معرفی ساز کوبه ای تومبا (کنگا)

تومبا

ساز کنگا تا میزان زیادی ، رایج ترین ساز دستی کاربردی در موسیقی مردمی به شمار می آید. ریشه کنگا از کنگوی آفریقا است ، اما ساز خمره ای شکلی که پیش از این می دیدید در واقع سازی کوبایی که از دل نواهای محلی و بومی بیرون آمده است. کنگاها را میتوان در موسیقی جاز ، راک ، بلوز ، آراندبی ، و ورگا دید. کنگا در سال 1940 وارد آمریکا شد به سرعت جایگاه خود را در سبک های موسیقی باز نمود.

تاریخچه ساز تومبا

ساز های کوبه ای زیادی در حال حاضر وجود دارد که تومبا یکی از آن ها می باشد. ساز تومبا یک ساز آکوستیک است که بسیار بزرگ می باشد. این ساز باید توسط دو دست نواخته شود تا بتوان صدای خوبی را به گوش شنونده رساند. دامنه ی صدای این ساز بسیار عالی می باشد.از نظر تاریخچه این ساز باید بدانید که قدمت آن به هزاران سال پیش بر می گردد. بسیاری از افراد عقیده دارند که صدای شنیده شده از این ساز بعد از صدای انسان از جمله اولین صدا ها می باشد. انسان های اولیه با ضربه زدن به وسایل گوناگون به این نتیجه رسیدند که می توانند به وسیله ی آن صدا های دلنشینی را به وجود آورند.

در گذشته از تومبا تنها برای مراسم های خاص مانند عزاداری و یا جشن عروسی و شادی استفاده می شده است. اما در حال حاضر می توان از آن برای اجرای موسیقی ها در کنار ساز های دیگر استفاده کرد. همچنین این ساز در سبک ها مختلف کاربرد دارد که از جمله ی آن ها می توان به جاز، پاپ و … اشاره کرد.

ساز تومبا توسط کشور کوبا ساخته شده است. این ساز در ابتدای کار بیشتر برای موسیقی های آفریقایی مناسب بود. بعد از گذشت مدت زمانی این ساز توانست به کشور های لاتین راه پیدا کند و در آن جا نیز مورد استفاده قرار بگیرد. از نظر ظاهری این ساز ها بزرگ و کشیده می باشند. این ساز ها به حالت ایستاده هستند. ریتم های لاتین به میزان قابل توجهی از این ساز استفاده می کنند.

مجموعه ساز های کنگا

ساز کنگا در مجموعه ی ساز های کوبه ای قرار دارد و از رایج ترین ساز دستی و کوبه ای است. ریشه ی لغت کنگا از کنگوی آفریقا آمده است. کنگا توسط غلامان سیاه پوست به آمریکای جنوبی انتقال پیدا می کند و کامل می شود. در سال ۱۹۴۰ کنگا به آمریکا وارد می شود و به سرعت جایگاه خوبی را در انواع سبک های موسیقی باز می کند.
وظیفه ی ساز های کوبه ای معمولا اجرای ضرب در متن آهنگ است، ولی برای ملودی نوازی هم استفاده می شوند. کنگا در موسیقی جاز، راک، بلوز، آر اند بی، پاپ و ورگا کاربرد دارد.

انواع کنگا و زیرمجموعه هایش

• ری کوینتو: کنگایی که شامل چهار تکه باشد را ری کوینتو می نامند و دارای سایز ۱۵ است.
• کوینتو: کوینتو دومین ساز این مجموعه است و دارای سایز ۱۱ است.
• سی گاندو: سومین ساز مجموعه با سایز ۱۱،۳/۴ است.
• تومبا یا تومبادورا: تومبا بزرگترین ساز این مجموعه با سایز ۱۲است که به طور کلی در ایران به مجموعه ی این ساز ها تومبا می گویند.

نحوه ی كوک ساز كنگا

درامز كنگا روي نت هاي مختلفي قابل كوك كردن است. درامز اصيل با تنظيم گره ها و طناب هاي تنش (كشش) روي سر درام يا در قسمتی كه سرهاي درام به بالاي ديواره ميخ يا پونز شده اند با گرم كردن و با دقت زياد سر درام آماده ی نواختن می شود. كنگاهاي مدرن از يك سيستم پيچ و مهره (ميله) سر استفاده مي كنند كه كوك كردن (يا از كوك خارج كردن) آنها را ساده تر مي سازد. اين نوع كوك مدرن كنگا منسوب به كارلوس پاتاتو والدس () يكي از نوازندگان معروف كنگا است. همانطور كه ذكر شد نامگذاري اين نوع درامز متنوع است. در اينجا از سيستم نامگذاري استفاده مي شود كه تركيبي از نام ها قبلی به همراه نام گذاري هايي است كه اكنون سازندگان كنگا بكار مي برند. درامز به ترتيب از بزرگترين به كوچكترين نواخته می شود و اندازه سر درام ها به ميزان قابل توجهي توسط سازندگان، مدل و سبك متفاوت است.

سوپرتومبا كه مي تواند تا 36 سانتي متر باشد؛

تومبا معمولاً بين 31 تا 32 سانتی متر؛

كنگا معمولاً بين 30 تا 31 سانتی متر؛

كوئينتو معمولاً در حدود 28 سانتي متر؛

ريكوئينتو كوچكتر از 25 سانتي متر؛

ريكاردو به كوچكي 23 سانتي متر. از آنجا كه اين نوع درام معمولاً به صورت آويخته شده با كمك تسمه هاي روي شانه نواخته م شود به ميزان قابل توجهي كوتاه تر و باريك تر از كنگاي سنتي است.

كنگاس يكي از سازهاي پركاشن است كه روي هيچ نت خاصي در مجموعه پركاسيو خالص كوك نمي شود. با اين وجود با استفاده از ابزارها (سازهاي) هارمونيك ممكن است روي نت هاي خاصي كوك شوند.

كنگاس غالباً با استفاده از تن باز كوك مي شوند. بطور كلي نت خاص بستگي به ساخت، مدل، اندازه درام كنگا دارد. درام بايد كوك شود تا تن باس رزونانس كند، تن باز زنگ بزند و تن اسلپ در ميكس موسيقي نفوذ كند. اگر كوك خيلي شل باشد تن هاي باس و اسلپ صدايي نرم و شل و ول توليد مي كنند اگر خيلي سفت باشد درامز صدايي غير طبيعي و محدود ايجاد مي كند.

تفاوت کنگا با سایر سازها

• کونگا کلیه ریتم ها را به صورت ضدضرب اجرا می کند در حالی که بقیه سازهای کوبه ای خود ضرب را اجرا می کنند.کونگا همانند سازهای کوبه ای دیگر ریتم های مختلفی در کسر میزانهای ساده ،ترکیبی و لنگ دارد.
• ولی تفاوت اساسی آن در تعداد این ریتم هاست. به راحتی می توان گفت که اگر تمام ریتم های سازهای کوبه ای را جمع کنند شاید ⅓ تمام ریتم های کونگا بشود و این نشانگر پیچیده بودن ریتمهای این ساز است.
• کونگا ریتمهایی دارد که مختص به خود کونگاست و در واقع اختصاصی می باشد.این ریتم ها بسیار زیادند و اسمهای مخصوص به خود را نیز دارند که بعضی از این ریتمها آنقدر وسیعند که برای خود سبک به شمار می آیند. مانند «regge»متأسفانه در کشور ما این ساز هنوز شناخته شده نیست. وکسانی هم که این ساز رادیدند نام آن را نمیدانند.گرچه تعداد نوازندگان آن در کشور کم هم نیست ولی آگاهی نداشتن نوازندگان از قوانین نوازندگی این ساز ، اطلاع نداشتن از ریتم های این ساز، اجرای ریتم های تنبک روی کونگا، اجرا کردن استیل نوازندگی تنبک روی کونگا از مشکلات این ساز در کشور ما می باشد.

طرز تولید صدا در ساز كنگا

در ساز کنگا (Conga) پنج استروك پايه وجود دارد:

صدا يا تن باز كه با چهار انگشت نزديك لبه سر نواخته مي شود و يك تن طنين انداز (رزونانسي) شفاف با زير و بمي متمايز ايجاد مي كند.

تن خاموش (ساكت) يا خفه: همانند تن باز با ضربه زدن به درام با چهار انگشت بوجود مي آيد. در این وضعیت انگشتان دست در مقابل سر نگه داشته مي شود تا صدا خفه شود.

تن باس: كه با تمام كف دست روي سر نواخته مي شود و صدايي خفه و پایين بوجود مي آورد.

تن اسلپ: سخت ترين تكنيك در توليد يك صداي رسا، شفاف و بلند است هنگاميكه در تناوب هاي سريع و كوتاه نواخته مي شود، فلورئو ناميده مي شود كه احساسات را در رقصنده تزريق مي كند.

تن تاچ: همانطور كه از نام اين تكنيك مشخص است، اين تن تنها با لمس كردن انگشتان يا پاشنه كف دست با سر درام توليد مي شود. ممكن است كه يك تاچ متناوب كف دست و انگشتان داشته باشيم كه اين تكنيك پاشنه-پنجه ناميده مي شود كه تكنيكي معادل درام رول در كنگا بوجود مي آورد.

آشنایی اجمالی با ساز فلوت + طرز نواختن آن