داورزن شهری در استان خراسان رضوی در شرق ایران قرار دارد. این شهر، مرکز شهرستان داورزن است. طبق آخرین آمار جمعیت این شهر ۲٬۷۴۴ نفر اعلام شده است.شهرستان داورزن یکی از شهرستان های استان خراسان رضوی می باشد. مرکز این شهرستان، شهر داورزن می باشد که در ۳۱۰ کیلومتری غرب مشهد واقع شده است. شهرستان داورزن در غربی ترین نقطۀ استان خراسان رضوی واقع و در نزدیکی مرز استان سمنان می باشد از این شهرستان با نام میقات الرضا نیز یاد می شود. این شهر، مرکز شهرستان داورزن است و بر اساس مصوبهٔ هیئت وزیران در تاریخ ۷ شهریور ماه سال ۱۳۷۵ از روستا به شهر ارتقاء یافته است.در وجه تسمیهٔ این بخش، به نام داورزن اقوال گوناگونی وجود دارد:الف: از آنجا که در قدیم مردم جهت استفاده از سیلاب های فصلی، استخر می ساختند، و خانه های خویش را دور آن بنا می کردند، برای استفاده از آب مجبور به دور زدن استخر بوده اند که کم کم نام این منطقه دورزن شده، و به دلیل کثرت استعمال به داورزن تغییر یافته است.ب: و اما بعد: حاکم نیشابور، برای جمع آوری مالیات، مستوفیان را به این منطقه می فرستد، در آن میان زنی به علت عدم توانایی پرداخت وجوه مربوط به حاکم شکایت می برد و تقاضای تخفیف می نماید. حاکم با استدلال متقن و جالب او قانع می شود و خطاب به وی می گوید، تو خود داوری عاقل و عادل می باشی و نیازی به اعزام داور به منطقه جهت ارزیابی نیست. کم کم در زبان عمال حکومتی و سپس در میان مردم عامه، این منطقه به داورزن شهرت می یابد.
موقعیت جغرافیایی داورزن
موقعیت جغرافیایی شهرستان داورزن از شرق به شهرستان سبزوار ، از غرب به شهرستان میامی از استان سمنان ، از شمال به شهرستانهای جوین و جغتای و از جنوب به بخش روداب شهرستان سبزوار محدود می شود. همچنین بین´43 :°56 تا ´36 :°57 (´ – دقیقه / ° – درجه ) طول جغرافیایی و بین ´3: °36 تا ´32 :°36 عرض جغرافیایی واقع شده است .
قومیت و زبان داورزن
مردم منطقه داورزن دارای نژاد ایرانی بوده اند با توجه به یافته های باستان شناسی از محوطه ای در مجاورت شهر سبزوار این شهر از شش هزار سال پیش مسکونی بوده است طبق یافته ها اقوامی بومی در این مکان ساکت بوده اند که ارتباطات فرهنگی با تمدن هایی در شبه جزیره قاره هند و آسیای میانه داشته اند. زبان اغلب مردم داورزن فارسی خراسانی بوده است و گویش آنها به زبان پهلوی نزدیک است.
ویژگی های طبیعی داورزن
مرتفع ترین نقطه شهرستان داورزن در ارتفاعات کوه گر(کوه بیزه) 2948 متر و کوه نظرگاه (کوه ریوند )2858 متر و پست ترین نقطه دشت مهرگان و کویر مزینان با ارتفاع 798 متر از سطح دریا می باشد .دامنه کوههای سرسبز و ییلاقی آبرود داورزن از آب وهوایی خاص برخودار است که سالیانه افراد زیادی را جذب می کند. در حاشیه کویر ساربانان و شتران زیادی دل به خار ستان آن سپرده اند .
پیشه و محصولات داورزن
مردم این منطقه اغلب به شغل کشاورزی و دامپروری رزق روزی میکنند. کشت فلفل و هندوانه از رونق و شهرت خوبی برخوردار است به گونه ای که مردم یکی از روستاهای داورزن به نام روستای بیزه به تجارت فلفل در کشور مشهور می باشند.هرکس از انار شیرین و سرخ روستای نهاردان این بخش یک بار تناول نماید دیگر به دنبال انار های شهرهای مشهور نمی رود.
غذا های محلی داورزن
با پسوند جوش بیش از 90 نوع غذای سنتی وجود دارد که مشهورترین آن قورمه جوش و کله جوش است .
جاذبه های گردشگری داورزن
اگر با داورزن آشنایی ندارید و یا این که برای نخستین بار نام این مکان را شنیده اید، در ادامه معروفترین و دیدنی ترین جاذبه های گردشگری داورزن را به شما عزیزان معرفی می کنیم تا با دید بازتری به این دیار سفر کنید.
دره بفره
دره بفره در استان خراسان رضوی واقع است. بفره در فاصله ۳۵ کیلومتری شهرستان داورزن به سمت سبزوار قرار دارد.زیباترین و جالبترین جایی که در بفره خودنمایی می کند آبشارهای بلند و کوتاه آن است که زیبایی خاصی به آن بخشیده است. مسیر به آبشاری بلند حدود ۱۵متر ختم میشود. البته که این پایان راه نیست بلکه شروعی برای کوهنوردان حرفه ایست که می توانند بوسیله ابزار صعود و فرود بقیه مسیر را طی کنند و از دیدن ۴۰ آبشار بفره لذت ببرند. از این تعداد آبشار، ۲۶ آبشار فنی است که قبلا گشایش شده و دارای کارگاه آماده است ونیازمند ابزارالات کوهنوردی است. بلندترین آبشار این منطقه ارتفاعی در حدود ۹۷ متر دارد و بلندترین فرود در این منطقه ۴۵ متر است.عبور از همه آبشارهای منطقه بدون تجهیزات کامل صخره نوردی و کوه نوردی امکان پذیر نمی باشد و تنها در صورت داشتن مهارت کافی در سنگ نوردی می توان از بالادست این آبشارها عبور کرد.حوضه ابریز رودخانه بفره در منطقه ای به نام اولنگ بفره در دامنه های جنوبی رشته کوه جغتای تشکیل شده و سرچشمه های متعددی را از دامنه های شرقی کوه لور معروف به زوپلنگ ها و دامنه های غربی کوه نظرگاه دریافت می دارد.نهر بفره به طول ۳۳ کیلومتر و شیب متوسط ۴/۴ درصد با خروج از دره های کوهستانی و سرسبز بفره از غرب روستای کایف و مزرعه باغشت عبور کرده و اراضی کشاورزی این مناطق را سیراب می سازد . در نهایت جریانات آبی این رودخانه بعد از عبور از روستاهای کوشکباغ – طزر و سویز در دشت فیض اباد به اتمام می رسد.
دسترسی به دره بفره
برای دسترسی به منطقه فوق العاده زیبای بفره در ابتدا باید به روستای ساروق سفر کرد واز آنجاست که برای رسیدن به طبیعت بکر منطقه بفره حدود ۲ الی ۳ ساعت پیاده روی و کوهنوردی به سمت غرب روی دامنه های کوه های شهرستان داورزن داشته باشید.
غار لور
غار لور بر دامنه شرقی کوه ۲۲۳۵ متری لور قرارگرفته است.درشمال روستای کلاته سادات در دهستان باشتین از توابع شهرستان داورزن واقه شده است.دهانه ورودی غار که در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد مشرف به دره زیبای بفره بوده که به صورت یک شکاف گسلی می باشد.این شکاف مدور با ابعاد ۸۰ سانتیمتر در ۱ متر و به صورت افقی با تمایل اندکی به سمت عمق کوه دیده می شود.با ورود به داخل این شکاف گسلی به یک چاه با شیب ۷۵ درجه بر می خوریم که در عمق کوه امتداد یافته و بدون ابزار و تجهیزات کافی، ورود به غار غیر ممکن و خطرناک است.چند دهلیز فرعی در اطراف راهروی اصلی غار به چشم می خورند که به دلیل شیب تند راهرو، امکان توقف و شناسایی آنها بدون تجهیزات کامل امکان پذیر نیست.غار لور از دو مسیر، قابل دسترسی است مسیر اول و بهترین راه وصول از طریق روستای کلاته سادات به سمت کوه لور می باشد.مسیر دوم از راه خاکستری شملق با کمی تمایل به سمت غرب و به سوی دامنه شرقی کوه لور صورت می گیرد.از نظر موقعیت نسبیفاصله غار لور از سبزوار ۵۷ کیلومتر است.۴۸ کیلومتر آن در مسیر جاده سبزوار به شاهرود آسفالت است.۹ کیلومتر باقی مانده در مسیر فرعی به روستای کلاته سادات تا مدخل غار خاکی می باشد .
روستای تاريخی مزينان
زادگاه مرحوم دكتر علی شريعتی در مزينان كه يك روستای تاريخی است در فاصله پنج كيلومتری شهر داورزن و در حاشيه كوير قرار دارد كه با بناهای تاريخی فراوان، می تواند مقصد بسياری از گردشگران باشد.رباط تاريخی مزينان نيز كه در ضلع جنوب غربی روستا و در حاشيه راه قديم ابريشم قرار گرفته اثری ديدنی است و اين بنای كهن كاروانسرايی بزرگ و نسبتا سالم است كه چند سال قبل توسط سازمان ميراث فرهنگی بهسازی شد و قدمتش با توجه به كتيبه سردر ايوان ورودی به سال 1064 هجری قمری می رسد.اين بنا توسط حاجی معين الدين محمد اصفهانی برای استراحت زائران و مسافران ساخته شده است.كاروانسرای مزينان از نوع كاروانسراهای دو ايوانی و دارای حياط مركزی است كه ايوان و غرفه های متعددی در اطراف آن احداث شده و در انتهای هر غرفه يك حجره و در پشت حجره های ضلع های شرقی غربی و جنوبی سالن های طويلی به عنوان اصطبل ساخته شده است.به گفته كارشناسان ميراث فرهنگی كاروانسرای تاريخی مزينان به دليل اهميتی كه برای زائران و مسافران شاهراه خراسان داشته در سال 1283 هجری قمری مرمت و هم اينك نيز با شماره 1664 در فهرست آثار ملی ايران به ثبت رسيده است.
آتشكده آذربرزين مهر در شمال روستای ريوند
بقايای اين بنای باستانی در فاصله 35 كيلومتری شمال غربی سبزوار در ميان ارتفاعات شمالی روستای ريوند شهرستان داورزن بر فراز كوهی صخره ای واقع است.اتشکده آذربرزين مهر يكی از سه آتشكده مهم ساسانيان بوده كه اختصاص به طبقه كشاورزان داشته و اكنون چهارتاقی از آن باقی مانده و اين آتشكده با شماره 4035 به ثبت آثار ملی رسيده است.
منطقه چوبين و بادغوس
در حاشيه كوير داورزن محوطه باستانی وسيعی وجود دارد كه به خرابه های چوبين معروف است و در قديم شمار زيادی از اهالی ايالت بيهق قديم در اين منطقه ساكن بوده اند.خرابه های شهر بادغوس يا بادغيس نيز محوطه باستانی وسيعی است كه بر سر راه روستای مزينان به بادغوس داورزن واقع است.
رباط تاريخی بين راهی روستای مهر
اين كاروانسرای تاريخی بين راهی در روستای مهر مربوط به دوران قاجاريه است كه با شماره 3/1660 در فهرست آثار ملی به ثبت رسيده در كنار راه قديم ابريشم و در حاشيه جاده اصلی تهران – مشهد در جنوب روستای مهر قرار دارد.مصالح اين رباط از آجر، ملات گل و گچ و تزيينات آن به صورت آجری نيم دايره است و تاقها و قوسهای آن نيز جناقي و هلالی بوده و دارای هشتی، حياط مركزی، اصطبل شرقی و غربی و يك شاه نشين است.كاروانسرای تاريخی روستای مهر يكی از بهترين و زيباترين كاروانسراهای بين راهی اين مسير محسوب می شود كه محلی مناسب برای توقف و بازديد مسافران است.
يخدان های قديمی
يخچال يا يخدانهای تاريخی داورزن هم بسيار ديدنی است. كويری بودن داورزن و تابستانهای بسيار گرم و نياز مردم به مصرف آب خنك، در قديم ايجاب می كرده است كه مردم به فكر احداث بناهايی چون يخدان و آب انبار باشند.به همين منظور در گذشته داورزن دارای چندين مجموعه يخدان بوده است كه هم اينك تعدادی از آنها در حاشيه شمال شهر و روستای \’طزر\’ باقی مانده اند.
و در پایان...
شهرستان داورزن در غرب استان خراسان رضوی به فاصله 320 کیلومتر از مشهد مقدس و به فاصله 500 کیلومتر از تهران در مسیر جاده ارتباطی تهران به مشهد واقع گردیده است .داورزن به عنوان دروازه غربی استان خراسان رضوی با جاذبه های تاريخی، فرهنگی و گردشگری فراوان، محلی مناسب و ديدنی برای مسافران و گردشگران نوروزی است. زبان اغلب مردم داورزن فارسی خراسانی بوده است و گویش آنها به زبان پهلوی نزدیک است.امیدواریم از خواندن این مطالب لذت برده باشید با ساعد نیوز همراه باشید.
معرفی شهر زیبای کوهبنان
