عسل یک ماده غذایی مهم با خواص بی نظیر می باشد که علاوه بر مصرف غذایی از آن برای درمان بیماری های زیادی به ویژه درمان سریع گلودرد استفاده می گردد. عسل ماده ای غذایی با درصد بالایی از مواد قندی می باشد که در حقیقت باید به شکل جامد وجود داشته باشد که به محض اینکه شرایط مطلوبی فراهم گردد، یک تغییر فیزیکی در آن ایجاد می شود و شکرک زدن آغاز می شود. هیچ عسلی در جهان وجود ندارد که دیر یا زود شکرک نزند، تمام عسل های طبیعی بالاخره شکرک می زنند اما مدت زمان لازم برای شکرک زدن در آن ها متفاوت می باشد. از این رو برای بهتر نمودن ظاهر عسل باید روش رفع شکرک عسل را بدانید. شکرک زدن عسل به موارد مانند ترکیبات، بسته بندی و شرایط انبارداری آن بستگی دارد و دلیلی بر نامرغوب بودن عسا نمی باشد. بعضی از عسل ها چند روز پس از استخراج در قاب کندو شکرک می زنند، اما اغلب عسل ها بعد از مدتی نگهداری در انبار، فروشگاه یا منزل شکرک خواهند زد. شاید این موضوع از نظر مصرف کننده ها نشان از ناخالصی و غیر طبیعی بودن عسل باشد اما در واقع این موضوع یعنی خاصیت تبلور عسل دلیلی بر عدم مرغوب بودن آن نیست. در این مطلب با مواردی در ارتباط با شکرک زدن عسل و روش رفع این موضوع آشنا خواهیم شد.
روش باز نمودن شکرک عسل
برای رفع شکرک عسل به روش زیر عمل می کنیم: یک بطری عسل شکرک زده را برای رفع مشکل و تبدیل به مایع، به مدت ۱۵ دقیقه یا تا وقتی که ریز دانه های قندی آن حل شوند، در آب گرم با دمای حدودا ۴۰ درجه سانتی گراد قرار می دهیم. قرار دهی عسل در معرض گرمای زیاد باعث می شود تا آنزیم های زنده آن از بین بروند پس مراقب باشید تا دما بیشتر از ۴۰ درجه نشود. عسل خود را دمای اتاق و داخل محفظه های هوابندی شده نگهداری نمایید. نگه داشتن عسل در یخچال مناسب نیست و توصیه نمی گردد، زیرا می تواند فرایند شکرک زدن را سریعتر نماید و عسل را سفت نماید و برداشتن آن از داخل شیشه و مخلوط نمودن آن با آب و مواد غذایی دیگر دشوار شود. ظرف محتوی عسل را که باید ظرف شیشه ای باشد، در آب داغ 65 الی 70 درجه قرار دهید تا عسل به تدریج ذوب شود. زمانی که قسمت بیشتر عسل ذوب شد آن را از آب داغ خارج کنید و فرصت دهید تا بقیه عسل با حرارت باقی مانده در ظرف ذوب شود. نکات مهم: دادن حرارت بیش از حد مجاز به عسل باعث از بین رفتن خواص و کیفیت عسل خواهد شد.اضافه کردن مواد شیمیایی به عسل برای جلوگیری از شکرک زدن آن باعث از بین رفتن کیفیت عسل می شود. گرم کردن عسل در مایکروویو به هیچ وجه توصیه نمی شود.
موارد تاثیر گذار در شکرک زدن
می خواهیم با مواردی که می توانند در این مورد تاثیر گذار باشند آشنا شویم. همانطور که اشاره شد تقریبا تمامی عسل های های طبیعی که حرارت ندیده باشند می توانند با گذشت زمان شکرک بزنند. دلیل شکرک زدن عسل در واقع به همین موضوع باز می گردد، ولی برخی از عوامل وجود دارند که در افزایش سرعت شکرک زدن زدن عسل تاثیرگذار می باشند:
-
درجه حرارت محیط: محیطی که عسل را در آن نگه می دارند، تاثیر بالایی بر روی شکرک زدن یا نزدن عسل دارد. اغلب عسل در دمای پایین تر از ۵ درجه سانتی گراد و بیشتر از دمای ۲۵ درجه سانتی گراد رس نزده و شکرک نمی بنند. ولی دمای ۱۴ درجه بهترین دما برای شکرک زدن عسل می باشد. از این رو اگر می خواهید عسل را برای مدت زمان طولانی نگهداری نمایید، باید مطمئن شوید که در دمای کمتر از ۱۸ درجه نگهداری نشود.
-
نوع عسل: مقدار شکرک زدن عسل همچنین به میزان بالایی به انواع گیاهانی دارد که عسل از آن ها گرفته می شود. عسل برخس از گیاهان مانند عسل یونجه، آفتابگردان، عسل شبدر، عسل لیلکی و عسل پنبه نسبت به انواع دیگر سریعتر شکرک می بندند. همچنین عسل برخی دیگر از گیاهان مانند عسل اقاقیا، عسل افرا و عسل شاه توت بعد از گذشت ۴ سال هم شکرک نمی زنند.
-
نسبت ترکیب گلوکز و فروکتوز در عسل: یکی دیگر از عوامل موثر بر سرعت شکرک زدن عسل نسبت ترکیب قندی گلوکز و فروکتوز در عسل می باشد. با توجه به این موضوع هر چه نسبت فروکتوز به گلوکز پایین تر باشد، عسل زودتر شکرک خواهد زد و هر چه این نسبت بیشتر باشد، عسل در مدت زمان دیرتری تبلور می گردد. عسل برخی گیاهان مانند گل های قاصدک، مینا و شبدر سریعتر شکرک می زنند و عسل شهد برخی گیاهان با نسبت فروکتوز به گلوکز بالا مثل عسل اقاقیا و عسا اکالیپتوس در مدت زمان طولانی تری ته نشین می شوند و برای چند سال مایع باقی خواهند ماند.
-
مقدار ذرات جامد در عسل: هر چقدر مقدار ذرات جامد موجود در عسل مانند دانه های گرده بیشتر شود، عسل سریعتر و بیشتر شکرک خواهد زد. به عنوان نمونه عسل هایی که در کندو های کهنه تهیه می شود به خاطر وجود گرده بیشتر سریعتر شکرک خواهند زد.
تهیه عسل کرمی برای پیشگیری از شکرک زدن
یک روش برای پیشگیری از تشکیل بلورهای درشت یا همان شکرک زدن در عسل، تهیه نمودن عسل کرمی می باشد که این روش برای عسل های غنی از گلوکز مثل عسل شبدر، درخت لدروود و آفتابگردان که خیلی سریع سفت می گردند مناسب می باشد. برای کرمی کردن عسل به روش زیر عمل می شود: در ابتدای کار عسل را پاستوریزه می نمایند تا از تخمیر شدن آن جلوگیری گردد. یک قسمت از عسل ریز متبلور شده از همان نوع عسل را به ۹ قسمت از عسل روان اضافه می نمایند و به این روش هسته های مورد نیاز برای تبلور عسل را فراهم می آورند. بعد از آن عسل را خنک می نمایند. این روش سبب تشکیل بلورهای بسیار ریز و یک عسل کرم مانند یکنواخت می گردد که به آن فوندانت عسل نیز می گویند.
آیا عسل طبیعی نیز شکرک می زند؟
در اغلب موارد نگرانی هایی در مورد شکرک زدن وجود دارد که آن ها را شنیده اید، ممکن است یک عسل طبیعی خریداری کرده باشید اما بعد از دو هفته شکرک زده باشد، حال در این مورد شک دارید که عسل شما خالص است یا خیر و می توانید آن را مصرف نمایید یا نه؟ خریداران و مصرف کنندگان بسیار اندکی وجود دارند که حالت رس بسته و شکرک زدن عسل را قبول می کنند. اغلب افراد دوست دارند که عسل برای مدت طولانی تری مایع باقی بماند و عسلی را ترجیح خواهند داد که کاملا زلال باشد و عاری از مواد مات کننده باشد. تولید کنندگان عسل در این مورد می گویند که تنها چیزی که به مصرف کنندگان می دهند در واقع چیزی است که خودشان می خواهند. از این رو ارائه عسل سالم تر به مصرف کننده ها اهمیت زیادی برای برخی تولید کننده ها ندارد. در حقیقت تبلور عسل یک فرایند کاملا طبیعی و کنترل نشده می باشد. بر خلاف تصور اغلب افراد و مصرف کنندگان عسل طبیعی شکرک خواهد زد و می تواند رس ببندد.
روش هایی برای تشخیص عسل طبیعی
در ادامه مطلب رفع شکرک عسل با ۳ روش از چندین روش خانگی تشخیص عسل طبیعی آشنا می شویم. یقیقنا می توانیم بگوییم که بهترین روش برای تشخیص عسلی طبیعی انجام دادن آزمایشات مربوطه در آزمایشگاه ها به وسیله دستگاه رفراکتومتر توسط افراد مجرب می باشد. با این وجود افراد بسیاری با توجه بر تجربه و کمک گرفتن از حواس خود می توانند تا حد بالایی عسل طبیعی را از نوع تقلبی آن تشخیص بدهند. برخی از روش ها نیز وجود دارند که می توان با انجام آن ها عسل طبیعی را از نوع تقلبی آن تشخیص داد، این موارد شامل موارد زیر می شود:
-
حل نمودن عسل در آب سرد: یک روش برای تشخیص دادن عسل طبیعی از نوع تقلبی آن، ریختن چند قطره عسل در آب سرد می باشد. عسل طبیعی در آب سرد تا مدتی حالت چسبنده بودن خود را حفظ خواهد نمود و بسیار دیرتر در آب حل خواهد شد اما عسل های تقلبی خیلی زود در آی سرد حل می شوند.
-
رنگ عسل: برای تشخیص عسل طبیعی می توانید به رنگ آن توجه داشته باشید. البته انواع مختلف عسل با توجه به گیاهی که از ان گرفته شده است دارای طیف رنگی مخصوص به خود هستند. دامنه طیف رنگ های عسل از رنگ سفید به انواع رنگ زرد (زرد نارنجی، زرد مایل به سبز طلایی)، کهربایی، عقیقی مایل به قرمز و حتی رنگ قهوه ای روشن و تیره متغیر می باشد. در صورتی که فردی این زمینه تجربه کافی داشته باشد می تواند از راه رنگ عسل و مقدار کدر و یا مات بودن آن طبیعی بودن عسل را تشخیص بدهد.
-
شکرک زدن: همانطور که اشاره شد یک نشانه برای عسل طبیعی کریستاله شدن عسل یا شکرک زدن آن می باشد. عسل طبیعی به تدریج با گذشت زمان شکرک خواهد زد. شکرک عسل مثل شیره خرما نرم بوده و خیلی راحت در دهان آب خواهد شد اما ممکن است دانه های ریزی در دهان حس شود. ولی این شکرک در زمان دهان گذاشتن و قرار گرفتن بر روی دندان ها صدایی ایجاد نمی کند و خیلی راحت با بزاق دهان آب خواهد شد. البته باید بدانید که عسل های تقلبی نیز می توانند شکرک بزنند اما شکرک نوع تقلبی مثل نبات سفت می باشد و خیلی سخت با قاشق جدا می شود و در زمان خوردن مثل دانه های شکر زیر دندان ها صدا می دهد و مثل آبنبات و شکلات به دندان می چسبد.
علت شکرک نزدن عسل های فرشگاه ها
اغلب عسل هایی که در بازار و فروشگاه ها وجود دارند و فروخته می شوند از نوع حرارت دیده می باشند و خام نیستند. از این رو اغلب افراد به خاطر نداشتن شناخت خوب از عسل طبیعی فکر می کنند که عسل های شکرک زده تقلبی می باشند. اغلب فروشنده ها و زنبور دارها به همین خاطر عسل را حرارت داده تا از حالت کریستالیزه خارج گردد و مایعی شفاف باقی بماند. در این روش بیشتر آنزیم های موجود در عسل از بین خواهند رفت.
- عسل خام که تصفیه نشده باشد دارای ذراتی مانند تکه های موم، دانه های گرده و بره موم می باشد که با عنوان هسته سریعتر کننده رشد بلورهای گلوکز عمل می نمایند. از این رو در اغلب فروشگاه ها این نوع عسل ها فروخته نمی شوند، چون تمایل به تبلور در این عسل ها بالا می باشد.
- از آنجا که بلورهای قندی در عسل های فرآوری شده به روش حرارت، حل می شوند و هر نوع ذرات معلق و حباب های هوا که سبب تبلور می گردند، به وسیله فرآیند تصفیه از بین می روند، این نوع عسل در قفسه های فروشگاه ها برای زمان طولانی به شکل مایع باقی خواهند ماند.
امیدوارم از محتوای خانه داری نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که به خانه داری علاقمند هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش سبک زندگی ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.