کاخ اختصاصی گرگان یا کاخ موزه گرگان یا کاخ سلطنتی گرگان مربوط به دوره پهلوی اول اول است و در گرگان، پارک شهر (کتابخانهٔ سابق) واقع شده است. کاخ شهر گرگان که یکی از ۱۲ کاخ خانواده پهلوی در کشور و محل اقامت این خانواده در منطقه بوده است، پس از مرمت به کاخ موزه گرگان تبدیل شده است. این کاخ موزه اولین موزه شمال، چهارمین موزه تخصصی باستان شناسی و بیست و چهارمین موزه کشور محسوب می شود. این بنا در سال ۱۳۴۳ به عنوان موزه گشوده می شود و تا سال ۱۳۶۱ دایر می ماند و پس از بازسازی دوباره افتتاح می شود. این بنا که در دو طبقه به سبک اروپایی ساخته شده، در سال ۱۳۱۷ به دستور رضاخان در کنار مجموعه ای از ساختمان های اداری در آن سال ها از جمله شهرداری، ثبت احوال، مدرسه ایرانشهر و اداره پست گرگان بنا شد. این اثر در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۳۶ به شمارهٔ ثبت ۱۵۳۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و با مرمت و بازسازی در ۲۴ اردیبهشت ۱۳۸۸ افتتاح شده است. کاخ موزه گرگان شامل دو بخش همکف و طبقه بالاست که در طبقه همکف ۳۰ تن از مشاهیر استان گلستان از قرن سوم تا دوره معاصر همراه با تندیس معرفی شده اند که به بخش مشاهیر مشهور است و در طبقه یک صد قلم از لوازم و اشیای دوره پهلوی و همچنین استراحتگاه خانواده پهلوی در معرض دید علاقه مندان قرار گرفته است.
تاریخچه کاخ موزه گرگان
در دوره پهلوی اول، رضا شاه دستور ساخت این بنا و چند بنای اداری دیگر مثل اداره شهرداری، اداره پست و مدرسه ایرانشهر را داد. بنای این کاخ سلطنتی در سال ۱۳۱۷ ساخته شد و در طول سلطنت پهلوی اول و دوم به عنوان محل سکونت این خاندان و محل میزبانی از مهمانانشان به کار برده شد اما در اواخر حکومت این خاندان، تصمیم بر آن شد که کاربری کاخ سلطنتی را به موزه تغییر دهند و بنابراین در سال ۱۳۴۳ درهای این کاخ به روی عموم مردم باز شد. البته در سال ۱۳۶۱ ظاهر بنا دستخوش تغییراتی شد و بخش های جدیدی به آن اضافه شد. بازسازی نهایی این کاخ در سال ۱۳۸۸ صورت گرفت.
معماری و مشخصات کاخ موزه گرگان
همان طور که در معماری بناهای دوره پهلوی از سبک معماری اروپایی الهام گرفته می شد، این سبک در ساخت کاخ موزه گرگان نیز بی تاثیر نبوده است. کاخ موزه گرگان در ۲ طبقه و بر روی فونداسیون ساختمانی متعلق به دوره صفوی احداث شده که مساحت آن ۲۵۰ مترمربع است. پس از اینکه وارد پارک شهر گرگان شدید و به بخش غربی آن رفتید کاخ را در احاطه نخل های بلند می بینید. با دیدن معماری این کاخ به شباهت هایش با کاخ «میان پشته» بندرانزلی پی می برید.
در کاخ موزه گرگان از چه چیزهایی می توان بازدید کرد؟
در حیاط Gorgan Palace Museum سنگ قبرهایی تاریخی به نمایش گذاشته شده اند که قدمت آن ها به قرن ۸ تا ۱۴ هجری قمری برمی گردد. با اینکه ساختمان موزه شامل ۲ بخش مشاهیر و اشیا دوره پهلوی است ولی سالن باستان شناسی آن که به صورت موقت دایر است به تاریخِ دور گرگان و استرآباد پرداخته و آثاری از ۵۰۰۰ سال پیش تا اواخر دوره قاجار را به نمایش گذاشته است.
- مشاهیر : طبقه همکف کاخ به معرفی مشاهیر ادوار تاریخی مختلف شهر اختصاص داده شده است. مجسمه ها و ماکت هایی از چهره های مشهور علما، فرهیختگان و دانشمندان گلستان و استرآباد در این بخش قرار دارند که در میان آن ها می توان به میرداماد استرآبادی، محمدرضا لطفی ردیف دان، ابوالحسن علی جرجانی و چند تن دیگر نام برد که تعداد کل این تندیس ها به ۳۰ عدد می رسد.
- استراحتگاه خاندان پهلوی: بعد از اینکه از پلکان سنگی کاخ به سمت طبقه بالا رفتید در همان بدو ورود با ویترین کوچکی از سنگ های قیمتی روبرو می شوید و بعد از آن، ویترین های چوبی متعددی را می بینید که در سالن اصلی طبقه دوم ردیف شده اند و اشیا ارزشمند خاندان پهلوی را به نمایش گذاشته اند؛ از ظروف مخصوص خارجی و هدایای اروپایی ها گرفته تا مجسمه ها، مبل، تخت، کمد و اشیای دیگر که تقریبا به ۱۰۰ قلم می رسند.
کاخ موزه گرگان کجاست ؟
این کاخ سلطنتی و موزه جذاب، در نزدیکی میدان ولیعصر گرگان و می توان گفت در مرکز شهر واقع شده است. در نتیجه دسترسی به آن چه با خودروی شخصی و چه به کمک وسایل نقلیه عمومی، کار چندان دشواری نیست. به طور دقیق تر، کاخ گرگان در پارک شهر واقع شده است و از این طریق نیز می توانید به راحتی آن را پیدا کنید. از این کاخ در فصل های بهار و تابستان از نه صبح تا ۸ شب و در پاییز و زمستان از نه صبح تا ۷ شب می توانید بازدید داشته باشید.