دلایل درد و ورم پاها در دوران بارداری و روش های درمان

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز و به نقل از نی نی سایت، حالت تهوع، خستگی مزمن و درد کمر از جمله دردهایی است که زنان باردار در این دوره متحمل می شوند. با این حال کمتر زن حامله ای است که نسبت به دردهای مزمن در ناحیه پا شکایت نداشته باشد.

عوامل ایجاد درد در پا

هرچه از دوران بارداری می گذرد بر وزن مادر نیز افزوده می شود. این یک رابطه ساده و منطقی میان افزایش وزن و فشار وارد بر مفاصل پا است. تقریبا بسیاری از زنان باردار در سه ماه پایانی این دوره و همزمان با افزایش قابل توجه وزن از احساس درد در پا شکایت می کند. با این حال خبر خوشحال کننده این است که چنین دردهایی پس از زایمان از بین می روند. اما اگر شدت درد به حدی باشد که آرامش مورد نیاز زن بادار را برهم زند، می توان اقداماتی انجام داد تا این دردها کاهش قابل توجهی پیدا کند. به طور کلی به زنان باردار توصیه می شود که در هفته های نخست بارداری بدن خود را به انجام حرکات ورزشی و استراحت کافی عادت دهند. این دو فاکتور نه تنها به تقویت جریان خون در پاها کمک زیادی می کند بلکه مقاومت ماهیچه ها در برابر وزن افزایش یافته بدن را نیز بهبود می بخشد. مطالعات پزشکی نشان می دهد زنانی که پیش از بارداری ورزش روزمره انجام می دهند کمتر احتمال دارد که دچار دردهای مرتبط با مفاصل و ماهیچه های پا شوند.

ورم پا

در دوران بارداری تغییرات هورمونی مختلفی در بدن روی می دهد که در نتیجه آن بدن زن باردار خون به مراتب بیشتری در خود نگاه می دارد. این وضعیت که باید آن را طبیعی دانست موجب می شود تا فرد احساس تورم و پف کردگی کند. جذب مقادیر قابل توجه آب و انباشت بیشتر خون در بدن در دوران بارداری رویدادی کاملا طبیعی است زیرا انتقال مواد غذایی و اکسیژن به اندام های مختلف بدن که در این دوره 9 ماهه تحت فشار بیشتری هستند به خون بیشتری نیاز دارد.

اگر چه احساس ورم در قسمت های مختلف بدن نباید آنچنان موجب نگرانی شود با این حال توصیه می شود اگر این حالت با ایجاد تغییراتی در بینایی و سردردهای شدید و پایدار همراه بوده و همچنین افزایش وزن بدن فراتر از حد طبیعی باشد، باید با پزشک مشورت کرد زیرا این علایم می تواند نشانه عارضه خطر ناکی موسوم به «پره اکلمسی» باشد، عارضه ای که با افزایش فشار خون و تبعات منفی آن ارتباط تنگاتنگی دارد.

به طور طبیعی جذب آب و جریان خون بیشتر در بدن در دوران بارداری بیشتر از هر عضوی در پاها و زانو احساس می شود این بدان دلیل است که جنین در حال رشد فشار بیشتری به سیاهرگ وارد می کند. این شاهرگ مهم خون عاری از اکسیژن را از بخش های تحتانی بدن به قلب باز می گرداند تا بار دیگر غنی از اکسیژن شود. براساس یک فرآیند طبیعی افزایش وزن جنین این رگ حیاتی را تا حدودی مسدود کرده که نتیجه آن احساس ورم و پف کردگی در پاهاست.

ایده هایی برای تسکین درد پا در دوران بارداری:

تا آنجا که می توانید پای خود را در طول روز بالا بیاورید. توصیه می شود در این تمرین پاها را 20 تا 40 سانتی متر و به مدت 15 تا 20 دقیقه بالاتر از قلب نگهدارید. این تمرین مفید به جریان یافتن خون به سمت اندام هایی نظیر قلب و شش ها کمک زیادی می کند.

به پهلو بخوابید و نه پشت. پیشنهاد می کنیم با خوابیدن به پهلو از فشاری که در عروق اصلی بدن وارد می شود بکاهید. در واقع با این تکنیک، فشار را از روی بزرگترین رگی که به قلب منتهی می شود کم می کنید.

مایعات زیادی بنوشید: بخاطر داشته باشید که کمبود آب در بدن زن باردار معمولا به ایجاد ورم در قسمت های مختلف بدن از جمله پاها منجر می شود.

وزن خود را مرتبا کنترل کنید. به طور معمول یک زن باردار در طول این دوره بین 13 تا 18 کیلو افزایش وزن پیدا می کند و اگر این افزایش وزن از حد طبیعی فراتر رود آنگاه احتمال ایجاد ورم و سایر عوارض مرتبط با افزایش وزن بیش از حد دور از ذهن نخواهد بود.

انجام تمرینات چرخشی در مفصل زانو: در حالیکه بر روی صندلی نشسته اید یک پای خود را بالا آورده و 10 دور از سمت راست بچرخانید و در ادامه همین کار را به سمت چپ انجام دهید. سپس این تمرین را با پای دیگر نیز انجام دهید. تکرار این تمرین به ازای 10 بار در هر نوبت به تسکین مفصل زانو کمک بسیاری می کند.

قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانوها: زمانی که پاها را به سمت بالا نگاهداشته اید کیسه حاوی یخ را برای 15 تا 20 دقیقه به ازای هر نیم یا یک ساعت در قسمت داخلی زانو قرار دهید.

گرفتگی (انقباض) پاها

یکی از شایع ترین عوارض دوران بارداری گرفتگی پاهاست. معمولا این عارضه که با درد نیز همراه است در ساق پا روی می دهد. مطالعات زیادی در خصوص علت گرفتگی عضلات پا صورت گرفته و به نظر می رسد عامل اصلی آن کمبود کلسیم از یکسو و افزایش بیش از حد فسفر از سوی دیگر است. گرفتگی عضلات پا معمولا در شب هنگام شایع است بخصوص زمانیکه پا و مفاصل آن در طول روز به واسطه تحمل وزن بیشتر خسته شده و حالا در یک جای ساکن قرار دارند. برخی پزشکان توصیه می کنند که مصرف بیشتر محصولات لبنی و همچنین مکمل کلسیم به کاهش این دردها کمک چشم گیری می کنند. در عین حال برخی از پزشکان معتقدند کمبود پتاسیم در بدن می تواند یکی از عوامل بروز عارضه گرفتگی عضلات پا باشد. بسیاری از زنان بارداری از اسنک ها و ترکیبات غذایی نظیر موز (که غنی از پتاسیم است) استفاده می کنند که نتیجه آن جذب بیشتر پتاسیم توسط بدن و کاهش نسبی درد پاست.

جدای از تغییراتی که می توان در رژیم غذایی صورت داد تا گرفتگی عضلات پا کاهش پیدا کند، کمک به افزایش جریان خون نیز تاثیر به سزایی خواهد داشت. از این رو توصیه می شود در بعدازظهرها به مدت 15 تا 20 دقیقه پیاده روی کنید در عین حال به زنان باردار توصیه می شود که برای مدت طولانی نایستند و یا در یک وضعیت ثابت ننشینند زیرا در غیر این صورت خون بیشتری در رگ های پا انباشته می شود و در نتیجه احساس می شود که پاها سنگین شده و فشار زیادی به آنها وارد می گردد.

به زنان بارداری که دچار گرفتگی عضلات پا می شوند توصیه می گردد ماهیچه ساق پا را با آب گرم مایل به داغ ماساژ دهند. با این حال هیچ تسکینی به اندازه پیاده روی موجب کاهش این درد نمی شود. اما اگر درد عضلات پا در شب هنگام احساس شد (که معمولا در این شرایط امکان پیاده روی و یا ماساژ با آب گرم وجود ندارد) توصیه می گردد به دفعات پاها را با انگشتان دست فشرده و رها سازید. این کار به افزایش جریان خون کمک می کند.

رگ های واریسی

تقریبا 20 درصد تمام زنان باردار دچار عارضه رگ های واریسی می شوند. این رگ ها ظاهری نه چندان خوشایند، آبی رنگ و متورم دارند و در دوران حاملگی نگرانی های زیادی را برای زن باردار ایجاد می کند. اکنون این سوال مطرح می شود که رگ های واریسی در دوران بارداری چگونه پدیدار می شوند.

در بدن زن باردار در مقایسه با یک زن عادی تا 40 درصد خون بیشتری در سیستم قلبی عروقی جریان دارد. افزایش میزان خون با وارد آمدن فشار بیشتر به دیواره رگ ها همراه است که در نتیجه آن رگ ها کشیده شده و به تبع آن دریچه رگ ها به درستی عمل نمی کند. عملکرد ناقص این دریچه ها موجب افزایش حجم بیشتر خون در رگ ها شده و در نتیجه رگ های واریسی شکل می گیرد. در صورتی که در دوره بارداری افزایش وزن بدن از حد طبیعی فراتر رود شکل گیری رگ های واریسی دور از ذهن نخواهد بود. همچنین باید توجه داشت که واریسی شدن رگ ها در خیلی از موارد موروثی است یعنی اگر مادر زن باردار نیز به این عارضه مبتلا بوده باشد، شکل گیری رگ واریسی در زن باردار دور از ذهن نخواهد بود. رگ های واریسی معمولا درد نسبتا زیادی به همراه دارند. زنانی که دچار این عارضه می شوند سنگینی در پا، خستگی مفرط و فشار بیش از حد را احساس می کنند. اگر چه این عارضه پس از زایمان فروکش می کند اما همچون آتش زیر خاکستر بوده و در بارداری بعدی عود می کند.

برای خلاصی از درد ناشی از عضلات پا به جز پیاده روی ورزش های نظیر شنا و دوچرخه سواری (سبک) توصیه می شود. اگر شما از آن دسته از زنانی نیستید که اهل ورزش کردن باشید، توصیه می شود در دوران بارداری در هر روز برای دقایقی از صندلی ارتعاشی (ماساژ دهنده) استفاده کنید. همچنین توصیه می شود در طول روز برای دقایقی بر روی صندلی نشسته و پاهای خود را به عقب و جلو حرکت دهید این کار به افزایش جریان خون در بدن کمک بسیاری می کند.