دلایل و علائم خراب شدن کیلومتر شمار خودرو 

کیلومترشمار ماشین یکی از بخش های مهم خودرو است که اطلاعات مهمی در مورد کارکرد خودرو ارائه می دهد. کیلومترشمار ماشین تقریبا مانند یک بخش داخلی از ساعت آنالوگ است که با یک میله انعطاف پذیر (کابل هم محور) به هاب چرخ جلو متصل می شود. بد نیست بدانید که سیستم های کنترل سرعت خودرو معمولا بر اساس تکنولوژی ساخت به دو دسته کلی آنالوگ و دیجیتال تقسیم می شوند. توجه به کیلومتر خودرو یکی از عوامل تعیین کننده محاسبه افت قیمت خودرو است.

گرچه هیچ سند قانونی وجود ندارد که نشان دهنده کارکرد دقیق خودرو باشد، با این حال مسافت طی شده در هر خودرو، از طریق کیلومترشمار، ثبت می شود که کارکرد کلی آن، در پنل فرمان نمایش داده می شود. احتمالا می دانید که کیلومترشمار ماشین، با حرکت کردن خودرو و ثبت مسافت، کار می کند. مهمترین عامل مرتبط با کیلومتر شمار، تایرها، خصوصا تایرهای جلو است. با هر یک چرخش، مسافتی برابر با محیط تایر طی می شود. بر فرض محیط یک تایر دو متر باشد، پس از ۵۰ بار چرخش تایر، خودرو ۱۰۰ متر یا ۰.۱ کیلومتر مسافت را طی می کند؛ پس از ۵۰۰ بار چرخش تایر، مسافت طی شده بالغ بر یک کیلومتر خواهد بود. دستگاه کیلومترشمار، با ثبت چرخش های تایر، مسافت کلی طی شده را در قالب واحد کیلومتر، به راننده گزارش می دهد.

کم نشان دادن کیلومتر سرعت نشانه چه مشکلی در ماشین است ؟

برنامه های موبایل و دستگاه های gps امروزه سرعت شما را با دقت زیادی نشان می دهند اگر شما احساس می کنید بین عدد گوشی ;i با برنامه ای مانند ویز( waze ) یا سایر برنامه های مشابه به دست می آید و سرعت خودرویتان تفاوت معنا داری وجود دارد بهتر است به فکر تعمیر کیلومتر شمار یا سنسور سرعت خود باشید .

یک سرعت سنج و یا کیلومتر شمار خراب رانندگی را بسیار سخت می کند و باعث خطراتی مانند تصادف و جریمه های رانندگی می گردد قیمت سنسور کیلومتر پژو پارس یا سایر خودروهای ایرانی بسیار بالا و گاهی تا 1 میلیون ( در زمان نگارش این مقاله یعنی خرداد 1398 ) می رسد . بنابراین بررسی علت خرابی کیلومتر شمار سرعت و تعمیر آن توسط خودتان گاهی راحت تر از سایر گزینه ها است .

علائم خرابی کیلومتر شمار سرعت

سرعت سنج اتومبیل با کشیدن اطلاعات از جعبه دنده خودرو و چرخ دنده سرعت خود را تعیین می کند. مرکز کنترل موتور ECU سرعت چرخش محور میله گردان را به سرعت خطی خودرو تبدیل می کند و پس از آن اطلاعات را به سرعت سنج منتقل می کند. وقتی سرعت سنج اتومبیل کار نمی کند نمی تواند اطلاعات دریافتی از واحد کنترل موتور را دقیق بخواند. یک سرعت سنج یا کیلومتر شمار معیوب خطرات بالقوه ایمنی را در یک رانندگی پرشتاب ایجاد می کند. علائم هشدار دهنده نشان دهنده خرابی سرعت سنج اتومبیل شامل موارد زیر است:

۱- از کار افتادن کامل سرعت سنج

این خرابی کاملاً در ارتباط با سنسورهای سرعت و یا سَری سرعت سنج است و کابل های متصل شده به آن مقصر اصلی این خرابی در اتومبیل های قدیمی هستند.

۲- روشن شدن چراغ های موتور

روشن شدن چراغ های موتور به دلیل ایجاد نقص در سنسور اتفاق می افتند، در این حالت سنسور نمی تواند اطلاعات دریافت شده از مرکز کنترل موتور را به درستی خوانده و پردازش کند و عامل ایجاد نقص در عملکرد سرعت سنج می شود و باعث می شود که گاه آن سرعت سنج به درستی کار کند و در برخی موارد نیز از کار بیفتد.

۳- تغییرات متعدد در پردازش گرها و ورودی های آن ها

این مشکل نیز می تواند به دلیل وجود سیم کشی نادرست و یا حسگرهای معیوب اتفاق بیفتد و راه اندازی مجدد سنسورها و تعمیر سیم کشی ها مسئله را برطرف خواهد کرد.

۴- دریافتی اشتباه

تغییر لاستیک ماشین به ابعادی بزرگتر از آنچه که در کارخانه بر روی ماشین سوار می کنند، باعث ایجاد اختلال در عملکرد سرعت سنج و قرائت اشتباه و ایجاد اشکال در دریافتی های سرعت می شود. بنابراین تغییر لاستیک به لاستیک های غیر استاندارد نیز منجر به دریافتی های اشتباه در سرعت سنج شده و عملکرد آن را مختل می کند.

۵- کار نکردن نمایشگر آمپر سرعت

هنگامی که مقدار سرعت خودرو هنگام اتصال به دستگاه دیاگ نشان داده می شود اما این سرعت در نمایشگر سرعت سنج پشت آمپر به راننده نمایش داده نمی شود و یا سرعت نمایش داده شده نادرست است لازم است اتصالات نمایشگر پشت آمپر با محور کنترل موتور ECU بررسی شود. برای اینکار باید پالس های دریافتی به پشت آمپر چک شود اگر داخل آمپر خودرو پالس دریافت شود اما توسط عقربه ها نمایش داده نشود اشکال از نمایشگر سرعت است و باید موتور سرعت سنج چک شود.

علت خرابی کیلومتر شمار سرعت

اولین کار شما باید این باشد که مشخص کنید مشکل دقیقا چیست ویا به عبارتی دلیل کار نکردن کیلومتر سرعت چه چیزی می باشد. پیدا کردن مشکل نصف راه حل است . کیلومتر شمار و سرعت سنج خودرو به کمک یک سنسور سرعت سنج که در زیر داشبورد قرار دارد کار می کنند .برخلاف کیلومتر شمارهای قدیمی که با چرخ دنده کار می کردند امروزه اکثر خودروهای مدرن وابسته به سنسورهای الکترونیکی هستند و علل خرابی آن ها بیشتر الکترونیکی است تا تا مکانیکی خودرو .

1- خرابی سنسور سرعت

در نظر داشته باشید که یکی از علت های خرابی کیلومتر شمار خرابی سنور آن است . خرابی سنسور کیلومتر شمار تنها بر روی سرعت خودرو تاثیر نمی گذارد ، بلکه بر روی سیستم کروز و تنظیم سوخت برخی خودروها نیز موثر است به همین دلیل است که با خرابی این قطعه عموما چراغ خطر موتور روشن می شود .

2- خرابی ecu

واحد کنترل الکترونیک (Electronic Control Unit) یا همان مغز کامپیوتر که وضیفه هماهنگی ، کنترل و هدایت سایر سنسورهای خودرو را دارد ، در نظر داشته باشید که یک مورد دیگر احتمال خرابی ecu خودرو است که همانطور که گفته شد نقش مغز الکترونیک یا کامپیوتر خودرو را دارد و برخی از اشکالات خودرو به این دلیل است .

3- مشکلات فیزیکی

قطع شدن اتصالات و ارتباط بین سنسور با سایر بخش ها از جمله مشکلات متداول در این بخش است در برخی اتوموبیل های قدیمی اتصالی و سوختن سیم ها نیز به وجود می آید که از علل از کار افتادن کیلومتر سرعت است .

آموزش تعویض سنسور کیلومتر سرعت

اگر کیلومتر خودروی شما خراب شده است بسته به نوع مشکلتان باید به فکر تعویض سیم ها و یا خود دستگاه باشید . با کمی اطلاعات و مهارت فنی شما می توانید در منزلتان تعویض قطعه را انجام دهید اما توصیه ما این است که برای مسائل حرفه ای مانند آموزش تعویض سنسور کیلومتر 405 به تعمیرکاران مجاز مراجعه کنید .

• اگر سنسور مشکل دارد شما باید اتصالات سنسور را بررسی و تنطیم مجدد کنید چنانچه مشکل سنسور شما رفع نشد باید آن را با یک نو تعویض کنید .
• اگر سیم ها به هر دلیلی آسیب دیده باشند باید عوض شوند بر فرض پارگی سیم ها ، باز هم توصیه ما تعویض سین ها به منضور داشتن یک ارتباط الکترونیکی مطمئن است هرچند که به صورت موقت می توان به اتصال و چسب زدن سیم ها هم فکر کرد اما تنها برای یک دوره موقت و کوتاه .
• اما اگر سیستم ecu خودروی شما مشکل دارد تنها راه چاره شما این است که پیش یک تعمیرکار و یا مکانیک مجاز بروید گاهی مشکل به سادگی و با یک ریست به کمک دستگاه دیاگ حل می شود ، اما در پاره ای موارد تعمیر کار شما ب پیشنهاد تعمیر و حتی تعویض ecu را می دهد .

علت کار نکردن کیلومتر سرعت هرچه باشد شما با دانستن علت آن نیمی از راه تعمیر را طی کرده اید و نیمی دیگر به کمک یک تعمیرکار یا دوستی که از مسائل فنی سر دربیاورد و یا جسارت و جرئت خودتان به راحتی در دسترس است.رانندگی سالم و مطمئن به فاکتورهای زیادی نیاز دارد و یکی از این موارد دانستن سرعت لحظه ای خودرور می باشد به هر حال اطلاعات در رانندگی نقش مهمی دارد و سرعت شما مهم ترین اطلاعاتی است که باید در هرلحظه از آن مطلع باشید .

روند تکامل کیلومترشمار ماشین

اگر به شکل و کارکرد کیلومترشمار ماشین در گذشته نگاه کنید، متوجه می شوید که کیلومتر شمار های اولیه یک مجموعه مکانیکی بودند که به کمک دنده ها و اعدادی که می چرخیدند ، مسافت طی شده را گزارش می دادند . اولین دورسنج برای اندازه گیری سرعت به وسیله مهندس آلمانی (Dietrich Uhlhorn ) در سال 1817 اختراع شد . اولین استفاده از این سرعت سنج در سال 1840 برای سنجیدن سرعت و دور چرخش چرخ های لوکوموتیو بود . این دور سنج ها بعدها برای سنجش دور موتور ماشین ها استفاده شدند . دور سنج های آنالوگ بر اساس عملکرد چرخش یک شفت یا محور عمودی متصل به فنر سپس صفحه درجه بندی شده کار می کنند .

کیلومترهای آنالوگ یا مکانیکی سیستم اولیه سنجش سرعت خودرو هستند که دقت کافی ندارند ؛ این مدل از کیلومتر های با سیم فنری به گیربکس وصل می شوند . لذا با چرخش چرخ دنده گیربکس سیم فنری هم می چرخد . این سیستم به علت اصطحلاک بالا و دقت کم جای خود را به سیستم دیجیتال داده است . بنابراین امروزه اکثر کیلومترشمارهای موجود ، دیجیتالی هستند . با این وجود این دو مدل از کیلومترشمار ماشین از لحاظ ظاهری تفاوت زیادی با هم ندارند. به طوری که حتی با نگاه کردن به کیلومتر هم نمی توان تشخیص داد که سیستم کیلومترشمار ماشین دیجیتال است یا آنالوگ . تقریبا همه خودروهای انژکتوری ایرانی سیستم کنترل سرعت دیجیتال دارند .

کارایی سنسور کیلومترشمار ماشین

سنسور کیلومترشمار ماشین (wheel speed sensor vehicle ) روی گیربکس خودرو نصب می شود و به وسیله یک سوکت 3 پایه اطلاعات سرعت را به ecu و پشت آمپر می فرستد . این سنسور انرژی مکانیکی حاصل از چرخش چرخ دنده را به پالس های الکترونیکی تبدیل می کند .

عیب یابی کیلومترشمار ماشین

اگر کیلومترشمار ماشین خراب شده است ، باید آن را عیب یابی کنید تا بتوانید برای تعمیر آن از مسیر درست و موثر وارد عمل شوید . برای عیب یابی کیلومترشمار ماشین ابتدا فقط باید سوکت کیلومترشمار را تمیز کنید و خطا را پاک کنید . اگر با این کار مشکل برطرف نشد، سنسور را تعویض کنید و خطا را پاک کنید . اگر باز هم مشکل حل نشد ، احتمالا مشکل از قطعه چرخ دنده داخل گیربکس و یا سیم کشی خودرو است . بد نیست بدانید که معمولا سوکت سنسور کیلومتر بر اثر نشتی روغن و آب می پوسد و خراب می شود . برای اطمینان از اینکه کدام قطعه خراب است ، کافی است یک سنسور سالم را به سوکت سنسور کیلومتر وصل کنید . خودرو را روشن کنید ، چرخ دنده سنسور کیلومتر جدید را بچرخانید . اگر کیلومتر کار کرد ، به این معنی است که سنسور خراب است . اگر کار نکرد سیم کشی خراب است . اگر سنسور را در محل خود بستید ، ولی هنگام حرکت کیلومترشمار ماشین کار نکرد و یا عقربه شلاق زد ، یعنی چرخ دنده داخل گیربکس خراب است .

آیا خرابی کیلومترشمار ماشین باعث ریپ زدن ماشین می شود؟

باید بگوییم بله ؛ اساسا با خرابی سنسور کیلومترشمار ماشین هم عدد کیلومتر نشان داده نمی شود و هم باعث می شود که خودرو ریپ بزند . دو علت در این اختلال موثر هستند ؛ یکی اینکه در خودروهای جدید از پارامتر سرعت هم برای محاسبه جرقه و سوخت استفاده می کنند و دیگر اینکه اگر آمپر کیلومتر کار نکند ، مسافت پیموده شده هم ثبت نمی شود و برای جلوگیری از تقلب اگر کیلومتر کار نکند خودرو ریپ میزند .

کیلومترشمار تعویض شده

گاهی اوقات کیلومترشمار دیجیتالی با مشکل روبرو شده و تعویض می شود . کیلومترشماری که از کارخانه برای خودرو فرستاده می شود ، مسلماً صفر است . بنابراین ، ثبت ارقام کیلومترشمار قبلی ، در کیلومترشمار قبلی ، توسط متخصصین انجام می شود . این فرآیند از لحاظ فنی پیچیده نیست ، اما زمان بر است . اگر این کار قانونی انجام شود ، باید هر دو کیلومترشمار به تعمیرگاه مجاز شرکت فرستاده شوند . در تعمیرگاه ، با استفاده از ابزار خاصی به صورت دستی ، باید کیلومترشمار جدید ، تا رقم ثبت شده در کیلومترشمار قبلی ، کار کند . بنابراین ، با توجه به کارکرد کیلومترشمار قبلی ، زمان مورد نیاز برای کارکرد در کیلومترشمار جدید ، مشخص می شود .

هر دو کیلومترشمار باید به یک تعمیرگاه فرستاده شوند ، چرا که کارکرد خودرو نباید تا زمان نصب کیلومترشمار جدید ، تغییر کند . معمولا این روند، با توجه به کارکرد خودرو ، حداکثر تا دو هفته طول می کشد . اگر در اطراف پنل فرمان ، جای خط و خش مانند ابزاری چون اسکنه را دیدید ، در مورد تعویض کیلومترشمار خودرو مطمئن شوید . البته حتما در مورد تعویض کیلومترشمار سوال کنید ، چرا که دلایل زیادی برای باز کردن پنل فرمان وجود دارد ؛ زود قضاوت نکنید .

انواع لکه و اثر انگشت در پنل فرمان نیز نشانه ای از دست کاری در پنل فرمان است . شاید برای تعویض بخش نمایش مخزن سوخت یا آمپر بوده باشد . شاید بهتر باشد برای چک کردن این موارد ، از یک کارشناس و متخصص خودرو کمک بگیرید . اگر پس از خرید خودرو ، به تعویض و دست کاری کیلومترشمار خودرو پی برده اید ، حتما باید از راه قانونی وارد شوید .

تعویض کیلومترشمار جدید بدون انتقال کارکرد قبلی

اگر تعویض کیلومترشمار قانونی و توسط تعمیرکار مجاز انجام شده باشد ، در صورت انتقال ندادن کارکرد قبلی به کیلومترشمار جدید ، برچسب سرویس انجام شده در خودرو نصب می شود . این برچسب معمولا در ناحیه ی درب راننده ، و در کنار شماره ی شناسایی خودرو ، قرار داده می شود . در این برچسب کارکرد قبلی به همراه تاریخ تعویض کیلومترشمار ، ثبت شده است . برای محاسبه ی کارکرد کلی خودرو ، باید رقم قید شده در این برچسب را با کارکرد فعلی خودرو جمع کرد .

آیا با کیلومتر شمار خراب هم می توان رانندگی کرد؟

اصولا رانندگی با خودروئیکه به هر دلیلی، سرعت بر روی صفحه نمایشگرهای آن قابل مشاهده نیست، رویکرد صحیحی نمی باشد خصوصا اگر خودرو در اتوبان ها و بزرگراه های شهری و یا بین شهری حرکت می کند لذا توصیه می شود در صورتیکه سیستم تشخیص و نمایش سرعت خودرو مشکل دارد، لازم است تا در اسرع وقت برای رفع ایراد، اقدام نمود.