از افراد، گرفتن کارت معافیت اعصاب و روان برای نگذراندن خدمت سربازی چندان کار ساده ای نیست اما اگر هم توانستید این کارت را دریافت کنید، این موضوع را مد نظر قرار دهید که به دلیل داشتن آن کارت از بسیاری مزایای دیگر محروم خواهید شد و در بسیاری از بخش های جامعه با شما شبیه به یک آدم عادی رفتار نخواهد شد. برخی از محدودیت های ناشی از دریافت این کارت شامل موارد زیر می شود:
چنانچه یکی از مشمولان برای معافیت از سربازی کارت قرمز دریافت نموده باشد با استخدام وی در مراکز دولتی و خصوصی موافقت نخواهد شد.
اگر مشمولان پس از دریافت معافیت با کارت قرمز بخواهند از کشور خارج شده یا و نیاز به دریافت پاسپورت داشته باشند اینکار امکان پذیر نمی باشد.
با وجود اینکه در حال حاضر اخذ گواهی نامه نیاز به گواهی پایان خدمت ندارد اما اشخصای که دارای مشکلات روانی بوده و کارت قرمزی هستند در یافت گواهی رانندگی آنها با محدودیت روبرو خواهد شد و در اکثر موارد موفق به گرفتن مجوز نخواهند بود.
شاید بهتر باشد که پیش از گرفتن کارت معافیت اعصاب و روانتان به این موضوع دقت کنید که این کارت هیچ وقت باطل نشده و می‌تواند شما را با محدودیت های جدی مواجه کند. بهتر است پیش از اقدام برای گرفتن این کارت کمی با خود فکر کنید، آیا برای گرفتن کارت مورد نظر جهت معافیت از خدمت ضرورت دارید یا اینکه می توانید خدمت سربازی خود را انجام داده و به سرانجام برسانید.
