به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، برخی از کودکان به خاطر بد بودن دست خط خود در مدرسه با مشکل مواجه می شوند. این کودکان همچنین در نوشتن مطالب مختلف و ارائه پاسخ به صورت کتبی دچار مشکل هستند چرا که تمامی حواس خود را تنها بر نوشتن به طور صحیح و خوانا متمرکز می کنند. زمانی که کودکان تلاش می کنند تا مطالب مورد نظر را با سرعت پایین و خط خوانا بنویسند، به تنبلی متهم شده و این مساله بر عملکرد و اعتماد به نفس آن ها تأثیر منفی می گذارد. کاردرمانی با تشخیص عواملی که سبب بدخطی کودک می شود، به بهبود دست خط کودکان کمک کرده و نحوه مقابله با بدخطی را به کودک و معلم آموزش می دهد.
بدخطی برای کودکان باعث بروز چه مشکلاتی می شود؟
با وجود رایانه و فن آوری های جدید، به نظر می رسد که دست خط از اهمیت زیادی برخوردار نباشد. با این حال دست خط حائز اهمیت می باشد چرا که همچنان بسیاری از تکالیف مدرسه با دست نوشته می شود. آموزگاران از تکالیف کتبی جهت ارزیابی توانایی کودک استفاده می کنند. در مقایسه با تایپ کردن جملات، بیان افکار از طریق نوشتاری برای کودکان ساده تر می باشد؛ خصوصاً اگر که کودک مجبور باشد برای تایپ کردن، حروف را بر روی صفحه کلید جستجو کند. در این حالت امکان دارد در روند افکار کودک اختلال ایجاد شود. بدخطی می تواند مشکلات زیر را برای کودک ایجاد کند:
- سرخوردگی در مدرسه در اثر عدم توانایی رقابت با همکلاسی ها یا عدم یادگیری دروس مورد نظر به علت سرعت پایین نوشتن
- پایین بودن نمرات در کلاس و امتحانات
- دشواری در بیان افکار و عقاید به صورت کتبی
- عدم تمایل به انجام تکالیف کتبی
اثر خانواده در بدخطی کودکان
نقش خانواده در یادگیری مهارت های کودکان پررنگ است. در صورتی که خانواده در برابر یادگیری کودک خود بی تفاوت باشد و به پیگیری و پیشرفت آن اهمیتی ندهد نمی توان انتظار چندانی در رشد توانایی های کودک داشته باشید. خوش خطی هم به عنوان یک مهارت از این قاعده مستثنا نیست. همچنین زندگی در خانواده هایی که مشکلات زیادی در آن ها وجود دارد ممکن است منجر به فشارهای عاطفی در کودک شود. فشارهای عاطفی کودک مانع از تمرکز و توجه لازم در یادگیری مهارت های او می شود.
اثرات معلم بر بدخطی کودکان
علاوه بر تسلط معلم بر روی آموزش خوش خطی و داشتن دست خط خوب خود معلم، نوع برخورد او با دانش آموز نیز می تواند در شکل گیری این مهارت در کودک تاثیرگذار باشد. تنبیه های شدید و ایجاد احساس شکست و ناکامی برای دانش آموزان منجر به بی علاقگی کودک برای یادگیری مهارت ها می شود. استرس شدید هنگام نوشتن و خستگی ناشی از تکالیف زیاد و سنگین نیز می تواند منجر به بدخطی دانش آموز شود.
در کنار این مسائل معلم باید به شکل قرار گرفتن کاغذ در مقابل کودک، فاصله صورت کودک تا کاغذ، نوع در دست گرفتن قلم و حرکات ظریف کودک توجه داشته باشد و با حوصله و توجه نقاط ضعف و دلایل بدخطی کودک را در نظر بگیرد. توجه داشته باشید که مشکلات خط حتی می تواند به افت تحصیلی نیز منجر شود.
عوامل مربوط به بدخطی کودکان
مشکلات بینایی از عوامل مربوط به بدخطی کودکان
مشکلات بینایی یکی از دلایل بدخطی کودکان است. کودکان با مشکل بینایی معمولا هنگام نوشتن چشم خود را به کاغذ نزدیک می کنند.
مشکلات استخوانی
اگر به دلایل استخوانی اختلالی در عملکرد انگشتان وجود داشته باشد، کودک علاوه بر این که دستخط نامناسب دارد، زمان بیشتری نیز برای نوشتن لازم خواهد داشت. علاوه بر مشکل استخوانی انگشتان وجود هر نوع ضایعه در قسمت های فوقانی دست آنان می تواند منجر به بدخطی کودکان شود.
مشکلات عصب شناختی از عوامل مربوط به بدخطی کودکان
انواع مشکلات عصب شناختی مانند فلج مغزی، صرع و بیماری های عضلانی می تواند خود را با مشکلات حرکتی شدید و دستخط ناخوانا نشان دهد. مواردی مانند فلج مغزی می تواند باعث سفتی عضلات کودک شود که حرکات دست او را محدود می کند یا به دلیل پایین بودن توان عضلات قدرت کافی برای گرفتن قلم را ندارد و نوشته هایش بسیار کمرنگ و بدون ظرافت است. در کنار این مشکلات ضایعات بخش هایی از مغز مانند آسیب مخچه می تواند خودش را با بدخطی نشان دهد.
مسئله عصب شناختی دیگر می تواند عدم ایجاد دست برتر باشد. کودکانی که هنوز چپ دستی یا راست دستی در آن ها ثابت نشده و از هردو دست برای نوشتن استفاده می کنند؛ برخی مواقع بدخطی در آن ها مشاهده می شود.
اگر مشکل عمده ای از مشکلات فوق وجود نداشته باشد، به احتمال زیاد ضعف مهارت های دست ورزی و ضعف عضلات کوچک می تواند منجر به بدخطی شود که با انجام تمرین های ساده قابل تقویت است.
مشکلات روان شناختی
ممکن است مشکلات عاطفی یا اضطرابی به شکل بدخطی بروز پیدا کند. بی قراری، بیش فعالی، کم توجهی و تمرکز ضعیف از عوامل عمده در بدخطی کودکان می تواند باشد.
انواع مشکل بدخطی کودکان
فاصله نویسی
فاصله نویسی به معنی جا گذاشتن فاصله زیاد میان کلمات و یا رعایت نکردن تفاوت بین فاصله و نیم فاصله است. از عوامل بروز این مشکل می تواند سرعت زیاد قلم هنگام نوشتن، حرکت بیش از اندازه و سریع به طرفین و هماهنگی ضعیف برای نوشتن باشد.
راه حل ساده برای رفع این مشکل می تواند استفاده از چوب کبریت باشد. برای این کار بعد از نوشتن یک کلمه چوب کبریتی را به صورت عمودی بعد کلمه قرار می دهید و می گویید کودک بلافاصله بعد از چوب کبریت کلمه بعد را بنویسد به همین ترتیب از چوب کبریت تا انتهای نوشته استفاده کنید.
اشکال در گذاشتن سرکش و نقطه
بعضی کودکان در گذاشتن نقطه و سرکش مشکل دارند. این ضعف ممکن است ناشی از مشکل بینایی یا توجه کودک شما باشد. پس از بررسی دقیق تر بینایی او می توانید تمریناتی را برای تقویت توجهش انجام دهید. بازی هایی مانند پیدا کردن تفاوت اشکال مشابه و کامل کردن نقاشی های نقطه چین می تواند به افزایش دقت و توجه کودک شما کمک کند.
کج نویسی از جمله مشکلات بدخطی کودکان
از علل اصلی کج نوشتن، در دست گرفتن محکم مداد و فشار زیاد انگشت شست، یا در جهت درست قرار ندادن کاغذ است. برای حل این مشکل به کودک بگویید تا بازو را هنگام نوشتن به بدن بچسباند تا دستش انعطاف زیادی نداشته باشد. برای جلوگیری از خارج شدن از خطوط نیز می توانید خط کشی را در بالا و پایین خط قرار دهید تا در صورت منحرف شدن با خط کش برخورد کرده و به مرور نوشتن خود را اصلاح کند.
پررنگ یا کمرنگ نوشتن
علت عمده این اشکال فشار زیاد انگشتان به قلم یا قطر کم قلم است. تمرین ساده و مناسب برای حل این مشکل آن است که کاغذ را روی فرش یا بالش قرار دهید و به کودکتان بگویید می خواهیم تمرین کنیم که طوری بنویسیم تا کاغذ سوراخ نشود یا می توانید از کاربن استفاده کنید و به او بگویید تا سعی کند طوری بنویسد که اثری زیر کاربن به جا نگذاشته باشد. برای رفع مشکل کمرنگ نوشتن نیز می توانید از روش پررنگ کردن کلمات کمرنگ که شما نوشته اید استفاده کنید.
بزرگ یا کوچک نویسی
اگر کودک کلمات را بیش از اندازه بزرگ یا کوچک می نویسد اندازه استانداری را تعیین کنید و بر روی کاغذ به صورت کمرنگ به اندازه دلخواه خود بنویسید و به کودک تمرین دهید تا روی سرمشق را پررنگ کند. به مرور با مراجعه به سرمشق می تواند اندازه نوشتن خود را به اندازه متوسط نزدیک کند.
نامرتب نویسی از جمله مشکلات بدخطی کودکان
معمولا شیوه نشستن نادرست و قرار دادن کاغذ، حرکات بسیار کند دست و محکم قرار دادن مداد میان انگشتان از علل نامرتب نویسی است و لازم است برای بهبود آن یکسری قوانین تنظیم کنید که کودک از پاک کن استفاده نکند، مدادش همواره نوک تیز باشد، از خط منحرف نشوند و از ابتدای خط شروع به نوشتن کند. همچنین می توانید به کودک تمرین بدهید تا کاغذ شفافی بر روی نوشته های کتاب قرار دهد و شروع به پر رنگ کردن و نوشتن کند.
آموزش خوش خطی
در قدم اول آموزش خط بهتر است نمونه های حروف از چوب ساخته شده، در اختیار کودک قرار دهید تا با لمس کردن آن ها شکل آن ها را در ذهن ثبت کند. همچنین می توانید از سرمشقی استفاده کنید تا موجب افزایش اعتماد به نفس کودک شما شود. توجه داشته باشید که اعتماد به نفس و احساس کودک شما به خودش می تواند او را آماده و مشتاق یادگیری بیشتر کند. برای این کار ابتدا از سرمشق ها و عبارات آسان استفاده کنید. کودکتان را تشویق کنید تا باور مثبتی نسبت به توانایی خود داشته باشد و برای تشویق او بیشتر به تلاشش نه به نتیجه کارش توجه کنیم.
بازی هایی برای تقویت دست ورزی
قیچی کردن
در آغاز از کودک بخواهید تا صفحات روزنامه را برای شما بی هدف قیچی کند. پس از مدتی که نحوه به کار گرفتن قیچی را آموخت از او بخواهید تا قسمت های مشخص شده را برای شما ببرد. این تمرین به دست ورزی و توجه کودک شما کمک می کند.
مچاله کردن با یک دست
روزنامه را به چهار قسمت تقسیم کنید و یک قسمت را در دست راست کودکتان قرار دهید و از او بخواهید بدون کمک بدن و دست دیگر و فقط به وسیله انگشتانش کاغذ را مچاله کند. بعد از مدتی این تمرین را با دست چپ هم انجام دهید و در آخر از او بخواهید تا این تمرین را با هردو دست همزمان انجام دهد.
ورز دادن خمیر یا گل
تمرین دیگر برای تقویت ماهیچه های کوچک دستان کودک و افزایش مهارت دست ورزی او کار با خمیر یا گل است. می توانید مواد مورد نیاز برای خمیر را مانند آرد و آب و کمی روغن آماده کنید و از کودک بخواهید تا دقیقا مانند یک نانوا خمیر را درست کند و با دستانش آن را ورز دهد. در این تکلیف باید انگشتان هر دو دستش درگیر شوند. گل بازی و استفاده از خمیر بازی نیز به تقویت ماهیچه های دست کودک کمک می کند و باعث می شود در نوشتن کمتر خسته شده و مشکلات مربوط به بدخطی کودکان کاهش یابد.
کار با ماسه
بازی با ماسه برای کودکان به شدت هیجان انگیز است. در این تمرین چون کودک مجبور است با ماسه خیس و سفت شده چیزهایی را درست کند از همه نیروی انگشتانش استفاده می کند. ماسه ها را داخل تشت بریزید، به آن آب اضافه کنید و وقتی ماسه خیس شد از او بخواهید تا برای شما، کوه، قلعه، یا هر شکل دیگر که دوست دارد بسازد.
