به گزارش سایت خبری ساعد نیوز، چرخه قاعدگی (menstrual cycle) در زنان بیانگر وضعیت سلامتی آن هاست. زنان باید بدانند که چگونه چرخه قاعدگی خود را زیر نظر داشته و چه اقداماتی در صورت نامنظم بودن آن انجام دهند.
زیر نظر داشتن دقیق چرخه قاعدگی، به شناخت شرایط طبیعی بدن، زمان تخمک گذاری و تشخیص تغییرات بزرگی همچون رخ ندادن عادت ماهانه یا خونریزی های پیش بینی نشده ماهانه کمک بسیار بزرگی می کند.
گاهی نامنظم بودن چرخه قاعدگی چندان موضوع مهم و نگران کننده ای نیست؛ ولی در صورت تکرار این حالت فرد باید بداند که احتمالاً عاملی سلامت او را تهدید می کند.
↑چرخه قاعدگی طبیعی کدام است؟
اولین روز عادت ماهانه به عنوان اولین روز از چرخه قاعدگی در نظر گرفته می شود، این چرخه تا عادت ماهانه بعدی ادامه دارد.
مدت زمان چرخه قاعدگی در افراد مختلف با هم متفاوت است. خونریزی ماهانه هر 21 الی 32 روز یک بار رخ داده و 2 الی 7 روز به طول خواهد انجامید. در سال های ابتدایی که زنان عادت ماهانه را تجربه می کنند، چرخه قاعدگی طولانی تر خواهد بود. هر چه قدر که سن فرد بالاتر رود چرخه های قاعدگی کوتاه تر و منظم تر خواهند شد.
میزان خونریزی در این دوران نباید از ۳۰ سی سی کمتر و یا از ۸۰ سی سی بیشتر باشد. رنگ خون نباید خیلی بیش از حد تیره و یا بیش از حد روشن باشد. خونی که طی قاعدگی از بدن فرد خارج می شود نباید حالت قیر مانند داشته باشد.
چرخه قاعدگی فرد می تواند منظم باشد و هر ماه مقدار مشخصی طول بکشد. یا که نه می تواند نامنظم باشد و یا اینکه فرد خونریزی ماهانه ای سبک، سنگین، کوتاه، طولانی و یا حتی دردناک و یا بدون درد را تجربه کند. همه این موارد می توانند یک چرخه قاعدگی طبیعی باشند. این تعریف برای هر فردی یک تعریف مشخص و منحصر به فرد است.
به یاد داشته باشید که مصرف قرص های ضد بارداری یا وسایل جلوگیری از بارداری مانند آی یو دی (IUD) می تواند چرخه قاعدگی شما را تغییر دهد. اگر از این موارد استفاده می کنید، لازم است که با پزشک خود مشورت کنید.
زمانی که فرد به دوره یائسگی (menopause) نزدیک می شود، فرد نامنظم بودن چرخه قاعدگی را تجربه خواهد کرد. با افزایش سن شانس ابتلا به سرطان رحم در زنان افزایش می یابد؛ بنابراین در دوران یائسگی فرد در صورت مشاهده هرگونه خونریزی غیر طبیعی باید با پزشک خود مشورت کند.
↑قاعدگی نامنظم به چه صورت است؟
قاعدگی نامنظم طیف وسیعی از مشکلات را دربرمی گیرد. برخی از این مشکلات ممکن است زمینه ساز و یا نشان دهنده یک مشکل جدی باشند. سن شروع قاعدگی در کشورها و اقوام مختلف متفاوت است؛ اما به طور طبیعی سن شروع قاعدگی از ۱۲ تا ۱۳ سالگی است.
در ابتدا احتمال بروز اختلالات و بی نظمی ها در قاعدگی اعم از دقیق نبودن زمان پریودی و یا حتی فاصله زیاد بین قاعدگی ها طبیعی است؛ مخصوصا اگر فرد زمینه ژنتیکی نیز برای این امر داشته باشد. به همین دلیل پیگیری کردن این قبیل اختلالات درسال های آغازین شروع سیکل جنسی چندان ضروری به نظر نمی رسد.
اما درمورد بزرگسالان که چند سال از آغاز سیکل جنسیشان می گذرد؛ نامنظم شدن زمان قاعدگی (از شروع قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی باید حدودا ۲۸ روز فاصله باشد)، دردهای بسیار شدید در دوران پریودی، زیاد بودن حجم خون قاعدگی و یا غیر طبیعی بودن رنگ آن همگی از جمله اختلالات شایع درباره قاعدگی هستند که درصورت بروز، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه شود
عوامل ایجاد قاعدگی نامنظم
در بسیاری از موارد، قاعدگی نامنظم به شرایط تخمک گذاری وابسته است که به دلیل عدم تعادل هورمونی، تخمک گذاری در طول چرخه ی قاعدگی اتفاق نمی افتد یا زمان تخمک گذاری در هر ماه متفاوت است. سبک زندگی و شرایط بالینی هم از عوامل دیگری است که روی چرخه ی قاعدگی تأثیر می گذارد.
۱. ورزش خیلی زیاد یا رژیم غذایی سخت
ورزش بسیار شدید می تواند چرخه ی قاعدگی را به تأخیر بیندازد یا حتی آن را متوقف کند. توقف قاعدگی در افرادی که ورزش های استقامتی انجام می دهند متداول است. کمبود وزن و لاغری بیش از حد به علت ورزش زیاد یا رژیم غذایی نامناسب، بی نظمی در غذاخوردن و بیماری نیز ممکن است تأثیر مشابهی داشته باشد.
۲. استرس
استرس زیاد یا حتی اضطراب کوتاه مدت درباره ی یک موضوع خاص می تواند تعادل هورمونی شما را به هم بریزد و باعث عدم قاعدگی یا چرخه ی قاعدگی نامنظم شود.
۳. مصرف قرص
استفاده از قرص های کنترل باروری ممکن است میزان قاعدگی را کمتر و دوره های قاعدگی را کوتاه تر یا بلندتر کند یا باعث عدم قاعدگی شود.
۴. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
این بیماری یکی از انواع کیست تخمدان است و کیست های کوچکی در تخمدان ایجاد می کند که در روند تخمک گذاری اختلال ایجاد می کنند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا سابقه ی قاعدگی نامنظم دارند. به علاوه این سندرم تخمدان می تواند باعث ناباروری شود و خطر ابتلا به دیابت و بیماری های قلبی را نیز افزایش بدهد.
۵. سایر بیماری ها
اختلالات غده ی تیروئید (مثلا پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید و …) و افزایش یا کاهش سطح هورمون تیروئید در خون نیز می تواند قاعدگی نامنظم ایجاد کند. از دیگر بیماری هایی که در چرخه های نامنظم قاعدگی نقش دارند می توان به بیماری های مقاربتی، دیابت، فیبروئید (رشد غیرطبیعی بافت عضلانی رحم)، اختلالات تغذیه ای و اندومتریوز اشاره کرد.
۶. سن
زمانی که اولین دوره های قاعدگی شروع می شود نباید انتظار داشت چرخه های قاعدگی کاملا منظم باشند. معمولا چند سال طول می کشد تا این چرخه ها منظم شوند. همچنین تغییرات چرخه ی قاعدگی یا عدم قاعدگی در زنانی که نزدیک به سن یائسگی هستند بیشتر دیده می شود.
چه زمانی باید نگران قاعدگی نامنظم خود باشید؟
عدم قاعدگی یا نامنظم بودن قاعدگی می تواند اولین نشانه برای مراجعه به پزشک باشد. اگر به طور مرتب قاعدگی نامنظمی دارید ممکن است به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشید. معمولا ۱۰ درصد زنانی که قاعدگی نامنظم دارند به این بیماری دچارند.
همچنین باید اختلالات تیروئید و سایر بیماری های مرتبط با قاعدگی را نیز بررسی کنید.
قاعدگی نامنظم می تواند روی بارداری هم تأثیر بگذارد؛ مخصوصا اگر تخمک گذاری در هر ماه اتفاق نیفتد. خانم هایی که قاعدگی نامنظم دارند و می خواهند بچه دار شوند معمولا از داروهای تحریک کننده ی تخمک گذاری استفاده می کنند. با اینکه در صورت قاعدگی نامنظم همچنان احتمال بارداری وجود دارد اما برای اطمینان از سلامتی تان بهتر است زیر نظر پزشک باشید.
پیشگیری از قاعدگی نامنظم و درمان آن
اگر استرس عامل ایجاد قاعدگی نامنظم در شماست، بهتر است با روش هایی مانند مدیتیشین، یوگا یا تای چی استرس خود را مدیریت کنید. از ورزش شدید و رژیم غذایی سخت که بر چرخه ی قاعدگی شما تأثیر می گذارد، خودداری کنید.
معمولا برای تنظیم قاعدگی، قرص های ضد بارداری خوراکی تجویز می شوند، اما اگر درمان های طبیعی را ترجیح می دهید می توانید از گیاه کوهوش سیاه یا توت مار (Black Cohosh) استفاده کنید. این گیاه دارویی معمولا برای درمان قاعدگی نامنظم و نیز درمان سندرم پیش از قاعدگی استفاده می شود. البته هنوز مطالعات علمی دقیق این خواص را تأیید نکرده اند. درصورتی که علاوه بر قاعدگی نامنظم علائم دیگر یا سابقه ی بیماری های کبدی دارید نباید از کوهوش سیاه استفاده کنید. شاید شنیده باشید که برای تنظیم چرخه ی قاعدگی باید شب ها اتاق را کاملا تاریک کنید، هرچند تأثیر آن هنوز اثبات نشده است.
درصورتی که چند بار در سال دچار قاعدگی نامنظم می شوید جای نگرانی نیست اما اگر این موضوع به طور مرتب اتفاق می افتد باید به پزشک مراجعه کنید تا از نظر مشکلات تخمک گذاری یا سایر بیماری ها بررسی شوید.
