حتما میدانید که مدتی پیش شرکت مایکروسافت رسما عرضهی ویندوز 11 را اعلام کرد و قابلیتهای آن را برای کاربران برشمرد. ویندوز 11 قرار است علاوه بر امکانات جدیدی که از یک سیستم عامل رایانهای مدرن انتظار داریم، مزیتهایی هم در کارکردهای مختلف نسبت به ویندوز 10 داشته باشد. بخشی که مربوط به چندرسانهایها و بازیهای کامپیوتری میشود همان قسمتی است که بررسی بهبودها و تفاوتهای آن برای ما در این مقاله مورد توجه قرار خواهد گرفت. مدیر بازاریابی ویندوز، آرون وودمن از مایکروسافت در پستی در سایت شرکت در این خصوص گفته بود که ویندوز 11 بهترین ویندوز برای گیمینگ است و پتانسیل کامل سختافزارِ سیستم شما را با فناوریهایی مانند DirectX12 Ultimate ،DirectStorage و Auto HDR در اختیار قرار میدهد. ویندوز 11 همچنین از استور جدید ویندوز با طراحی جدید و برای دانلود و خرید اپلیکیشنهای مختلف هم برخوردار است که قرار است تجربهی کاربری بهتری را نسبت به استور قدیمی و بعضا غیر قابل تحمل ویندوز ارائه کند و مشکلات قبلی را برطرف کند. اما قابلیتهای جدید و مزیتهای ویندوز 11 برای بازیها به طور کلی در موارد زیر برجسته شده است:
پشتیبانی از واسط گرافیکی دایرکت ایکس 12 نسخه آلتیمیت برای بازیهای جدید، بهرهگیری از قابلیت ray tracing یا رهگیری پرتو و ارائه راندمان بهتر. این قابلیت در آینده در ویندوز 10 هم در دسترس قرار خواهد گرفت.
قابلیت دایرکت استورِج برای دسترسی مستقیم زیرسیستم گرافیکی به بخشِ ذخیرهساز سختافزار که فقط برای SSD-های دارای استاندارد NVMe در دسترس خواهد بود و استریم بافتهای گرافیکی در بازیها را به سطحِ جدیدی ارتقا خواهد داد. کاهش زمان بارگذاری بازیها و استفاده از بافتهای متعدد با کیفیت بالاتر، از مزایای استفاده از قابلیت DirectStorage خواهند بود. این فناوری قبلا در کنسول ایکس باکس استفاده شده و با نام Xbox Velocity Architecture شناخته میشود که حالا به قلمروی پیسی هم راه یافته است.
Auto HDR به صورت خودکار قابلیت HDR (مخفف High Dynamic Range) را برای بازیهایی که بهصورت داخلی از این قابلیت پشتیبانی نمیکنند فعال خواهد کرد. بازیها برای بهرهمندی از این قابلیت باید بر اساس دایرکت ایکس 11 یا بالاتر ساخته شده باشند. در نتیجهی اضافه شدنِ اطلاعات HDR به بازی، شاهد طیف وسیعتری از گسترهی دادههای روشنایی و رنگ خواهیم بود که به تصاویر شفافتر و زندهتر منتهی خواهد شد.
مایکروسافت میگوید بهینهسازی را از قلبِ ویندوز آغاز کرده و به همین علت هم برخی وظایف در ویندوز 11 اجرای بهتری دارند. مثلا مدیریت حافظه در ویندوز جدید بهتر کار میکند و اولویتبندی اپلیکیشنها و پروسههای پردازشی مهم بهتر انجام میشود. حتی اگر توان اجرای پردازنده به وظیفهی سنگینی اختصاص پیدا کند، باز هم برنامهها خواهند توانست به سرعت بارگذاری و اجرا شوند. مدیریت حافظهی بهتر به معنای سرعت بیشتر در بازیابی از حالت Sleep در ویندوز 11 نیز هست. از نظر توان پردازشی خام نیز ویندوز 11 قرار است بهینهتر از ویندوز 10 عمل کند. هدف از این کار هم کاهشِ بار پردازنده و پرهیز از گلوگاه شدن آن تا جای ممکن عنوان شده است. ویندوز 11 جای کمتری را روی ذخیرهساز سیستم نیاز دارد و این امکان به کمک افزایش استفاده از فناوریهای فشردهسازی میسر شده است. با تمام این بهینهسازیها آیا شاهد بهبود راندمان در کارهای روزمره و مخصوصا اجرای بازیها خواهیم بود. اجازه دهید باهم اطلاعات بدست آمده از اجرای برخی بازیها و بنچمارکهای سیستمی بر روی ویندوز 10 و ویندوز 11 را بررسی کنیم.
پردازنده: Intel Core i7 – 10700K OC to 5.0 GHz
مادربرد/ حافظه: ASUS Z490-F STRIX/ GSKILL Trident RGB DDR4 3200Mhz 32GB
کارت گرافیک: ASUS STRIX GeForce RTX 3080 10GB GDDR6X
سیستم عامل: ویندوز 10 با آخرین آپدیتها (19043.1165-21H1) - ویندوز 11 نسخه 22000.194 (Final RTM Build)
درایورها: NVIDIA GeForce 471.96 WHQL و AMD Radeon Software Adrenalin Edition 21.8.2
برای مقایسهی دقیقتر و بدست آوردن نتایج در شرایط برابر ابتدا آخرین نسخهی ویندوز 10 را روی سختافزار مرجع زومجی نصب کردیم و با آخرین درایورها بروزرسانی کردیم. بازیهای منتخب را نیز روی ویندوز نصب و بنچمارکهای منتخب را به ازای هر یک 3 بار روی سیستم اجرا کردیم تا بازهی خطا در نتایج کمتر باشد. بعد از اتمام ثبت نتایج در ویندوز 10 همینکار را مجددا با آخرین نسخهی پیشنمایش و بتای ویندوز 11 که نسخهی پایدار و نزدیک به نهایی است تکرار کردیم تا نتایج در شرایطی برابر در هر دو سیستم عامل بدست آیند. نسخهی بتای ویندوز 11 که بعدا در تاریخ 4 اکتبر 2021 میلادی نیز به عنوان نسخه عمومی منتشر شد، تغییرات چندانی نسبت به نسخهی نهایی یا RTM نخواهد داشت و فقط باگهای رابط کاربری در آن برطرف خواهد شد، ولی امکانات جدیدی به آن اضافه نخواهد شد. از این رو این نسخه برای بررسی و مقایسهی راندمان با ویندوز 10 واجد شرایط است. همچنین برای یکسان بودن شرایط اجرا، از همان درایوری که روی ویندوز 10 نصب بوده روی ویندوز 11 نیز برای بنچمارکها استفاده کردهایم. تمام بنچمارکهای بازی در رزولوشن 2K اجرا شده است.
کاملا واضح است که امروزه میتوان Game Pass را به عنوان پرچمدار محصولات و خدماتِ گیمینگ مایکروسافت به رسمیت شناخت. این سرویس اشتراکیِ بینظیر، اجازهی دسترسی به عناوین انحصاری یا به اصطلاح، فرست پارتی مایکروسافت را در همان لحظهی انتشار جهانیشان میدهد و علاوه بر این، آنها را قادر میکند که به تعداد بسیار زیادی از عناوین ترد پارتی از سازندگان دیگر که دائما در حال اضافه شدن یا کم شدن از Game Pass هستند نیز دسترسی پیدا کنند. سرویس Game Pass در کنسولهای Xbox یک تجربهی ادغام شده است و به صورت کاملا بی عیب و نقص عمل میکند. اما در سیستمهای ویندوز 10 اینطور به نظر میرسد که کمی درهمآمیخته است و آن یکپارچگی که در کنسولها دارد را از دست میدهد. ما و سایر کاربران ویندوز 10 باگها و مشکلات زیادی در رابطه با فایلهای خراب بازی، مشکلات عجیب یکپارچهسازی فروشگاه ویندوز و حذف ناموفق بازیها که فضای ذخیرهسازی را پس نمیدهند، در گیم پس روی ویندوز 10 تجربه کردهایم. البته که مایکروسافت هم دست روی دست نگذاشته و تاکنون، تعداد زیادی از این مشکلات را از طریق پچها و بهروزرسانیهای مختلف در ویندوز 10 برطرف کرده است و هنوز هم در حال بهتر کردن آن روی نسخههای قدیمیترِ این پلتفرم است. اما نسخه PC سرویس Game Pass و بقیه اکوسیستمهای جدید بازیهای مایکروسافت از همان ابتدا در ویندوز 11 تعبیه شدهاند. تجربه خود ما از استفاده از Game Pass در ویندوز 11، عاری از مشکلات عملکردی و باگهای نمایش داده شده در ویندوز 10 بود. صد البته، تجربهی همهی کاربران با یکدیگر یکسان نیست. اما نکتهی کلیدی این است که مایکروسافت Game Pass را پس از عرضهی ویندوز 11 به آن اضافه نکرده و از همان ابتدا، در آن ادغام شده است. این امر، یکی از ارکان کلیدی در هر سیستم عاملی است.
ویندوز 10 دارای قابلیت یا بخشی تحت عنوان Game Mode است (برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد آن روی این لینک کلیک کنید) که با قطعیت کامل میتوان گفت در رفع تعداد کثیری از مشکلات گیمینگ موجود در نسخههای اولیه ویندوز 10 کمک کرد و آنها را برطرف کرد. چنین بخشی با همین اسم، در ویندوز 11 هم وجود دارد. اما تفاوت آن با Game Mode موجود در ویندوز 10 این است که بازطراحی شده و همچنین، از ابتدا در این نسخه تعبیه شده است. خود Microsoft هم درخصوص Game Mode یک سری تجربیات به دست آورد.
حالت بازی در Windows 11 فرایندها و پردازشهایی که به بازی کردن ارتباط ندارند را از اولویت خارج میکند تا به کاربران کمک کند حداکثر خروجی و توان ممکن را از سخت افزار سیستم خود به دست بیاورند. اخیرا منبعی به اسم PC Gamer مقایسه عمیقی از ویندوز 10 و 11 انجام داده است که نشان از یک سری تفاوتهای جزئی و اندک میان آنها دارد که معمولا به نفع ویندوز 11 هستند، اما در برخی از مواقع نیز ویندوز 10 برتری پیدا میکند. شما با مراجعه به این لینک میتوانید اطلاعات بیشتری درمورد این مقایسه به دست بیاورید. انتظار داریم Windows 11 همچنان به کاهش فاصله میان نرم افزار و سخت افزار ادامه دهد و دائما در حال توسعه باشد تا روز به روز شباهت بیشتری به یک کنسول بازی واقعیِ شبیه سازی شده، پیدا کند.
Auto HDR به عنوان یک ویژگیِ افتخار آمیز شناخته میشود که روی کنسولهای Xbox وجود دارد. این قابلیت، میتواند HDR را به بازیهایی که فقط از SDR پشتیبانی میکنند، اضافه کند. Auto HDR این کار را با اعمال یک سری اعمال ریاضی و فرمولهای محاسباتی بر روی تصاویر SDR و محاسبهی آنچه که فکر میکند در HDR رخ میدهد، به انجام میرساند. نتیجهی این کار، منجر به بدست آوردن تصاویری میشود که نه تنها به اندازه HDR واقعی، خوب و چشم نواز هستند، بلکه به طور قابل توجهی موجب ارتقای بصری بازیهای SDR نیز میشود.
البته، نباید ناگفته بماند که میزان عملکردِ Auto HDR تا حد زیادی به هر بازی بستگی دارد. اما در هر صورت جای هیچ شکی نیست که مطمئنا جان تازهای به بازیهای قدیمی Xbox که در تلویزیونهای HDR مدرن و جدید مشاهده میشوند، دمیده است. Auto HDR در ویندوز 11 نیز دقیقا همین کار را انجام میدهد. اما تفاوت بزرگی که با کنسولها دارد، این است که میتواند این قابلیت را در تمام بازیهای PC اعمال کند. البته، در اینجا هم یک محدودیت وجود دارد: این قابلیت فقط در بازیهایی کار میکند که از DirectX 11 یا DirectX 12 استفاده میکنند.
بنابراین، با این محدودیت، تعداد زیادی از بازیهای کلاسیک PC که دارای DirectX 9 هستند، نمیتوانند از این مزیت بهرهمند شوند. به طور کلی، ویندوز 11 در مقایسه با وضعیت بد پشتیبانی از HDR در ویندوز 10، عملکرد و بهبود قابل توجهی را در HDR ارائه میدهد. شما میتوانید جهت کسب اطلاعات بیشتر درمورد نحوهی فعال سازی HDR در Windows 11 و دسترسی به تنظیمات این بخش در Windows 11 به این لینک مراجعه کنید.
بهره مندی ویندوز 11 از قابلیت DirectStorage برای افزایش سرعت حافظه
یکی از بزرگترین جهشهایی که جدیدترین کنسولهای بازی نسبت به کنسولهای قبلی ارائه میدهند، ذخیرهسازی با سرعت بالا است. با تحولاتی که در این عرصه رخ داده است، اکنون زمان بارگذاری بازی های ویدیویی به طور چشمگیری کاهش یافته و عملکرد درون بازی عناوینی که دارای قابلیت پخش مستقیم یا استریم هستند نیز افزایش زیادی یافته است. رایانههای شخصی به سادگی نمیتوانند از سرعتی که SSD های مدرن امروزی ارائه میدهند استفاده کنند. اما قابلیت جدیدی به اسم DirectStorage این فناوری را از Xbox به رایانههای ویندوز 11 آورده است.
این یکی از ویژگیهای سیستم عامل است که به GPU اجازه میدهد سرعت انتقال را تسریع کند و در عین حال، CPU را از برخی پردازشهای غیرضروری که درگیر آنها است، رها کند. نتیجهی نهایی، به دست آوردن تجربهی انتقال بسیار سریعتر دادهها و اطلاعات در بازیها است.
متأسفانه، برای کار کردن DirectStorage به اجزای سخت افزاری بسیار خاصی نیاز دارید. اما در نهایت، همه رایانهها این الزامات را برآورده خواهند کرد. به عنوان مثال، در ابتدا فقط SSDهای 1 ترابایتی میتوانستند DirectStorage استفاده کنند، اما این نیازمندی، بعدها کنار گذاشته شد. در حال حاضر و تا زمانی که این مطلب در حال تهیه شدن است، برای استفاده از این قابلیت، به یک حافظه SSD نیاز دارید که از پروتکل NVMe استفاده کند و در کنار آن باید یک GPU با DirectX 12 و پشتیبانی از شیدر مدل 6.0 هم در اختیار داشته باشید.
هم ویندوز 10 و هم 11 قابلیت پشتیبانی از آخرین API مایکروسافت به اسم DirectX 12 Ultimate با آخرین ویژگیهایی که توسعه دهندگان میتوانند برای ساخت بازیهای چشم نواز از آنها استفاده کنند را در اختیار دارند. بنابراین، در حال حاضر کاربران ویندوز 10 با فرض اینکه سخت افزار مناسب و قدرتمندی در سیستم خود در اختیار دارند، قادر هستند به مجموعه ویژگیهای گیمینگ قدرتمندی که توسط توسعه دهندگان در نظر گرفته شدهاند، دسترسی داشته باشند. اما با اطمینان میتوان گفت که این موضوع چندان به درازا نخواهد کشید و بهزودی این قابلیت از آنها گرفته خواهد شد. طبق اطلاعات به دست آمده، در اکتبر 2025 پشتیبانی از ویندوز 10 به پایان خواهد رسید. این قطع پشتیبانی، باعث میشود پیشبینی مطمئنی وجود داشته باشد که توسعههای آیندهی DirectX برای کنسولهای ایکسباکس و ویندوز 11 ارائه شوند، بدون اینکه قول داده شده باشد که این اتفاق پس از تاریخ انقضای رسمی ویندوز 10 برای آن هم رخ دهد. البته، عجلهای نیست. زیرا ما انتظار داریم که حداقل بهروزرسانی DirectX 12 Ultimate برای ویندوز 10 تا پایان چرخهی پشتیبانی از آن انجام شود. اما اگر میخواهید پیشرفتهای بزرگ بعدی در ویژگیهای بازیهای PC را تجربه کنید، قطعا ویندوز 11 پلتفرم مطمئنتری برای انجام این کار تا آیندهای قابل پیشبینی است.
آخرین پردازندههای Intel به اسم Alder Lake CPU (مدلهای نسل دوازدهم) معماری هیبریدی جدیدی را با هستههایی با کارایی بالا و هستههای کارآمد ترکیب شده با یکدیگر برای ارائه حداکثر کارایی در رایانههای دسکتاپ ارائه میکنند. این کار برای اهداف گیمینگ فوق العاده عالی است. زیرا بدین معنی است که بازیها میتوانند دسترسی کاملی به هستههای دارای عملکرد و فرکانس بالا داشته باشند و در عین حال، هستههای کارآمد هم کارهای ابتداییتر در پس زمینه را برعهده بگیرند و اپلیکیشنهای کاربردی مجاور بازی نظیر Discord یا برنامههای استریم را در حال اجرا نگه دارند.
تا زمانی که این مطلب در بهمن ماه 1400 در حال تهیه شدن است، فقط ویندوز 11 میتواند به طور کامل از این CPU ها و هوشمندی برنامه ریزیِ وظایف پیچیدهی مورد نیاز برای اطمینان از اینکه پردازندهی مناسب، کار مناسب را انجام می دهد، پشتیبانی کند.
اگرچه قابلیتهای کاربردی و بسیار مفیدی نظیر Auto-HDR و DirectStorage که در ارتقای کیفی تجربه گیمینگ PC ها تاثیر چشمگیری دارند، در ویندوز 11 در دسترس هستند، اما هنوز هم یک سری از قابلیتها و ویژگیهای دیگر هم هست که فقط در آخرین کنسولهای مایکروسافت وجود دارند. به ویژه، دوست داریم یک روز قابلیت Quick Resume را هم در PC های ویندوزی مشاهده کنیم.
اگر با این ویژگی آشنایی ندارید، باید توضیح دهیم Quick Resume یک عکس فوری از بازی را در SSD کنسول ذخیره میکند و به شما امکان میدهد حتی پس از خاموش کردن کنسول نیز بلافاصله بازی را از جایی که آخرین بار بازی میکردید، از سر بگیرید. وجود این ویژگی در یک کنسول بازی که ممکن است در آن واحد چندین نفر از یک سیستم استفاده کنند، منطقیتر است. اما همچنان به عنوان یک گزینه در PC های گیمینگ دارای ویندوز 11 خوب است که وجود داشته باشد.
ویندوز 11 پس از عرضه با آپدیتهای متوالی، سیستم بهینه سازی برای گیمینگ را به این سیستم عامل افزوده است. طبق اطلاعات منتشر شده از سمت وبلاگ ماکروسافت، ویندوز 11 نسبت به نسخهی پیشین خود توانایی بالاتری در اجرای روان و باکیفیت بازیها روی سخت افزارها با تواناییهای مختلف داشته و تجربهی بازی کردن روی این پلتفرم را با افزودن ویژگیهایی بهبود میبخشد.
در ویندوز 11 با تمرکز بر ویژگی جدید Borderless Windowed Mode تصاویری با رزولوشن مناسب و فریمهایی روان خواهیم داشت. این ویژگی به شما اجازه میدهد تا پنجرههای بدون حاشیه، بهترین تجربهی ممکن از بازی را داشته باشید.
قابلیت دیگری که در ویندوز 11 شاهد آن هستیم، DirectStorage است که در ابتدا با کنسولهای نسل نهمی ایکسباکس تحت عنوان معماری Velocity معرفی شد. این ویژگی که در واقع یک API برای توسعه دهندگان است که به وسیلهی آن میتوانند به سخت افزار دسترسی و کنترل بیشتری پیدا کنند. این ابزار منجر به دسترسی بهتر سازندگان بازیها به فضای ذخیرهسازی میشود.
سیستم کار این ویژگی در واقع کاهش کاهش زمان از حالت فشرده سازی خارج کردن (Decompress) دادههای بازی است. این سیستم دادههای در گردش بین پردازندهی مرکزی، ماژول رم و کارت گرافیک را با سرعت بالاتری از حالت فشرده خارج و انتقال میدهد. خروجی این ویژگی کاهش زمان لودینگ است.
علاوه براین ویندوز 11 از قابلیت Auto HDR بهره میبرد. HDR یا محدوده دینامیکی بالا (کوتاه شده High Dynamic Range) یک سیگنال ویدیویی حاوی ابرداده است که به تلویزیون اجازه میدهد نحوه نمایش روشنایی و رنگ را در فیلمها و تصاویر تغییر دهد. این تغییر باعث میشود تا تصاویر برجستهتر همراه با جزئیات بیشتر باشد و نیز سایهها دقیق و تیرهتر باشند همچنین طیف وسیعتری از رنگها را برای محتوای سازگار با HDR نمایش دهد. قابلیت Auto HDR به صورت خودکار به شما اجازه میدهد تا بازیهای عموما قدیمیتر که از HDR پشتیبانی نمیکنند را روی مانیتورهای HDR با کیفیت بالایی تجربه کنید. این ویژگی باعث میشود تا نحوه نمایش روشنایی و رنگ را در فیلمها و تصاویر تغییر کند. در نتیجهی این قابلیت، تصاویری زندهتر، درخشانتر و با طیف رنگی بالاتری خواهیم داشت.
ویندوز طی سالهای گذشته همواره در تلاش بوده است تا بیشترین بهرهوری ممکن سخت افزاری را به ارمغان آورد. این موضوع به صورت ویژه برای گیمرها و صاحب کامپیوترهای پایین رده تا میان رده حائز اهمیت است. ماکروسافت ادعا کرده است که در ویندوز 11 شاهد بهینه سازی بیشتری نسبت به نسخهی پیشین این سیتم عامل خواهیم بود. استفاده از فضای رم و حافظهی سیستم به صورت هوشمندتر و با الویت پردازشی صورت خواهد گرفت؛ در نتیجه خروجی بهتری در فعالیت روزمره، اجرای بازیها و نرم افزارهای سنگینتر خواهیم داشت.
بنابراین ویندوز 11 بهترین بستر را برای گیمینگ ارائه میدهد. این سیستم عامل، پتانسیل کامل سخت افزار را با فناوریهایی مانند DirectX12 Ultimate ،DirectStorage و Auto HDR به کار میگیرد. همچنین برای مشاهده ی مطالب مرتبط دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.