صنایع دستی معروف استان شیراز

هم اکنون تولید انواعی از صنایع دستی، در مناطق عشایری و روستایی و نیز در شهرهای استان فارس رایج است که به این صنایع ارزشمند اشاره میکنیم.

خاتم سازی

خاتم سازی در واقع آراستن سطح اشياء چوبی به صورتی شبيه به موزائيک با مثلثهای کوچک است و اين مثلثها هر چه ظريف تر و طرحها و اشکالی که با اين مثلث ها بوجود می آيد هر چه منظم تر باشد خاتم مرغوبتر است . البته مرغوبيت مواد اوليه به کار رفته در خاتم نيز باعث بالا بردن ارزش آن می گردد .

سفالگری

مهمترين مواد اوليه در کار سفالگری: گل، ماسه و مواد سوختنی است . گل رس به خاطر داشتن اکسيد آهن و آهک دارای خاصيت شکل گيری و چسبندگی است و ميتوان با آن ظرفهای غير قابل نفوذ ساخت . برای تهيه سفال ابتدا گِل را از معدن به محل کارگاه نموده و سپس مقداری معين آب و ماسه به آن می افزايند . پس از اينکه گل و ماسه و آب کاملاً با هم مخلوط شد و آماده گرديد ، گل به قطعاتی با اندازه های مورد نياز تقسيم می شود و هر قسمت را به طور جداگانه روی چرخ سفالگری گذاشته و شروع به چرخکاری می نمايند .

شیشه گری

شيشه جسمی است شفاف ، شکننده و ترکيبی از سيلکيکاتهای قليايی که اين اجسام را در کوره ذوب می نمايند و به وسيله دست يا به کمک قالب های مخصوص به آنها شکل می دهند . اشيايی که از مناطق مختلف کشور نظير شوش ، ری ، ساوه و نيشابور از زير خاک به دست آمده نشان دهنده ساخت اينگونه ظروف در اکثر نقاط کشور در گذشته های دور می باشد . ظروف شيشه ای در اوايل دوره اسلامی بيشتر شامل بطری ، قوری ، گلدان و فنجان بوده است که برای مصارف خانگی به کار می رفته است . برخی اشياء باقی مانده متعلق به قرون هشتم و نهم ميلادی است که بدون تزئين می باشد . همچنين تعدادی دکمه شيشه ای که طی يکی از حفريات ناحيه حسنلو بدست آمده متعلق به عهد هخامنشی است که بروجرد و رونق شيشه گری در آن عصر گواهی می دهد .

مینا کاری

مینا کاری یکی دیگر از صنایع دستی شیراز است که امروزه بیشتر بر روی مس انجام می شود.

میناکاری در واقع هنر تزئین ظروف و اشیای فلزی با اکسید فلزات است که با حرارت دیدن به رنگی خاص تمایل پیدا می کنند. میناکاری، هنری آزمایشگاهی می باشد که با کمک آتش، خطوط و نقش و نگاری رو ظرف ایجاد می شود. هرفلز رنگ خاص خود را ایجاد می کند مثلا برای تهیه رنگ سبز از مس، رنگ قرمز استفاده می شود.

قدمت این هنر را پنج هزار سال می دانند و اوج و شکوفایی آن به دوره صفویه می رسد. میناکاری را در بازارهای اصفهان و شیراز می توان دید که زینت بخش ویترین مغازه های صنایع دستی است.

آینه کاری

این هنر از بریدن قطعات آینه و ایجاد طرح و نقش که از کنار هم قرار دادن تکه های آینه به وجود می آید، حاصل می شود. هنر آینه کاری در شهرهای شیراز، تهران، مشهد، اصفهان و قم رایج بوده است. اما هنر آینه کاری شیراز به دلیل کیفیت و مرغوبیت بالا شهرت خاصی دارد.
منحصر به فردترین آینه کاری ها را می توان در بارگاه مقدس احمدابن موسی(ع)، خانه های نصیرالملک، نارنجستان قوام و زینت الملک قوام یافت.

قلمزنی

آنچه امروز به عنوان قلمزنی شناخته می شود و مصنوعات فراوانی اعم از مس و برنج به وسيله آن تزئين می گردد در ايران دارای سابقه ای بسيار طولانی است . از آثار فلزی دوره هخامنش نمونه های بسياری به دست نيامده تا دورنمای رواج اين هنر در آن دوران را مشاهده کنيم ولی مجموعه ظرفها و بشقابهای نقره و طلای عصر ساسانی که به دست استادان ايرانی قلم خورده است و سلاطين اين سلسله را در بزم يا رزم و شکار نشان می دهد و در موزه "ارميتاژ" شهر لنينگراد نگاهداری ميشود رواج صنعت قلمزنی را در آن عصر تأييد می کند . در دوران اسلامی تاريخ ايران صنعت قلمزنی رواج فوق العاده داشته است و شاهد بر اين مطلب مجموعه ابريقهای برنزی و آثار زيبای فلزی از نوع بخوردان و ظرفهای آبخوری است که به شکل حيوانات و پرندگان ساخته شده و بيشتر آنها در خراسان و همدان و ری و سمرقند به دست آمده است .

گلیم بافی

سوغات دیگری که از اقبال بسیار خوبی در بین گردشگران برخوردار شده گلیم شیراز است که به عنوان زیرانداز یا پوشش و... استفاده می شود. گلیم از ابریشم، موی بز و پشم گوسفند و یا دیگر چهارپایان اهلی و گاهی اوقات بدون نقشه و به صورت ذهنی بافته می شود. نخ های پشمی گلیم را با رنگ های گیاهی رنگ می کنند. جالب است بدانید که یکی از انواع گلیم های استان فارس رند نام دارد. این دست بافته بسیار ریز بافت و ظریف توسط عشایر قشقایی بر روی دار افقی بافته می شود.

معرق

هنر معرق روی چوب ، يکی از رشته های پر پيشينه صنايع دستی ايران است که به نسبت ساير صنايع چوب از قبيل خاتم ، منبت ، نازک کاری چوب ، خراطی و بافت سبد و حصير دارای قدمت بيشتری است و طبق اسناد و مدارک موجود با وجودی که زادگاهش هند است اما از روزگارانی خيلی دور به ايران راه يافته و هنرمندان و صنعتگران ايرانی تکميل کننده و گسترش دهنده آن بوده اند . اين "هنر صنعت" که در ابتدا تلفيقی از چوب و فلز بود ، به کمک ذوق و انديشه معرق سازان هنرمند ايرانی تغيير شکل داد و صنعتگران کشورمان به جای يک نوع چوب که معمولاً متن اصلی دست ساخته ها را تشکيل ميداد ، به استفاده از انواع چوب با رنگهای مختلف پرداختند .

منبت کاری

منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب بر اساس نقشه ای دقيق اين تعريف اصولی منبت کاری است .

مینیاتور

واژه مينياتور که مخفف شده کلمه فرانسوی "مينی موم ناتورال" و به معنی طبيعت کوچک و ظريف است و در نيمه اول قرن اخير و حدوداً از دوره قاجاريان وارد زبان فارسی شده ، اصولاً به هر نوع پديده هنری ظريف (به هر شيوه ای که ساخته شده باشد) اطلاق می شود و در ايران برای شناسايی نوعی نقاشی که دارای سابقه و قدمتی بسيار طولانی است به کار می رود .

نمدمالی

نمد ساده ترين نوع کف پوش است و ساخت آن احتياج به دستگاه خاصی دارد . در نمد مالی در واقع از خاصيت طبيعی پشم که عبارت از در هم پيچيدن الياف آن در اثر رطوبت و فشار است استفاده می شود . احتمال دارد که اولين بار بافندگانی که الياف پشمی خود را شسته و برای گرفتن رطوبت آن با چوبدستی ضربه هايی به پشم می زده اند ، موفق به کشف اين خصوصيت پشم و در نتيجه موفق به بوجود آوردن صنعت نمدمالی شده باشند .

قالی

یکی از ارزشمندترین سوغاتی هایی که در سفر به شهر شیراز می توان خریداری کرد، قالی شیراز است. در هر کدام از شهرهای کشورمان قالی را به نحوه خاصی می بافند و شیراز نیز نوع خاص قالی را دارد که به خاطر نوع گره ها، نحوه پودکش و نوع دارهایش با قالی دیگر شهرهای ایران متفاوت است.

گبه

گبه یا قالیچه خرسک فرشی ست از الیاف پنبه یا پشم که معمولا در ابعاد کوچک بافته می شود. بافت این نوع قالی در میان عشایر قشقایی و لر که در بخش هایی از استان فارس سکونت دارند بسیار رایج است. این روزها شهر شیراز هم از هنر دست این اقوام بی نصیب نمانده و گبه های زیبای این شهر به ویژه در طرح خشتی یا قابی شکل بسیار محبوب است.

گیوه بافی

گیوه آباده گیوه بافی یا گیوه دوزی از قدیمی ترین صنایع دستی سرزمین پارس است و طبق سندهای تاریخی بدست آمده پیشینهٔ این صنعت به حدود 1000 سال پیش باز می گردد.

بوریابافی کازرون

بوریابافی از نی و علف، صنعتی است که حتی از صنعت پارچه بافی هم کهن تر است.

حصیربافی کازرون

حصیربافی به معنی بافت رشته های حاصل از الیاف گیاهی (سلولزی) به کمک دست و ابزار ساده دستی است که طی آن محصولات مختلفی مانند زیرانداز، سفرهٔ حصیری، انواع سبد، انواع ظرف و... تولید می شود. حصیربافی خود بامبوبافی، مرواربافی، ترکه بافی، چم بافی و سبد بافی را نیز شامل می شود.

نقره کاری

شیراز نقره کاری هنری از شاخه فلزکاری است که در آن با شکل دهی و کار روی مصنوع نقره یا ایجاد روکشی از آن جنس اثر هنری ایجاد می کنند.

کاشی هفت رنگ

کاشی هفت رنگ اثری ست هنرمندانه که با معماری شیراز عجین شده است و در بسیاری از بناهای تاریخی این شهر مانند مسجد نصیرالملک نمونه هایش دیده می شود. بد نیست بدانید معمولا این کاشی های لعاب دار در ابعاد ۱۵*۱۵ و ۲۰*۲۰ سانتیمتر هستند و با رنگ آمیزی های مختلف، به شکل دلبرانه ای در می آیند که هر مسافری را برای خرید وسوسه می کنند. هفت رنگ متداول و رایج در ساخت این نوع کاشی سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه ای، قرمز، زرد و حنایی هستند.

سبک سورئالیسم (فرا واقع گرایی) چیست؟