درباره ساز بلز ( گلوکن اشپیل) چه می دانید؟

بلز

گلوکن اشپيل (بلز اركستر) در زبان آلمانيGlockenspiel خوانده می شود. كلمه گلوکن اشپيل یا بلز كلمه اي آلماني و به معناي نواختن زنگ است، اين كلمه به صداي زنگ هاي كوچك اشاره دارد. سازهاي اوليه با اين نام از مجموعه اي از زنگ هاي كوچك تشكيل شده اند كه توسط يك گروه از نوازندگان نواخته مي شوند يا با مكانيزمي پيچيده خلق مي شوند. در پايان قرن هفدهم تيغه هاي فولادي جايگزين اين زنگ ها شدند. در ابتدا اين تيغه ها تنها جايگزيني براي زنگ هاي واقعي بودند، ولي بزودي استفاده از اين تيغه هاي فلزي به توليد سازي جديد به نام گلوکن اشپيل منجر شد.

همانند زايلوفون، ساز بلز یا گلوکن اشپيل نيز مورد علاقه كودكان است. كارل ارف (Carl Orff) از دهه 1930 اين ساز را در حوزه ی موسیقی کودک مورد استفاده قرار داد. سازهاي كودكان محدوده صدايي كوچك تري دارند و به صورت دياتونيك كوك مي شوند و تيغه هاي آنها روي فريمي تغار مانند قرار دارند. اين ساز در محدوده هاي صدايي مختلف ساخته مي شود. گلوکن اشپيل هاي با زير و بمي پایين تر داراي رزنيتورهاي كوتاه بوده و عموماً به عنوان متالوفون شناخته مي شوند. سازگلوکن اشپيل یا بلز در طبقه بندی سازهای ايديوفون(خودصدا)، متالوفون، ساز پركاشن با زير و بمي معين، داراي مالت قرار می گیرد.تيغه هاي این ساز از جنس فلز ساخته شده اند و در تولید این ساز از آلياژ فولاد استفاده شده است.

انواع ساز بلز

بلز ها به دو دسته ی بلز کروماتیک و بلز دیاتونیک تقسیم میشوند.

• دیاتونیک در ساز بلز چیست ؟

اگر بخواهیم به زبان خیلی ساده بلز دیاتونیک بلزی است که نیم پرده ندارد . یعنی در گام دو ماژور می باشد و فقط می توان تعداد محدودی از آهنگ ها را که در گام دو ماژور می باشد را با ساز بلز اجرا کرد.

• کروماتیک در ساز بلز چیست ؟

تفاوت بلز کروماتیک با بلز دیاتونیک داشتن نیم پرده ها ( بمل ها و دیز ها ) در ساز می باشد. در واقع بلز کروماتیک دارای بمل و دیز می باشد و تعداد تیغه ی بیشتری را دارا می باشد که میتوان با بلز کروماتیک انواع آهنگ ها را در گام های ماژور و مینور نواخت.

نکات مهم در خرید بلز

در هنگام تهیه این ساز حتما به این نکته دقت کنید که رنگ بندی استاندارد در تیغه های ساز رعایت شده باشد و تیغه ها حتما فلزی باشند و مدل دو اوکتاو را تهیه کنید. این ساز را حتما از فروشگاه های لوازم و آلات موسیقی خریداری نماید و نه اسباب بازی فروشی ها، چرا که مدل های اسباب بازی این ساز هم وجود دارد و برای آموزش بلز و موسیقی مناسب نیست.

مضراب در بلز

گلوکن اشپل نام آلمانی برای زنگ است که در ارکستر بسیار رایج است.

این ساز دو ردیف تیغه های فلزی دارد که با نظم کلاویه های پیانو چیده شده اند. گلوکن اشپل قدیمی ترین ساز ضربی مضرابی است که در قطعات موسیقی قرن نوزده از آن استفاده شده و صدادهی آن دو اکتاو بالاتر از نت نویسی آن است. بعضی آهنگشازان، از جمله شوئنبرگ در پنج قطعه برای ارکستر این ساز با صدادهی واقعی آن، نت نئیسی کرده اند. گلوکن اشپل فقط در یک اندازه ساخته می شود. این ساز با دو مضراب نواخته می شود، اگرچه بعضی نوازندگان از تکنیک دو مضراب در هر دست استفاده می کنند. گلوکن اشپل تنها سازی است که در نواختن آن از مضراب برنجی استفاده می شود و به همین دلیل صدای آن بسیار درخشان و پر صدا است. استفاده از مضراب هایی با سر چوبی، پلاستیکی یا کائوچویی نیز در این ساز رایج است.

ابعاد و اندازه های ساز گلوکن اشپيل به شرح زیر می باشد :

• عرض : 5/2 تا 1/3 سانتي متر
• ضخامت : 5/0 تا 1 سانتي متر
• ابعاد : تقريباً 76 در 46-36 سانتي متر
• ارتفاع : 5 تا 8 سانتي متر

استند در ساز بلز یا گلوکن اشپيل

استند فلزي؛ ارتفاع قابل تنظيم (81 تا 94 سانتي متر)، معمولاً روي چرخ ها قرار مي گيرد. استند گلوکن اشپيل باز، مقداري در داخل كيس (محفظه) محصور است. گلوکن اشپيل ميزي برای نواختن روی میز خاصی قرار داده می شود.

اکتاو در ساز بلز چیست ؟

اگر بخواهیم به زبان خیلی ساده معنای اکتاو را بگوییم یعنی از یک نت شروع کنیم و به همان نت برسیممثلا فرض کنید نت ها را از نت دو شروع می کنیم و به نت دو ختم میکنیم

به مثال زیر توجه کنید:

یک اکتاو = دو – ر – می – فا – سل – لا – سی – دو ( در اینجا از نت دو شروع کرده ایم )

یک اکتاو = می – فا – سل – لا – سی – دو – ر – می ( با نت می شروع کرده ایم )

دو اکتاو = سی – دو- ر – می – فا – سل – لا – سی – دو – ر – می – فا – سل – لا – سی ( با نت سی شروع کرده ایم ).

فواید یادگیری ساز بلز در سنین کودکی

این ساز برای شروع یادگیری موسیقی بهترین قدم است. دلیل آن را برای شما می گوییم. ذهن کودک شاد و خلاق است. بنابراین با دیدن ساز رنگی رنگی شادتر هم می شود. همین موضوع باعث می شود با روشی جالب داخل دنیای موسیقی شود و آن را بیاموزد.

سادگی نواختن این ساز برای کودک جالب است. این که دو قطعه چوب را بر روی صفحه ای بکوبند و صداهای متنوع ایجاد کنند آن ها تشویق به یادگیری می کند.

هر صفحه فلزی بر روی این ساز، صدای یک نت را ایجاد می کند. در صورتی که این صفحه رنگی باشد به کمک استاد خود به راحتی می تواند نت مورد نظر را یاد بگیرد. پس از مدتی صدای نت را با شنیدن تشخیص می دهد. با یادگیری نت ها می توان آواز خوانی هم به کودکان آموخت. شعرهای متنوعی بر روی این ساز همخوانی دارند که یادگیری برای کودک شما دلنشین تر می شود.

یکی دیگر از فواید یادگیری بلز برای کودکان، ابعاد و سایز مناسب آن است. ابعاد آن به قدری است که به راحتی داخل کوله پشتی کودک جا بگیرد و برای حمل آن کودک را دچار مشکل نکند. ممکن است کودک بخواهد هفته ای یک بار برای آموزش به آموزشگاه مراجعه کند، به همین دلیل اگر ساز بزرگی برای او انتخاب کنید هم در هنگام نواختن و هم در هنگام جابجایی آن دچار مشکل می شود.

به کمک ساز بلز، کودک شما با مفاهیم ریتم، ملودی، آواز خوانی و صدای نت به خوبی آشنا می شود. فکرش را بکنید کودک بخواهد قبل از این آموزش، به یادگیری یک ساز مشکل بپردازد. احتمال این که او را از یادگیری منصرف کند زیاد است. بنابراین موسیقیدانان پیشنهاد می کنند در مرحله اول کودک خود را به کمک بلز وارد دنیای موسیقی کنید.

معرفی ساز کوبه ای تومبا (کنگا)