چیزهایی راجب سیم های سنتور و چگونگی مراقبت و تعویض آن ها

سیم سنتور

سنتور 72 رشته سیم دارد که از دو جنس اند. سیم های زرد (بم) از جنس برنج و سیم های سفید (زیر) از جنس فولاد هستند.تا اوایل قرن بیستم میلادی که سیم های فلزی رواج نداشت،سنتور نوازان از ابریشم تابیده، به عنوان سیم استفاده می کردند. سیم های سنتور به صورت چهارتایی بسته می شوند و هر چهار سیم یک صدا تولید می کنند و چنانچه یک یا چند سیم با هم کوک نباشند، صدای آزار دهنده ای از ساز شنیده می شود. ضخامت مصرفی بستگی به جنس صدا معمولا ۰٫۴۰ یا ۰٫۴۵ استفاده می شود و کیفیت جنس سیم سنتور بسیار در صدا ساز موثر است .برای همین روی اکثر سنتور های حرفه ای از سیم برنزی (مس – قرمز مانند) به جای سیم برنجی (زرد) استفاده میکنند.

زمان تعویض سیم سنتور

استفاده معمولی: حدود دوسال یکبار باید تعویض گردد.
استفاده حرفه ای و خیلی دقیق: بین 4 ماه تا 1 سال تعویض گردد.

علت سیاه شدن سیم های سنتور

سیم سنتور در مواجه با رطوبت هوا اکسید شده و تغییر رنگ می دهد. اما ممکن است دو سنتور در شرایط برابر قرار داشته اما یکی از آن ها بیشتر سیم هایش سیاه شود. در این صورت دلیل آن تبادل الکترون بوده است و دلیل آن عناصر تشکیل دهنده چوب و سیم می باشد. جهت تمیز نمودن سیم ها می توان از سمباده استفاده نمود.

چرا سیم های سنتور نیاز به تعویض دارند؟

سیم سنتور در اثر فشار زیاد و سایش فلز روی فلز در قسمت شیطانک و خرک فاسد می شود. این فشار به مرور زمان باعث خورندگی سیم و دوپهن شدن سیم شده و می تواند دلیل این باشد که ما نتوانیم به کوک مناسب خود در سنتور برسیم.

چرا سیم های زرد بیشتر از سفید در کوک تغییر می کنند؟

به این دلیل که فشار سیم های زرد کمتر از سفید است و این باعث می شود که بیشتر از سیم های سفید بالا و پایین شوند. این اتفاق در تغییر دمای محیط نیز اتفاق می افتد و سیم های زرد به طور محسوسی بیشتر از سیم های سفید تغییر می کنند. برای اجتناب از این موضوع مخصوصا برای اجرا پیشنهاد می شود چند ساعت قبل ساز را به محیط مورد استفاده برده تا به هوای آنجا عادت کند و بعد کوک کنید.

دلایل ناکوک شدن سنتور

سنتور را در مکان، دما و رطوبت ثابت فرض می کنیم. حال اگر به صورت تک سیم و بی نظم ناکوک شود احتمالا از برگشت گوشی های معمولی است و یا از فرم بد شیطانک. اما اگر در این شرایط کل کوک بالا یا پایین برود می تواند از ایراد در نحوه ی پل گذاری باشد.

کدام سیم ها بیشتر از کوک خارج می شوند؟

فشار سیم های زرد در سنتور کمتر از سیم های سفید بوده در نتیجه در سیم های زرد بیشتر تغییر کوک اتفاق می افتد. این مورد ممکن است در اثر تغییرات دمای محیط نیز باشد و تغییر کوک سیم های زرد با تغییر دما بیشتر از سیم های سفید می باشد. پس لازم است نوازندگان سنتور اگر اجرا دارند از چند ساعت قبل ساز را به محل اجرا برده تا ساز با دمای محیط وفق پیدا کند؛ سپس آن را کوک کنند.

چرا رطوبت برای سنتور بسیار مضر است؟

همه ی ما شنیده ایم که نباید رطوبت به سنتور ما برسد. اما چرا؟ قبل از ساخت سنتور وقتی چوب خیس است بخشی از حجم چوب را آب اشغال می کند. سنتورسازان برای ساخت سنتور چوب را خشک می کنند و این باعث می شود که حجم چوب کم شده و به یک میزان ثابت برسد. حال اگر رطوبت به سنتور برسد دوباره حجم چوب را افزایش داده و به سیم ها فشار بیشتری وارد می کند و باعث خراب شدن سنتور می شود.

تعویض سیم سنتور

از جمله مهم ترین علل پارگی سیم، چرخش گوشی های معمولی سنتور است، چون این چرخش باعث چرخیدن سیم هم شده و در نهایت منجر به پارگی سیم ها می گردد.

در سنتورهای روان کوک نیز به دلیل بالا بردن بیش از حد کوک، زنگ زدن سیم و... ممکن است یکی از سیم ها پاره شود. تعویض سیم روان کوک کاری بسیار ساده است و شما می تواند به راحتی این کار را در خانه انجام دهید. شما به سیم سنتور به طول مورد نیاز، انبر دست، سیم چین و یک میخ احتیاج دارید.

1. ابتدا سیم را از زیر سوراخ مهره رد می کنیم و بالا میاوریم، یک هشت ایجاد میشود. انتهای باز سیم را یک دور به دور قسمت بلند می چرخانیم. دنباله ی سیم و خود سیم یک زاویه 90 درجه تشکیل می دهند، حال قسمت کوتاه سیم را حدود 2 الی 3 بار به دور خود سیم می چرخانیم.
2. با استفاده از یک انبر دست کوچک، قسمتی که دور خودش پیچیده شده را می گیریم و به صورت نیم دور، نیم دور و در خلاف جهت یکدیگر میپیچانیم تا جایی که تراکم آن به صورت سیم های دیگر سازتان بشود (نه زیاد و نه کم).
3. حالا پیچ و مهره را داخل بدنه روان کوک می کنیم و از روی شیار خودش رد کرده و به سیم گیرش می رسانیم. سیم را از زیر سیم گیر رد کرده و بالا میاوریم. با استفاده از یک سیم چین سیم سفید را از روی شیطانک می چینیم.
4. گره ی آخر مانند گره های دیگر سنتورهاست. این گره را هم با دست و هم با استفاده از یک میخ یا مفتول می توانید انجام دهید (به صورتی که بخش دایره ای گره را از میخ رد کنید، محل گره خوردگی سیم را با استفاده از یک انبردست بگیرید و همانند گره ِ ی قبل نیم دور نیم دور و در خلاف جهت یکدیگر شروع به چرخاندن کنید.)
5. در انتها نیز سیم را با استفاده از انبردست و ناخن شستمان جا میاندازیم.
   همه چیز درباره ساز سنتور