دلایل لرزش موتور خودرو

به گزارش سایت خبری ساعد نیوز،

عوامل اصلی ایجاد لرزش غیر معمول پیشرانه خودرو

• هوای سرد
حتما شما هم طی دقایق ابتدایی کار کردن پیشرانه در صبح های سرد، متوجه وجود لرزش های بیش از حد معمول آن شده اید؛ باید بگوییم که این لرزش ها طبیعی بوده و پس از گذشت چند دقیقه از کارکرد پیشرانه و رسیدن آن به دمای کاری معمول، خود به خود برطرف خواهند شد.

• شمع ها
شمع های خراب و معیوب از شایع ترین دلایل لرزش پیشرانه خودرو هستند. این قطعه که جزو قطعات مصرفی خودرو محسوب می شود، در صورت داشتن ایرادات مذکور، باعث ایجاد احتراق ناقص در سیلندرها شده و نتیجتا مشکلات متعددی از جمله لرزش پیشرانه را ایجاد خواهد کرد.

• سیستم سوخت رسانی
خرابی، تنظیم نبودن، مسدود شدن یا جرم گرفتگی اجزای مختلف سیستم سوخت رسانی از جمله انژکتور، شیر برقی کنیستر، رگولاتور فشار سوخت، فیلتر سوخت و پمپ بنزین باعث بهم خودرن نسبت سوخت و هوای ورودی به سیلندرها برای احتراق و در نتیجه لرزش پیشرانه خواهد شد.

• کوئل ها
برای ایجاد جرقه شمع ها و احتراق در داخل سیلندر، نیاز به وجود برق است. اما وظیفه رساندن ولتاژ ۱۲ ولتی باتری های خودرو به میزان مناسب برای ایجاد احتراق، بر عهده کوئل ها است. این قطعه نیز جزو قطعات مصرفی خودرو بوده و هر گونه خرابی و یا عملکرد نامناسب آن باعث اختلال در روند احتراق و در نتیجه لرزش پیشرانه خواهد شد.

• وایرها
هر چند در بسیاری از خودروهای مدرن با هدف فراهم ساختن امکان احتراق بهینه تر وایرهای شمع حذف شده و کوئل ها مستقیما به سر شمع ها متصل می شوند، اما با این حال در کشور ما هنوز خودروهایی وجود دارند که در سیستم احتراق آن ها از وایر شمع استفاده می شود. وایرهای شمع نیز جزو قطعات مصرفی خودرو محسوب شده و ایراداتی مانند خوردگی، پارگی، پوسیدگی و یا مشکلات دیگر مربوط به آن ها نیز باعث اختلال در روند احتراق و در نهایت لرزش پیشرانه خواهد شد.

• دمپر یا لرزش گیر میل لنگ
برای جذب تنش های شدید ناشی از گشتاور وارد شده به میل لنگ پس از هر احتراق سیلندر، به انتهای آزاد آن قطعه ای به نام لرزش گیر یا دمپر میل لنگ متصل می شود. خرابی این قطعه که ممکن است بر اثر گذر زمان، تماس با سیالات مختلف خودرو و یا قرار گرفتن در شرایط آب و هوایی بسیار گرم یا بسیار سرد رخ دهد، یکی دیگر از دلایل شایع لرزش و ضربه زدن پیشرانه به شمار می رود.

• تسمه تایم
تسمه تایم عملکرد دقیق و مناسب اجزای حیاتی و مهم پیشرانه را تضمین می کند و هر گونه خرابی، ضعف یا ایراد مربوط به آن، به راحتی می تواند سبب ایجاد لرزش و صداهای غیر معمول پیشرانه شود. توجه داشته باشید که در برخی از خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر تایم استفاده شده است، که موارد فوق درباره آن نیز صدق می کند.

• شلنگ ها و اتصالات پیشرانه
فرسودگی، شل یا جدا شدن لوله ها و شلنگ های انتقال سوخت، هوا، کولنت، وکیوم (خلا) و دیگر اتصالات مختلف پیشرانه، می تواند باعث ایجاد لرزش های محسوسی در حین کارکرد درجا و حتی در سرعت های بالای آن شود.

• دسته موتورها
دسته موتورها وظیفه تحمل وزن مجموعه پیشرانه و جذب ارتعاشات وارد شده به آن در اثر تلاطم های سطح جاده را بر عهده داشته و به صورت طبیعی پس از مدتی نیاز به تعویض دارند. از دست دادن خاصیت ارتجاعی، کیفیت پایین و حتی نصب نامناسب از جمله ایرادات مربوط به دسته موتورها هستند که می توانند سبب لرزش پیشرانه شوند.

• فیلتر هوا
گرفتگی و کثیفی فیلتر هوا نیز مانع تنفس طبیعی و عامل کاهش اکسیژن وارد شده به منیفولد و سر سیلندرها خواهد بود. این اتفاق نیز عدم تامین نسبت سوخت و هوای کافی در سیلندرها و نهایتا لرزش پیشرانه را در پی خواهد داشت. بسیاری از مالکان توجه زیادی به فیلتر هوای خود ندارند و حتی بعضا آن را پس از هر دو بار سرویس روغن تعویض می کنند؛ این کار می تواند به مرور زمان صدمات زیادی به پیشرانه وارد کند.

• سوخت
سوخت با عدد اکتان پایین و یا دارای ناخالصی های مختلف، می تواند به سادگی باعث احتراق ناقص، ناک زدن و لرزش پیشرانه شود. اگر پیشرانه خودرو شما جزو پیشرانه های مدرن بوده و عدد تراکم بالایی دارد، ناچار هستید برای جلوگیری از این دسته اتفاقات از سوخت با کیفیت و با عدد اکتان بالا استفاده کنید. اگر مجبور به استفاده از بنزین با اکتان پایین هستید، حتما از مکمل های سوخت معتبر (اکتان بوستر) و شستشو دهنده های سیستم انژکتور استفاده کنید. بدیهی است حساسیت انجام این اقدامات برای پیشرانه های مجهز به سیستم های توربوشارژ و سوپرشارژ به مراتب بیش تر از سایر پیشرانه ها است.

• سرسیلندر
لرزش پیشرانه می تواند یکی از علائم تنظیم نبودن (به خصوص فیلرها) یا خرابی قسمت های مختلف سوپاپ ها و همچنین انواع ایرادات مربوط به میل سوپاپ (میل بادامک) باشد. در برخی مواقع نیز لرزش یا ریپ زدن پیشرانه می تواند یکی از نشانه های ترک خوردگی، تاب برداشتن و یا کربن گرفتگی سر سیلندر خودرو باشد. به منظور آب بندی کامل فضای بین سر سیلندر و بلوک سیلندر، از قطعه ای به نام واشر سرسیلندر استفاده می شود؛ اگر به هر علتی پیشرانه دچار افزایش دمای بیش از حد (overheat) شود، واشر سرسیلندر خواهد سوخت؛ در پی سوختن واشر سرسیلندر نیز آب (کولنت) و روغن پیشرانه نشت پیدا کرده و در شرایطی باعث ایجاد لرزش و ریپ زدن پیشرانه خواهند شد. شایان ذکر است که افزایش دمای بیش از حد (overheat) پیشرانه به خودی خود می تواند باعث ایجاد ضربه و لرزش در پیشرانه شود.

• استپر موتور
مهم ترین وظایف این عملگر تنظیم هوای ورودی به موتور، تنظیم دور موتور آرام (ideal) و روشن نگه داشتن خودرو در این حالت است. خرابی، کثیفی یا تنظیم نبودن این عملگر که مستقیما از کامپیوتر خودرو دستور می گیرد، می تواند با علائم مختلفی از جمله لرزش پیشرانه همراه باشد.

• سنسور مپ (MAP)
این سنسور فشار هوای ورودی به منیفولد را تشخیص داده و اطلاعات آن را به کامپیوتر (ECU) خودرو می فرستد. کامپیوتر خودرو نیز بر اساس این اطلاعات نسبت سوخت و هوای مناسب احتراق را محاسبه و تعیین می کند. هر گونه خرابی این سنسور ارسال اطلاعات غلط به کامپیوتر و تعیین نسبت سوخت و هوای نامناسب را در پی خواهد داشت؛ نتیجه این اتفاقات نیز لرزش و ریپ زدن پیشرانه خواهد بود.

• سنسور مف (MAF)
این سنسور که بعد از محفظه فیلتر هوا (یا روی آن) و قبل از دریچه گاز نصب می شود، وظیفه اندازه گیری حجم هوای ورودی به دریچه گاز و منیفولد را بر عهده دارد. عملکرد نامناسب و خرابی این سنسور نیز می تواند علاوه بر افزایش مصرف سوخت، با ایجاد احتراق ناقص ناشی از هوای کم، لرزش و ضربه زدن پیشرانه را در پی داشته باشد.

• سنسور دمای کولنت (ECT یا CTS)
این سنسور که معمولا پشت ترموستات نصب می شود، وظیفه دارد تا به وسیله مقاومت های درون خود دمای کولنت (آب رادیاتور) را اندازه گیری کرده و آن را به کامپوتر (ECU) خودرو ارسال کند. کامپیوتر خودرو نیز به کمک این اطلاعات دور موتور را تنظیم و میزان مناسب سوخت و هوا در زمان استارت را نیز محاسبه می کند. ایراد این سنسور نیز منجر به ارسال اطلاعات غلط به کامپیوتر و کارکرد بد پیشرانه خواهد شد.

• سنسور دمای هوا (IAT یا ATS)
این سنسور که در حقیقت یک حرارت سنج است، به مانند سنسور دمای کولنت از طریق مقاومت های تعبیه شده در درون خود دمای هوای ورودی به منیفولد را اندازه گیری کرده و به کامپیوتر خودرو می فرستد. کامپوتر نیز طبق اطلاعات ارسالی این سنسور که معمولا در ورودی منیفولد هوا و یا دریچه گاز قرار می گیرد، میزان سوخت و هوای مناسب را محاسبه کرده و دستورات مورد نیاز را به انژکتورها می دهد.

• سنسور فشار روغن (فشنگی روغن)
همانطور که از نام آن پیدا است، سنسور فشار روغن وظیفه ی اندازه گیری فشار و میزان روغن پیشرانه را دارد. در صورت مغایرت فشار روغن با میزان استاندارد تعیین شده، چراغ روغن کیلومتر شمار به نشانه وجود ایراد مربوط به سیستم روغنکاری روشن خواهد شد. هر گونه ایراد این سنسور می تواند خود را با ایجاد لرزش و صداهای غیر معمول پیشرانه نشان دهد.

• سنسور اکسیژن (OS)
به طور خلاصه وظیفه این سنسور اندازه گیری غلضت اکسیژن موجود در یک سیال و ارسال آن به کامپیوتر است. اطلاعات ارسال شده از این قطعه مستقیما بر روی سیستم احتراق تاثیر داشته و عملکرد غیر صحیح آن در صورت خرابی، می تواند نتایجی از جمله لرزش پیشرانه یا ریپ آن، احتراق نامناسب، افزایش مصرف سوخت و برخی موارد دیگر را در پی داشته باشد. بد نیست اشاره کنیم که در خودروهای مدرن امروزی با هدف افزایش بهره وری پیشرانه، ممکن است از بیش از یک یا دو سنسور اکسیژن استفاده شود.

• سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS)
این سنسور نیز با اندازه گیری میزان باز بودن دریچه گاز و ارسال آن به کامپیوتر، امکان محاسبه نسبت مناسب سوخت و هوای پیشرانه را فراهم می سازد. خرابی این سنسور که معمولا بر روی هوزینگ دریچه گاز بسته می شود، باعث ایجاد احتراق نامناسب و لرزش پیشرانه می شود.

• سنسور موقعیت میل لنگ
این سنسور که معمولا کنار فلایویل نصب می شود، از طریق دندانه های روی این قطعه تعداد دور موتور و موقعیت لحظه ای میل لنگ را تشخیص داده و به کامپیوتر خودرو ارسال می کند. خرابی این قطعه اتفاق معمولی نیست اما در صورتی که رخ دهد، می تواند خود را با لرزش پیشرانه نیز نمایش دهد.

• سنسور موقعیت میل سوپاپ
هر گونه ایراد یا خرابی این سنسور که وظیفه کنترل عملکردهای مختلف مدار جرقه زنی و قطعاتی از جمله انژکتورها و کویل را بر عهده دارد، علائمی مانند احتراق نامناسب، افزایش مصرف سوخت و لرزش پیشرانه را در پی خواهد داشت.

• روغن موتور
نامرغوب و بی کیفیت بودن، کثیفی، کم بودن میزان و یا حتی استفاده از نوع نامناسب روغن موتور علاوه بر لرزش پیشرانه، در بلند مدت باعث وارد شدن صدمات زیاد به آن شده و هزینه های تعمیر گزافی به مالک تحمیل خواهد کرد. گفتنی است که فشار نامناسب روغن موتور که ممکن است در اثر ایراد پمپ روغن یا گرفتگی زیاد فیلتر روغن رخ دهد، نیز می تواند خود را با لرزش پیشرانه نمایان کند.

• دریچه گاز
هر گونه نشتی، کثیفی و یا گرفتگی داخل بدنه دریچه گاز، باعث اختلال در ورود هوای مورد نیاز احتراق به منیفولد شده و نتایجی از جمله ریپ زدن و لرزش خودرو را در پی خواهد داشت.

• قطعات کیت خودروهای دوگانه سوز
خرابی یا ایراد برخی از قطعات مخصوص سیستم دو گانه سوز، می توانند خود را با لرزش خودرو نشان دهند. تنظیم نبودن، خرابی، کثیفی و یا هر گونه ایراد در قطعاتی مانند شیر برقی سر مخزن، سنسورهای دمای آب و سنسور فشار گاز ورودی به رگولاتور، سنسورهای دما و فشار گاز، ادونسر (Timing Advancer)، سوزن ها و سیستم انژکتور گاز، فیلتر گاز، یخ زدگی داخل رگولاتور و یا برخی ایرادات دیگر از جمله دلایلی هستند که می توانند باعث لرزش خودروهای دوگانه سوز شوند.

• خرابی قطعات داخلی پیشرانه
اگر از صحت سلامت دیگر اجزای مذکور خودرو مطمئن شدید اما باز هم پیشرانه شما علائمی مانند لرزش بیش از حد معمول و صداهای اضافه ممتد داشت، باید به ایراد قطعات حیاتی داخل پیشرانه شک کنید. به طور کلی انواع خرابی، لق شدگی، تنظیم نبودن، خم شدن، دفرمگی، ساییدگی و یا هر گونه ایراد مربوط به قطعاتی از جمله پیستون ها، رینگ پیستون ها، شاتون ها، یاتاقان ها، گژنپین ها و میل لنگ می توانند عامل ایجاد لرزش و صداهای مختلف پیشرانه باشند.

• فرمان
خرابی بوش های میل تعادل، خرابی موج گیرها، خرابی انواع سیبک ها، لق بودن ستون فرمان، بلبرینگ، بازوی پیتمن، بازوی درگ، ایراد پمپ هیدرولیک یا کم بودن روغن آن، شل بودن یا فرسودگی تسمه، وجود هوا یا هر گونه ناخالصی، نشتی و ایراد کیفی روغن هیدرولیک، باعث ایجاد لرزش و صداهای غیرعادی می شوند.

• جعبه دنده (گیربکس)
ایرادات سیستم گیربکس می توانند باعث لرزش خودرو هنگام شتاب گیری و آغار حرکت شوند. کثیفی و جرم گرفتگی فیلتر گیربکس، از دست دادن خاصیت روانکاری و کاهش میزان روغن گیربکس، خرابی ماهک دسته دنده، خرابی شیر خنک کن روغن گیربکس اتوماتیک، خرابی سوپاپ های روغن، خرابی اتصالات و رام، فرسودگی صفحه کلاچ، خرابی دیسک کلاچ، تنظیم نبودن کلاچ، ایراد فلایویل، خرابی مبدل گشتاور گیربکس اتوماتیک، ایراد بلبرینگ ها و چرخ دنده های گیربکس از جمله مشکلات شایعی هستند که باعث صداهای غیر معمول، ضربه زدن و لرزش گیربکس می شوند. برای جلوگیری از مواجهه با این ایرادات، باید طبق دستورالعمل های نحوه صحیح استفاده از گیربکس خودرو خود و همچین جزئیات انجام سرویس های نگهداری آن عمل کنید.

• دیفرانسیل
انواع خرابی و ایراد چهار شاخ گاردان ( U joint)، چرخ دنده ها، دنده های هرزگرد سرپلوس (دیشلی)، بلبرینگ های هوزینگ، ساییدگی هوزینگ، لقی بیش از حد یا خوردگی کرانویل و پینیون، بلبرینگ پینیون، کمبود روغن (واسکازین) و برخی مشکلات دیگر، می تواند باعث لرزش و ضربه دیفرانسیل شود. انحراف، خم شدگی و یا انواع دیگر خرابی میل گاردان نیز از جمله دیگر دلایل لرزش و تکان خوردن خودرو است.

• محورها (اکسل)
وجود هر گونه خرابی در قطعات مختلف انواع محورهای متحرک (drive axle) و غیر متحرک (dead axle) مانند خم شدگی آن ها بر اثر حمل بار زیاد، می تواند با لرزش خودرو بروز پیدا کند. معمولا در اکسل ها قطعاتی مانند پلوس و مفصل CV (سر پلوس) به دلایلی مانند شتاب گیری سریع (لانچ)، پاره شدن گردگیر پلوس، رها کردن کلاچ با ضربه شدید و ناگهانی، بکسل غیراصولی، هل دادن خودرو برای روشن کردن آن، تعویض غیرصحیح دنده ها، چرخش درجا چرخ ها، حرکات نمایشی پرفشار (take off، burn out، spin، donute، drift و ...) و برخی عادات غلط رانندگی بیش تر از بقیه قطعات دچار خرابی می شوند.

• سیستم تعلیق
سیستم تعلیق وظیفه ایجاد شرایط تماس مناسب خودرو با سطح جاده در شرایط رانندگی مختلف را دارد. خرابی، فرسودگی، تنظیم نبودن، شکستگی یا هر گونه ایراد مربوط به قطعاتی مانند فنرها، کمک فنرها، استرات ها، طبق ها و بوش طبق ها می توانند خود را با ایجاد لرزش، عدم پایداری، عملکرد مناسب و سر و صداهای اضافه بروز دهند.

• چرخ ها
بالانس نبودن، انحراف از زوایای تعریف شده و تنظیم نبودن ناشی از ضربه خوردن در دست اندازها، تاب برداشتن یا ایرادات مختلف رینگ، خرابی و فرسودگی بلبرینگ و هرز یا لق شدن مهره های چرخ که به مرور زمان باعث تکان خوردن چرخ ها می شوند، نیز می تواند لرزش مداوم خودرو در حین حرکت را باعث شوند.

• لاستیک ها
لاستیک ها همواره به صورت مستقیم با سطح جاده در تماس هستند و هر گونه عملکرد نامناسب ناشی از خرابی، فرسودگی، بالانس نبودن، خشکی و کم شدن قطر عاج آن ها، می تواند باعث لرزش خودرو در حرکت شود. علاوه بر این ها، لاستیک های LRR یا (Low rolling resistance) که با کاهش نیروی پسار (drag) می توانند مصرف انرژی را کاهش دهند نیز ذاتا خشک تر از دیگر لاستیک ها بوده و دیگر عامل لرزش های بیش تر از حد طبیعی خودرو هستند؛ این لاستیک ها معمولا در خودروهای هیبریدی و برقی مورد استفاده قرار می گیرند.

• ترمز
آلودگی و تمام شدن لقمه لنت، تاب برداشتن و عدم توازن محوری دیسک بر اثر قرار گرفتن تحت شرایط کاری و تغییرات دمای زیاد یا ناگهانی، خرابی کاسه چرخ و همچنین زنگ زدگی پیستون ها یا انواع خرابی کالیپر های ترمز نیز می توانند از جمله عوامل عدم تعادل و لرزش خودرو در هنگام ترمزگیری باشند.

• سیستم اگزوز
وظیفه اصلی سیستم اگزوز کاهش صدای پیشرانه است؛ سوراخ شدن، پوسیدگی، شکستگی، گرفتگی و باز یا شل شدن بست های اتصال قطعاتی مانند منبع اگزوز و کاتالیزور اگزوز می تواند به سادگی باعث ایجاد صدای زیاد و لرزش خودرو شود. خرابی سوپاپ های سیستم EGR که وظیفه کاهش سطح اکسید نیتروژن (NOx) خروجی از اگزوز را دارد نیز می تواند باعث بد کار کردن و لرزش پیشرانه شوند.

• شاسی
اگر شاسی خودرو در اثر تصادف و یا ضربه های شدید دچار هر گونه آسیب شده و یا به هر دلیلی در حالت طبیعی خود نباشد، می تواند عامل لرزش خودرو در حین شود.

همانطور که دیدید دلایل احتمالی لرزش خودرو بسیار گسترده هستند و ما نیز در این مقاله به بررسی اجمالی آن ها پرداختیم؛ بدیهی است که باید هرگونه لرزش خودرو را جدی گرفته و برای تشخیص دقیق علت و رفع آن، هر چه زودتر به تعمیرگاه ها و یا مکانیک های متخصص مراجعه کنید.