شهر کوهبَنان مرکز شهرستان کوهبنان، شمالی ترین نقطه استان کرمان است .فاصله این شهر تا کرمان ١٧٨ کیلومتر است. و در سرشماری سال ١٣٩۵ خورشیدی، ۱۰٬۷۶۱ نفر نفر جمعیت داشته است.
پیشینه کوهبنان
مارکوپولو در سفرنامه خود از کوهبنان به عنوان شهری بزرگ و آباد یاد کرده است. مقدسی گوید قلعه ای دارد در نزدیک مرز. وی در وصف کوهبنان گوید شهرچه است دارای دو دروازه و حومه ای مشتمل بر حمام ها و کاروان سراها، و مسجد شهر جلو دروازه است و باغستانی وسیع که تا دامنه کوه مجاور شهر امتداد دارد شهر را در برگرفته است. یاقوت در قرن هفتم گویند توتیای کوهبنان معروف است و به تمام ممالک صادر می گردد. حمدالله مستوفی در قرن بعد از کوهبنان اسم برده است و هم زمان او مارکوپولو آن را شهر کبی نان (Cobinan) خوانده است. این جهانگرد ونیزی به دقت از توتیایی که در آن شهر ساخته می شد سخن رانده گوید چیزی است که برای چشم سودمند است. در قرن چهارم این دارو از صادرات قابل توجه استان کرمان بود.کوهبنان در گذشته مرز میان محدودهٔ کرمان و یزد بوده، حاکمان نشینان این دو منطقه همواره بر سر آن نزاع داشته اند.
نام گذاری کوهبنان
- واژه کوهبنان از واژه کوهبانان می آید. چون بلندترین نقطه مرزی کرمان، کوهبنان است، در زمان قدیم افرادی از طرف حاکمان مأمور می شدند در بالای کوه مستقر شده و دیده بانی انجام دهند. آن گروه را کوهبانان می نامیدند و محلی که آنها در آن به کوهبانی می پرداختند را کوهبنان نامگذاری کردند.
- واژه کوهبنان در کتب مختلف به صورت گوناگون آمده است از جمله: کوبنان، کوبونان، کهبنان، کبینان و کهنبان.
برخی دیگر بنان را به معنای پسته کوهی دانسته و معنی کوهبنان را کوه پسته می دانند که این احتمال موجه است زیرا در گویش محلی این منطقه واژه بنه به معنی پسته کوهی است.
- دلیل دیگر به وجود کوهبانان بر اطراف شهر است که کوهبنان نامگذاری شده ویا وجود گیاه بنه روی کوهای آن است که به کوه بنه معروف بوده که بعدها به کوهبنان تغییر پیدا می کند.که دور تا دور شهر کوه پوشش داده است.
جاذبه های گردشگری کوهبنان
اگر با کوهبنان آشنایی ندارید و یا این که برای نخستین بار نام این مکان را شنیده اید، در ادامه معروفترین و دیدنی ترین جاذبه های گردشگری کوهبنان را به شما عزیزان معرفی می کنیم تا با دید بازتری به این دیار سفر کنید.
برج بابعبدان
برج بابعبدان کوهبنان مربوط به سده های ۶ تا ۹ ه. ق. – دوره ایلخانی است و در شهرستان کوهبنان، بخش طغرالجرد، دهستان طغرالجرد، روستای بابعبدان، بافت قدیم روستا واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۳۰۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تخت امیر
تخت امیر «تخت لطیفی» بنای ساخته شده از سنگ و ساروج در دامنه کوه خانقاه، محلی برای عبادت عارفان و چله نشینی آنها بوده که روایت است عارفان بزرگی چون برهان الدین کوهبنانی، شاه نعمت الله ولی و … در آن جا به تدریس می پرداختند و جلسات شبانه خود را برای آموزش علوم و فنون مختلف در آنجا تشکیل می داده اند.قلعه دختر در بالای کوه خانقاه و در جوار خانقاه شیخ ابوسعید و تخت لطیفی قرار دارد به گونه ای که در نوک قله این کوه بنایی زیبا از سنگ و ساروج ساخته شده، قلعه ای مثلثی شکل و با چهار برج و بارو که بسیاری آن را معبد آناهیتا می دانند و قدمت این اثر را به زمان ساسانیان نسبت می دهند، اما در اثر گذشت زمان و بی توجهی در حال تخریب و نابودی است.دست نوشته در دامنه کوه خانقاه و موازی با تخت لطیفی، مقابل مسجدالرضا (ع) قرار دارد که اشعاری زیبا بر دل صخره های سخت کوه حک شده که منسوب به کمال الدین خجندی است و قدمت آن را حدود ۷۰۰ سال می دانند.
برجها و قلعه های قدیمی
آثار چندین برج در قسمتهای مختلف شهر و روستاهای اطراف به چشم می خورد که برای دیده بانی انبار غلات و دفاع در برابر مهاجمان استفاده می شده است در کنار بی بی عصمت افزاد ده علی کوهجهر وفتح آباد نمونه هایی از این برجها دیده می شود.
خانقاه شیخ ابوسعید
خانقاهی قدیمی است که تحقیقات نشان داده است قبل از زمان شاه نعمت الله ولی هم بوده است عوام آن را مدرسه و آرامگاه شیخ ابوسعید می دانند که به علت کم توجهی مخروبه گشته است.این خانقاه در دامنه کوهی به همین نام بنا شده است. این مکان محل ریاضیات و چله نشینی های عارفان بزرگی چون شاه نعمت الله ولی و شیخ برهان الدین و مریدان ایشان بوده است . در این خانقاه سالکان و فقیران خلوت نشین نیز مانند شیخ خانقاه، زاویه ی خاص خویش داشته اند.
آسیاب های هشت گانه
آسیاب های هشت گانه آبی کوهبنان یکی از شاخص ترین آثار تاریخی ایران است که نشان از خلاقیت مردمان کوهبنان و قدرت درک و فهم ایرانیان دارد که سلسله آسیاب های آبی هشت گانه در شمال شهر کوهبنان قرار دارند.هشت آسیاب که به صورت متوالی و پشت سر هم ساخته شده و هر کدام به نام صاحب آن نامیده می شوند که آب این آسیاب ها از قنات ده ملک گرفته می شود و در کنار این آسیاب ها درختان تنومند چنار وجود دارد که فضایی مشجر و زیبا را به وجود آورده است، مکانی مناسب و حیرت انگیز با طنین زیبای آب که آرامش و آسایش مسافران است، قدمت این آثار را بیش از یک هزار سال می دانند.
گذر مارکو پلو
مار کو پلو جهانگرد معروف ایتالیایی ضمن عبور از کوهبنان و اقامت چند روزه در کوهبنان در کتاب خود این چنین می نویسد “کوهبنان شهری خیلی بزرگ است که آهن، فولاد، توتیا و آیینه های فولادی تولید و صادر می شود”.
روستای تاریخی درگزک کوهبنان
روستای تاریخی درگزک یک منطقه ویژه توریستی و گردشگری در جنوب شرق ایران به ویژه استان کرمان و شهرستان کوهبنان است .در سفر به روستای تاریخی درگزک کوهبنان می توانید از یک دیدنی منحصر به فرد دیگر هم دیدن کنید که شاید نمونه اش را هیچ جای دیگر کشور پیدا نکنید. یک آکواریوم طبیعی وسط زمین!روییدن گیاهان آبزی در این چشمه جلوه ای بسیار زیبا به این محل بخشیده که نظاره آن آرامش واقعی و خاص به هر بیننده می دهد و می توان آن را آکواریوم طبیعی نامید که بی نظیر است.حالا که درباره قدمت این روستا گفتیم، بد نیست بدانید که کوهبنان هم به دلیل همین برج های مراقبت که نمونه اش را در «درگزک» می بینید، به این نام معروف شده.چون واژه کوهبنان از واژه کوهبانان می آید و از آنجایی که بلندترین نقطه مرزی کرمان، کوهبنان است، در زمان قدیم افرادی از طرف حاکمان مأمور می شدند در بالای کوه مستقر شده و دیده بانی انجام دهند. آن گروه را کوهبانان می نامیدند و محلی که آنها در آن به کوهبانی می پرداختند را کوهبنان نامگذاری کردند.روستای تاریخی درگزک کوهبنان (dare gazak) در فاصله ۱۲ کیلومتری غرب و جنوب غربی کوهبنان قرار دارد و به خاطر راه ارتباطی خاکی اش، ناشناخته باقی مانده.این روستای تاریخی پر از خانه های دستکند است که در دل کوه ایجاد شده اند و البته خانه های کاهگلی با سقف های گنبدی زیبا. همین جذابیت ها هم بوده که با وجود سختی راه و کمبود امکانات مقصد، هر سال پای صدها توریست داخلی و خارجی را به درگزک باز کرده.برج های مشرف بر راه ارتباطی روستا نشان می دهد که این روستا در دوره ای اهمیت سوق الجیشی داشته و دیده بان ها از آن محافظت می کردند. باستان شناسان هم نمونه هایی از ریزابزارها و تیغه های پشته دار سنگی در این روستا پیدا کرده اند که از نوع خراشنده بوده اند. این یعنی عمر روستای درگزک به دوره نوسنگی می رسد.در سفر به روستای تاریخی درگزک کوهبنان می توانید از یک دیدنی منحصر به فرد دیگر هم دیدن کنید که شاید نمونه اش را هیچ جای دیگر کشور پیدا نکنید. یک آکواریوم طبیعی وسط زمین!روییدن گیاهان آبزی در این چشمه جلوه ای بسیار زیبا به این محل بخشیده که نظاره آن آرامش واقعی و خاص به هر بیننده می دهد و می توان آن را آکواریوم طبیعی نامید که بی نظیر است.حالا که درباره قدمت این روستا گفتیم، بد نیست بدانید که کوهبنان هم به دلیل همین برج های مراقبت که نمونه اش را در «درگزک» می بینید، به این نام معروف شده.چون واژه کوهبنان از واژه کوهبانان می آید و از آنجایی که بلندترین نقطه مرزی کرمان، کوهبنان است، در زمان قدیم افرادی از طرف حاکمان مأمور می شدند در بالای کوه مستقر شده و دیده بانی انجام دهند. آن گروه را کوهبانان می نامیدند و محلی که آنها در آن به کوهبانی می پرداختند را کوهبنان نامگذاری کردند.روستای تاریخی درگزک یک منطقه ویژه توریستی و گردشگری در جنوب شرق ایران به ویژه استان کرمان و شهرستان کوهبنان است به گونه ای که در سال جاری بیش از ۱۰۰ هزار نفر از مقامات اجرایی، فرماندهان نظامی و انتظامی، اساتید دانشگاه ها، گردشگران، مسافران داخلی و ده ها گردشگر خارجی از کشورهای فرانسه، آلمان، چین، ژاپن، آفریقا، ایتالیا و … از تنها آکواریوم طبیعی ایران واقع در روستای تاریخی درگزگ کوهبنان دیدن کنند.خلاصه کوهبنان یکی از مناطق مهم و نمونه گردشگری استان کرمان است که در سالیان دور، شهری بزرگ و پرجمعیت با دروازه ها، حمام ها و کاروانسراهای بزرگ بوده و به عنوان یکی از نقاط مهم راه کویری کرمان، بسیاری از کاروان های حامل کالا به مقصد هند از آن عبور می کرده است. مروری بر تاریخ این دیار بیانگر این است که کوهبنان در طول تاریخ همواره محل گشت و گذار سیاحان و جهانگردان خارجی همچون آلفونس گابریل و مارکوپولو بوده و آنها در سفر نامه های خود از عظمت و شکوه سحرکننده شهری بزرگ با جاذبه های گردشگری، مناظر بدیع و هوایی بهشتی نام برده اند که با اهمیت ترین شهر ولایت کرمان بوده است. این شهر تاریخی از جاذبه های طبیعی بسیار زیبایی همانند مناطق خوش آب و هوای بن در، دره هود، سرآسیاب، روستای تاریخی افزاد و آثار و بناهای تاریخی متعددی بهره می برد.
امامزاده بی بی عصمت
امامزاده به فرزند یا نواد گان امامان دوازده گانه شیعه و مقابر آن ها گفته می شود. در ایران تعداد بسیاری امامزاده در شهرها و روستاهای مختلف وجود دارد. این امامزاده ها معمولا توسط سازمانی به نام سازمان اوقاف و امور خیریه اداره می شوند. علت وجود امامزاده ها در ایران مهاجرت آن ها به این کشور بوده است. مورخان شیعه دلایل بسیاری در خصوص علت گسترده مهاجرت فرزندان امامان شیعه به ایران ذکر کرده اند که مهم ترین آن ها امنیت موجود در ایران در دوره مورد بحث و محبوبیت در بین مردم ایران در مناطق شیعه نشین و فضای مناسب برای ترویج و تبلیغ مذهب تشیع، مسایل فقهی و شرعی و جذب نیرو برای قیام علویان بوده است. از امامزاده های بسیاری که در ایران وجود دارند، آرامگاه امامزاده بی بی عصمت با قرارگیری در کوهبنان، از جاهای دیدنی استان کرمان است.در شمال غربی شهرستان کوهبنان در استان کرمان، روی یک تپه، آرامگاهی قرار گرفته که محل برگزاری مراسم های مذهبی و زیارت اهالی منطقه و از جاهای دیدنی کوهبنان است. این مکان آب و هوای خوش و مطبوعی دارد، از این رو دارای اهمیت دوچندان است. این مکان زیبا و سرسبز یکی از مهم ترین مکان های زیارتی و سیاحتی کوهبنان به شمار می رود. آرامگاه روی تپه با عنوان آرامگاه بی بی عصمت کوهبنان شهرت دارد که در فصول گرم و روزهای تعطیل پذیرای گردشگران و زائران بسیار از شهرهای دور و نزدیک است.امامزاده بی بی عصمت کوهبنان را با ۱۴ واسطه به امام جعفر صادق (ع) می رسانند. سیده بی بی عصمت را خاتونی فاضله و عظیم الشان دانسته اند. وی دختر سید جلال حیدر عریضی از سادات معروف یزد است که به زهد و تقوی آراسته بوده و خاندان او بالغ بر ۵۰۰ سال، رهبری و نقابت سادات یزد، کرمان، شیراز و اصفهان را بر عهده داشته اند. سیده خاتون یک برادر و ۳ خواهر داشت. مادر آن ها دختر قطب الدین مجتبی حسینی عریضی یزدی بود که از مشاهیر سادات یزد بوده است. اجداد سیده عصمت در یزد دارای گنبد و بارگاه بودند. مطابق شجره نامه بازمانده از این خاندان، به نظر می رسد سیده بی بی عصمت در قرن هفتم هجری وفات یافته است. برخی بر این عقیده اند که بی بی عصمت عروس امامزاده سید سلیمان شاه که در کوهبنان دفن است، بوده است.بنای امامزاده بی بی عصمت از گذشته به صورت مقبره ای به وسیله یک بنای کوچک که دور از قبر قرار داشت، از سایر قبرها متمایز بود. بعد از سال ۱۳۴۲ هجری شمسی به علت شفای زنی معلول و به همت این بانوی شفا یافته بازسازی و مرمت شد و پس از آن سبب شد از اطراف و اکناف، مشتاقان و عاشقان هر روز و هر هفته گرد این مزار جمع شده و از فضای آن بهره مند شوند. بنای امامزاده بی بی عصمت تا قبل از سال ۱۳۵۶ شمسی وسعت بنای امروزی را نداشته است. در همین سال فردی معتقد به اهل بیت به نام استاد حسین پورمیرزایی اقدام به ساختن بنای امروزی کرد و مقبره را به شکل امروزی درآورده است. این بنا تا به امروز نیز در دست ساخت و تکمیل قرار دارد. استاد میرزاپور به دلیل خدمات بسیار به امامزاده، پس از مرگش در کنار جوار امامزاده به خاک سپرده شد. در حال حاضر کسانی که به زیارت امامزاده می روند، از قبر این مرد نیکوکار هم بازدید می کنند.زیربنای امامزاده و حرم مطهر ۷۵۰ متر مربع در ابعاد ۲۵ در ۲۵ متر است. ضریح امامزاده در وسط این بنا به شکل ضریح های متداول امامزاده ها در ابعاد ۲ در۳ به صورت مشبک با طرحی که خود حاکی از خلاقیت و نوآوری است، قرار دارد. این ضریح طرح مشبک خاصی دارد که بسیار جذاب و دیدنی است. مصالحی که در ساخت ضریح به کار رفته، برخلاف سایر ضریح ها که معمولا از چوب یا فلز ساخته می شوند از سیمان و شن ساخته شده و همین در زیباتر و خاص تر شدن بنا تاثیر گذاشته و آن را از نظر زیبایی جذاب و وصف ناپذیر کرده است. این بنای زیبا از نظر معماری سبک خاصی دارد. در جوانب ضریح، چند شبستان برای اقامه نماز و روضه خوانی هیئت های عزاداری و سخنرانی دیده شده است. در هر چهار ضلع اطراف امامزاده، فضای سبز مشجری دیده می شود که معمولا زائران و گردشگران و بازدیدکنندگان از این مکان، در سایه این درختان اتراق کرده و چند ساعتی را استراحت می کنند.این بنای باشکوه در نوع خود از نظر معماری بی نظیر است و ابعاد مختلف هندسی دارای سبک خاصی هستند، به طوری که دورنمای این بنا شباهت بسیاری به بنای بیت المقدس دارد. در ضلع غربی امامزاده، ساختمان مخصوص زوار و متولی وجود دارد. کمی دورتر از آن، دستشویی و وضوخانه و ظرف شویی بزرگی ساخته شده است. در چهار ضلع این امامزاده، فضای سبز پوشیده از اشجار دیده می شود که به زیبایی آن افزوده و همگی حاصل زحمات متولی امامزاده است. در ضلع شمالی بنا، چندین سرسره سیمانی ساخته شده که طرح آن ها بسیار جالب است و برای استفاده خانواده ها و فرزندان آن ها در این مکان تعبیه شده اند. اگر گذرتان به کرمان افتاد و به کوهبنان سفر کردید، حتما از آرامگاه بی بی عصمت در این شهر دیدن کنید.
و در پایان...
شهرستان کوهبنان یکی از شهرستانهای استان کرمان است. واژه کوهبنان از واژه کوهبانان می آید. چون بلندترین نقطه مرزی کرمان، کوهبنان است.کوهبنان دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است اطراف آن را کوه های مرتفعی احاطه کرده که بلندترین آنها کوه داودان است . زبان و گویش مردم کوهبنان تفاوت هایی با زبان و گویش کرمان دارد به گونه ای که مردم روستاهای شمالی کوهبنان به جهت نزدیکی به استان یزد لهجه ای آمیخته از لهجه کرمانی و یزدی دارند.امیدواریم از خواندن این مطالب لذت برده باشید با ساعد نیوز همراه باشید.