تصور کنید همکاری از شما می پرسد که آیا می توانید ریاست انجمن جدیدی را بر عهده بگیرید که در حال راه اندازی آن هستند یا نه. شما نیز بدون فکرکردن فوری می گویید: «حتما. باعث افتخار منه.» ولی وقتی به عواقب این کار فکر می کنید، ایمیل هایی را می بینید که در صندوق ورودی انباشته شده اند و انبوهی از قرارملاقات هایی که تاریخ آنها را در تقویم علامت زده اید. ناگهان متوجه می شوید که برای پذیرش ریاست این انجمن باید فشار زیادی به خودتان بیاورید. شما می دانید که به رغم پذیرفتن درخواست همکارتان باید به او نه بگویید، ولی برای کنار کشیدن پس از قول دادن به همکارتان مردد هستید.
نه گفتن کار ساده ای نیست و پس از پذیرفتن درخواست دیگران، دشوارتر هم می شود. شاید نگران باشید که کنارکشیدن شما موجب ازبین رفتن رابطه دوستی شما شود و دیگران شما را فردی غیرقابل اعتماد یا از اعضای ضعیف گروه به شمار بیاورند. این ترس ها در افراد موفق و سخت کوشی که بیش از حد به نظرات دیگران اهمیت می دهند و در تعیین حدومرزها مشکل دارند، شدیدتر نیز می شود. اگر هم بتوانید نه بگویید، تحمل روبه روشدن با ناامیدی یا عصبانیت طرف مقابل برایتان سخت است. این واکنش، منطقی است. مطالعات نشان می دهد که مغز میان طردِ اجتماعی و درد فیزیکی تمایزی قائل نمی شود. اگر هم برخلاف میلتان به تعهدتان پایبند بمانید، گاهی به بهای سلامت و آسایش خودتان، نتیجه عکس دارد. این کار هم استرس زیادی در شما ایجاد می کند و هم دیگران حس می کنند که تمام حواستان جمع آن کار نیست، زیر فشار هستید یا رغبتی به انجام آن کار ندارید.
۶ نکته برای نه گفتن پس از پذیرش درخواست دیگران
در برخی شرایط باید مؤدبانه و محترمانه به طرف مقابل بگویید که نمی توانید تعهدتان را انجام دهید. این طوری هم اعتبار و خوشنامی تان آسیبی نمی بیند و هم روابط خود را حفظ می کنید. با رعایت نکات زیر راحت تر می توانید درخواست دیگران را رد کنید و درعین حال رابطه خود را با آنها حفظ کنید. در ادامه ۶ نکته برای نه گفتن پس از پذیرش درخواست دیگران را بیان خواهیم کرد:
۱. هزینه را در نظر بگیرید
پیش از اینکه به طرف مقابل بگویید منصرف شده اید، مطمئن شوید که کنارکشیدن تصمیم درستی است و هزینه فرصت را در نظر بگیرید. مثلا فرض کنید به پیشنهاد شرکت کردن در طرح ابتکاری رئیستان پاسخ مثبت داده اید، ولی حالا درباره تصمیم خود تردید دارید. ارزیابی کنید که این پروژه چقدر برای اولویت های کاری شما مهم و حیاتی است. مثلا اگر این طرح موجب می شود به سایر بخش های شرکت معرفی شوید یا بتوانید سرمایه اجتماعی یا مهارت های جدیدی کسب کنید، ارزش فداکاری کردن را دارد. ولی اگر هزینه هایش بر مزیت هایش سنگینی می کند (مثلا روی زندگی شخصی یا پروژه های جاری تان تأثیر نامطلوبی می گذارد) بهتر است کنار بکشید.
۲. دیدگاهتان را تغییر دهید
اگر فکر می کنید نه گفتن پس از پذیرفتن درخواست دیگران موجب می شود فردی بی مسئولیت به نظر بیایید، به این حقیقت بیندیشید که پذیرفتن کاری که می دانید نمی توانید آن را تمام کنید، خودخواهانه و نادرست است. شاید حس کنید که پذیرفتن درخواست دیگران یعنی فردی سخاوتمند و مفید هستید، ولی اگر نتوانید به وعده هایتان عمل کنید، دیگران شما را فردی مفید و مؤثر نمی دانند و به رضایت شخصی یا روابط قوی نخواهید رسید. به ویژگی های مثبتی فکر کنید که با نه گفتن مؤدبانه و محترمانه به دیگران نشان خواهید داد، ویژگی هایی مانند اهمیت دادن به اولویت بندی وظایف، مدیریت زمان و ارتباط شفاف و صادقانه با دیگران که همگی از ویژگی های رهبری کارآمد هستند.
۳. سیاستمدار ولی صادق باشید
وقتی می خواهید به طرف مقابل نه بگویید، قاطع و صریح باشید و بیش از حد توضیح ندهید. یعنی سعی کنید رُک و صریح، باملاحظه و مهم تر از همه صادق باشید. مثلا اگر می خواهید از انجمن دوست خود خارج شوید، بگویید: «ماه پیش که گفتم می تونم به انجمن ملحق بشم، واقعا معتقد بودم توانایی کافی برای انجام وظایف ریاست انجمن رو دارم. ولی وقتی نگاه دقیق تری به تقویمم انداختم، متوجه شدم که کارهای زیادی رو قبول کرده ام و چند تعهد کاری دیگه هم دارم که نمی تونم عقبشون بیندازم. بنابراین نمی تونم رئیس این انجمن باشم.»
ارائه توضیح یا توجیهی کوتاه درباره دلیل نپذیرفتن درخواست دیگران موجب می شود که انصراف ما بهتر پذیرفته شود. مثلا می توانید بگویید: «می دونم که درباره پذیرفتن ریاست انجمن صحبت کردیم، ولی وقتی پیشنهاد تو رو قبول کردم، انتظار نداشتم پروژه بزرگی توی شرکت به من محول بشه. به همین دلیل مجبورم پیشنهادت رو رد کنم». درباره انصراف از طرح ابتکاری رئیستان نیز می توانید بگویید: «وقتی اولویت هام رو بررسی کردم، متوجه شدم این پروژه مانع از انجام عالی مسئولیت های اصلی من می شه. شرکت در این پروژه بهترین تصمیم برای من یا گروه نیست. بنابراین مجبورم با کمال احترام از این پروژه انصراف بدم».
۴. رابطه را حفظ کنید
شما باید عذرخواهی کنید و مسئولیت هرگونه اشتباه و سوءتفاهم یا صرفا پذیرش انجام کاری که توانایی انجامش را نداشته اید، بپذیرید. به هرحال طرف مقابل به کمک شما امیدوار شده و شاید برای مشارکت شما برنامه ریزی کرده باشد. در مثال کنارکشیدن از انجمن، می توانید بگویید: «بابت ناراحتی ای که این مسئله ایجاد کرده معذرت می خوام. اینکه ریاست انجمن رو به من پیشنهاد دادی برام خیلی ارزش داره. امیدوارم انجمنتون موفق باشه. مشتاقانه منتظر شنیدن خبرهای انجمن هستم.» سپاسگزاری کردن و پایان دادن صحبت هایتان با لحنی مثبت نشان دهنده توجه و محبت شماست.
۵. پیشنهادی جایگزین بدهید
اگر واقعا می خواهید به طرف مقابلتان کمک کنید، برنامه زمانی دیگری را پیشنهاد بدهید یا تاریخ دیگری را تعیین کنید. پذیرفتن پیشنهاد او را به زمان دیگری موکول کنید و برای حفظ فرصت پذیرش درخواست او در آینده بگویید: «پس از بررسی دوباره برنامه ام باید تصمیم رو تغییر بدم و الان نمی توانم دعوتت رو قبول کنم. ولی برای آینده لطفا من رو هم در نظر داشته باش. ممکنه چند ماه دیگه با من تماس بگیرید؟» همچنین می توانید برای بلاتکلیف نگذاشتن طرف مقابل راه دیگری را پیشنهاد دهید. مثلا او را به همکاری معرفی کنید که می تواند به او کمک کند یا پیمانکاری را پیشنهاد دهید که می تواند کارهای مدنظر او را انجام بدهد. گاهی نیز می توانید او را به منبعی، مانند یک انجمن، پادکست یا مطالب آموزشی، هدایت کنید که می تواند نیازهایش را برآورده یا مشکلش را حل کند.
۶. از این تجربه درس بگیرید
کنارکشیدن از تعهدات کار جالب یا راحتی نیست، ولی می تواند درسی ارزشمند و تلنگری باشد که موجب شود از تلاش برای همیشه راضی نگه داشتن دیگران، که رفتاریست که مانع رشد و موفقیت شما می شود، دست بردارید. این تجربه به شما می آموزد در آینده برای پذیرفتن یا رد کردن درخواست و پیشنهاد دیگران با درایت و بصیرت عمل کنید. فقط به پیشنهادهایی پاسخ مثبت بدهید که برایتان مفید هستند و امکان و توانایی انجامشان را دارید.
هرچقدر هم که در پذیرفتن درخواست دیگران دقت کنید و مراقب باشید، باز هم گاهی مجبور می شوید در خصوص قولی که داده اید تجدیدنظر و تصمیمتان را عوض کنید. نه گفتن به درخواست دیگران را هوشمندانه و حساب شده انجام دهید تا بهترین نتیجه ممکن را بگیرید. به احتمال زیاد در زندگی شخصی و کاری خود با چنین موقعیت هایی روبه رو شده اید. خوشحال می شویم که در بخش «ارسال دیدگاه» تجربه ها و پیشنهادهای ارزشمندتان را با ما در میان بگذارید.
چند راهکار ساده و موثر برای تقویت احساسات مثبت
