چیزهایی که باید در مورد پرداخت فرش بدانید؟

پرداخت فرش چیست؟

قالی هایی که با گره بافته میشوند پس از اتمام کاربافت، پرز یا خامه اضافه با ارتفاع مناسب با رج شمار کوتاه میشوند به این عمل پرداخت میگویند.

پرداخت فرش به چند روش انجام می گیرد؟

تمام فرش های ماشینی و دستباف که باید بافته می شوند ، پرزهای اضافه در هر رج بافت دارند که باید کوتاه شود. این کار باعث می شود تا طرح و نقش فرش به خوبی دیده شود. به همین دلیل برای برطرف کردن این خانه های اضافی از روی بافت ، پرداخت انجام می شود.

پرداخت فرش دستبافت به دو روش سنتی و ماشینی قابل انجام است. در روش سنتی بافنده بعد از هر رج ، ابتدا بافنده تمامی گره های بافته شده را با کمک شانه مخصوص ، مرتب می کند. بعد از آن با کمک قیچی مخصوص پرداخت این کار را انجام می دهد. این روش نیاز به مهارت و بالای بافنده دارد تا در نهایت کاری یکدست حاصل شود.

اما روش پرداخت ماشینی که برای فرش دستباف استفاده می شود ، به این صورت است که بعد از بافت تمامی فرش و اتمام کار ، پرداخت آن صورت می گیرد. دستگاه روگیری نیز دارای یک تراش برقی مخصوص است که به صورت دورانی و توسط فرد پرداخت کار بر روی فرش حرکت داده می شود تا پرزهای اضافی فرش را بگیرد.

در پرداخت ماشینی فرش دستباف نکته قابل توجه این است که اگر خامه اضافه فرش بیش از حد چیده شود، باعث لطمه و آسیب به کیفیت فرش خواهد شد. به طوری که به این نوع فرش ته خاب می گویند. به همین دلیل کار پرداخت فرش دستباف کاری تخصصی است که باید افراد متخصص این کار را انجام دهند.

پرداخت فرش در دو زمان انجام میگیرد

• در حین بافت فرش
• پس از پایان بافت فرش

پرداخت فرش در حین بافت

هنگامی که بافنده خود میخواهد عمل پرداخت را انجام دهد پس از 2 الی 4 رج که بافته شد به کوتاه کردن پرز ها میپردازد در این شیوه غلط بافی فرش مشاهده و رفع میگردد برخی کارشناسان معتقدند این روش باعث ارتباط عاطفی بین بافنده با نقش و طرح میگردد.در شهرهای اصفهان،اراک ، قم ، ورامین ، اذربایجان و ناحیه های غربی ایران پرداخت در حین بافت صورت میگیرد.

پرداخت پس از بافت فرش

بعد از اینکه بافت فرش به اتمام میرسد چند سانتیمتر گلیم زده میشود و در پایان تارهای چله به آرامی قیچی شده و فرش را روی زمین پهن میکنند و پرزهای بلند با عمل پرداخت هم سطح میگردند. در حال حاضر در بسیاری از مراکز قالیبافی پرداخت فرش به صورت ماشینی صورت میگیرد.

پرداخت برجسته فرش:

پرداخت برجسته نوعی از پرداخت است که با استفاده از قیچی مخصوص بنام قیچی سرنخ انجام میشود برجسته زنی بیشتر برای تابلو فرش ها به کار میرود این برجستگی ها زیبایی تابلوفرش هارا دو چندان میکند البته باید در نظر داشته باشید که هر فرشی قابل برجسته شدن است ولی بستگی به طرح و نقش دارد درهمه فرش ها برجسته زنی سبب زیباتر شدن نمیشود هم چنین بافنده باید در نظر داشته باشد که نیازی نیست نخ را زیاد بلند بگیرد چراکه در پایان بافت احتمال اینکه نخ کم بیاید و دو رنگ شود زیاد است ارتفاع نخ بین 3 تا 3.5 سانتی تر برای برجسته زنی کافی میباشد.

فرش غیر قابل پرداخت

تمامی فرش های دستباف و ماشینی بعد از بافت پرداخت می شوند تا جلوی زیباتر و درخشندگی خود را به نمایش بگذارند. اما می توان فرش دستباف را بعد از گذشت مدتی دوباره روگیری کرد. البته این در صورتی است که فرش دستباف کهنه شده باشد و یا اینکه خیلی پاخورده باشد. همچنین اگر رنگ و درخشندگی اولیه خود را از دست داده باشد ، پرداخت روش مناسبی برای بازگرداندن زیبایی به آن است. اما در فرش های ماشینی کهنه این کار امکان پذیر نیست. زیرا فرش ماشینی در صورت پرداخت مجدد ، کاملا نازک شده و کیفیت خود را از دست خواهد داد.

پرداخت تابلو فرش

تابلو فرش دستبافت ، آمیزه ای از هنر و خلاقیت فرش بافان است. با توجه به قیمت بالایی که فرش دستباف دارد شاید افراد زیادی توان خرید آن را نداشته باشند. اما تابلو فرش های دستباف تکه های کوچکی از زیبایی فرش دستباف را در طرح و نقش های زیبا و طبیعی به نمایش می گذارد و قیمت مناسب تری نسبت به فرش دستباف دارد. به همین دلیل طرفداران زیادی دارد.

برای پرداخت این فرش نیز از روش دستی و ماشینی می توان استفاده کرد. روش دستی نیاز به مهارت بسیار بالایی بافنده دارد. اما با کمک پرداخت ماشینی ، کاری شفاف ، درخشان ، تمیز و یکدست حاصل می شود که تمامی طرح ها و نقش ها به خوبی قابل تشخیص و تفکیک هستند.

در تابلو فرش می توان از پرداخت برجسته نیز استفاده کرد. در این صورت نقشه ها و طرح ها قابل برجسته سازی و تفکیک از زمینه هستند. این نوع پرداخت می تواند جلوی بسیار زیبایی در تابلو فرش ایجاد کند.

پرداخت فرش ماشینی

رو گیری فرش ماشینی به شکلی کاملا متمایز و متفاوت از فرش دستباف و تابلو فرش انجام می شود. فرش های ماشینی در کارخانه های فرش بافی با ابعاد و تعداد بسیار زیادی بافته می شوند. به همین دلیل برای پرداخت آن ها باید از ابزاری قوی ، کارآمد و سریع استفاده کرد تا بتواند در طول روز چندین فرش ماشینی را با سرعت پرداخت کند.

برای این کار از انواع دستگاه پرداخت فرش در ابعاد بزرگ استفاده می شود که با سرعت و در زمان بسیار کوتاه می تواند فرش را پرداخت کند.

پرداخت فرش ابریشمی

فرش های دستباف ابریشمی فرش های بسیار زیبا ، گران قیمت و حساسی هستند. برای پرداخت این فرش هر شخصی نمی تواند اقدام به این کار کند. این کار در روش پرداخت سنتی و یا ماشینی باید توسط پرداخت کار متخصص و ماهر انجام شود؛ زیرا نخ ابریشم لختی بسیار زیادی نسبت به پشمی دارد. اگر پرداخت فرش دستباف به شکل اشتباهی صورت گیرد ، نه تنها زیبایی ایجاد نخواهد کرد؛ بلکه باعث ایجاد جلوه بدی در نمای فرش خواهد شد.

برای پرداخت فرش ابریشمی هم از دو روش پرداخت به صورت دستی حین کار و یا پرداخت بعد از کار به صورت ماشینی با کمک دستگاه پرداخت فرش دستباف می توان استفاده کرد. روش روگیری ماشینی جلوه زیباتری از فرش ابریشمی به نمایش می گذارد و معایب روش دستی را ندارد. اما باز هم تاکید می کنیم که این کار باید توسط پرداخت کار ماهر صورت گیرد.

پرداخت فرش چه فوایدی دارد؟

این عمل باعث می شود که طرح و نقشه فرش،جلوه زیباتری پیدا کند توجه کنید که اگر پرزهای قالی در این مرحله طوری گرفته شود که پرزها با لمس دست احساس نشود، آسیب های جدی ای به ارزش فرش وارد خواهد شد.البته ناگفته نماند که پرداخت فرش فقط برای بعد از بافت فرش نیست بلکه در مواقعی که به مرور زمان در اثر استفاده ، پا خوردن ، نشست و برخواست و… از تازگی فرش کاسته میشود و فرش کهنه میشود و دیگر مثل اول چشم نواز نیست، بخصوص وقتی چندین بار به صورت غیر اصولی ( در شیوه شستشوی فرش و هم در مواد شوینده و ابزار شستشوی فرش) فرش شسته شده است، پرداخت فرش راه حلی برای بازگرداندن طراوت و زیبایی فرش خواهد بود.بهتر است بدانید، پرداخت فرش در این موارد برای فرش های قدیمی تر مناسب است نه فرش های جدید، زیرا با پرداخت، فرش شما به مرور زمان نازک تر میشود.

چله کشی در قالی بافی چیست؟