درباره سنگ تیشه ای (آزاره) چه می دانید؟

از زمان های قدیم یکی از کارهای اولیه که رویه سنگ انجام می دادند تیشه زنی برای پرداخت سنگ بوده است. این کار قبل از وارد شدن دستگاه های پیشرفته به دنیای سنگ ها با تیشه انجام می شده و به همین دلیل سنگ هایی که با این روش پرداخت می شده اند را سنگ تیشه ای می گفتند. ولی امروزه با ظهور دستگاه های پیشرفته و ماشین آلات سنگبری این کار بوسیله ی دستگاه های مخصوص انجام می شود.

نحوه ساخت سنگ تیشه ای

جهت ساخت این نوع سنگ، به وسیله چکش هایی که سر تیزی دارند، در جهات مختلف سنگ می کوبند تا سنگ از حالت صیقلی و یک دستی که دارد خارج شود. بعد از اینکه عملیات تیشه زنی بر روی سنگ انجام شد، سطح رویی آن حالت ناخنی پیدا می کند و به همین دلیل هم اصطکاک آن افزایش می یابد. عموماً سنگ هایی از جنس تراورتن، مرمریت و چینی هستند را به صورت تیشه ای فرآوری می کنند. با توجه و نگاه کردن به سنگفرش و بدنه آثار تاریخی مانند میدان نقش جهان، می توانید نمونه هایی از سنگ های تیشه ای را مشاهده کنید. این موضوع می تواند نشان خوبی از دوام و استحکام بالای این سنگ ها باشد. امروزه نیز این نوع سنگ های زیبا، طرفداران زیادی دارند و در بخش های مختلفی از ساختمان مانند کف ساختمان و مکان های عمومی از آنها استفاده می کنند.

بررسی انواع سنگ تیشه ای

این دسته از سنگ ها با توجه به طرحی که دارند و عمق پرداختی که بر روی آنها صورت می گیرد، به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند. در ادامه جهت شناخت هر چه بهتر این سنگ، انواع آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• سنگ یک تیشه ای: همانطور که از نام این سنگ پیداست، جهت ساخت و فرآوری آن باید چکش را یک مرتبه و در یک جهت بر روی سنگ زد. به این ترتیب با خوردن ضربات بر روی سنگ، سنگ یک تیشه خواهیم داشت.

• سنگ دو تیشه ای: زمانی که عملیات تیشه زنی به صورت متراکم و پُر بر روی سطح سنگ زده شود و به صورتی باشد که دیگر سطح رویی سنگ به راحتی دیده نشود، به آن دو تیشه گفته می شود.

• سنگ تیشه چپ و راست: نوع دیگری از این سنگ با نام سنگ تیشه چپ و راست شناخته می شود. در فرآوری این سنگ، پرداخت بر روی سطح سنگ در دو جهت افقی و عمودی صورت می گیرد و چکش ها از سمت چپ و راست بر روی سنگ ضربه می زنند.

• سنگ تیشه ای الگویی: یکی از سنگ های بسیار مناسب جهت استفاده در سنگ فرش های محوطه ها سنگ الگویی است. جهت فرآوری این سنگ باید سطح سنگ، ساب داده و سپس بر روی سطح سنگ به وسیله تیشه دستی الگوهای متقارن ایجاد کرد.

• سنگ کلنگی: فرآیند تیشه زنی بر روی سنگ ها با عمق متفاوتی صورت می گیرد. اگر عمل تیشه زنی بر روی سنگ با عمق بیشتری و زیادتری انجام شود، به آن سنگ تیشه کلنگی گفته می شود.

کاربرد سنگ تیشه ای

همانطور که گفته شد، بر روی سطح این نوع سنگ ها ناخنک هایی ایجاد می کنند. این ناخنک ها باعث می شود تا سطح سنگ لغزنده نشود و در آن اصطکاک ایجاد گردد. با توجه به این قابلیت این نوع سنگ ساختمانی برای محوطه سازی، کف فرش ها، پله های مکان عمومی و مکان های پر رفت و آمد بسیار مناسب هستند. همچنین در مناطقی که بارندگی زیاد است از این سنگ بیشتر استفاه می شود. چرا که جنس این سنگ از لغزندگی در روزهای بارانی جلوگیری می کند. سنگ های تیشه ای گزینه بسیار مناسبی برای اطراف استخرها نیز به شمار می روند، زیرا این سنگ در مجاورت با آب و رطوبت سطح لغزنده نمی شود و به این ترتیب در استخر خطر سقوط را کاهش می دهد. سنگ های تیشه ای را در قرنیز نماهای داخلی و خارجی نیز به کار می برند.

موارد استفاده از سنگ تیشه ای

یکی از مواردی که باید برای حفظ استحکام زیربنای خانه ها در نظر گرفت، جلوگیری کردن از نم کشیدن پی ریزیخانه ها و دیوار هاست، برای همین در کف این مکان و در زیر بنای دیوار ها از سنگ تیشه استفاده می کنند، چرا که استفاده از این سنگ ها مانع رسیدن رطوبت و نم به زیربنای خانه و دیوار ها می شود. از طرفی استفاده از سنگ تیشه ای نسبت به بقیه سنگ ها به صرفه تر و معمول تر است و استفاده از آجر هم برای این کار مناسب نیست، چرا که آجر رطوبت و نم را از خود عبور می دهد و از بیرون دچار شوره زدگی و از درون رطوبت را عبور می دهد. در ساختمان ها بیشتر در پایه دیوار ها به جای چند ردیف اولیه آجر از سنگ تیشه ای استفاده می کنند، استفاده از سنگ تیشه ای در پایه ساختمان های آجری جلوه جالب و خاصی می دهد.

مکان های مناسب برای استفاده از سنگ تیشه ای

از آنجایی که روی سنگ های تیشه ای ناخنک هایی کنده کاری شده است، باعث شده که از صیقلی بودن سنگ ها کم شود و اصطحکاک این سنگ ها بالا برود. به همین دلیل این سنگ ها گزینه های مناسبی برای سنگ فرش ها، راه پله ها و مکان های عمومی پر رفت و آمد هستند. در ضمن پیشنهاد می شود در مکان هایی که بارندگی زیادی هست از این سنگ ها استفاده ککنید چرا که با این کار احتمال لیز خوردن را تا حد قابل توجهی کاهش می دهید. برای تهیه سنگ تیشه ای یا سنگ آزاره از سنگ های مرمریت، سنگ گرانیت و سنگ تراورتن استفاده می شود. اما همانطور که در موارد کاربرد سنگ گرانیت در ساختمان توضیح دادیم، یکی از بهترین سنگ ها برای استفاده در مکان های عمومی پر رفت و آمد و راه پله ها و مکان هایی که بارندگی و تغییرات دمایی زیادی دارند سنگ گرانیت است، چرا که گرانیت دارای مقاومت زیادی در برابر فرسایش و فشار است و همین طور با تغییرات آب هوایی و باران و یخ زدگی هم بسیار مقاوم است.

سنگ تیشه ای برای زیر بنای ساختمان را چطور نصب می کنند؟

برای این که فنداسیون ساختمان را از یخ زدگی حفظ کنند، سنگ تیشه ای طوری نصب می شود که تا زیر زمین ادامه پیدا کند، البته این مقدار باید به حدی باشد که سنگ تیشه ای استفاده شده در زیر ساختمان که به آن سنگ مثنی می گویند زیر فشار دیوار ها از جای خود خارج نشود. به همین دلیل سنگ های تیشه را طوری کار می کنند که 20 سانتی متر آنها به عنوان ریشه در نظر گرفته شده باشد.

مهم ترین سنگ های تیشه ای

با توجه به مواردی که در بندهای قبلی نیز ذکر شد، این نوع سنگ را می توان از سنگ های مرمریت، تراورتن و چینی فرآوری کرد. در این بین چندین نمونه سنگ هستند که در ایران کاربرد بسیاری داشته و به نوعی جزو مهم ترین سنگ های تیشه ای به شمار می روند. از جمله این سنگ ها می توان به موارد زیر اشاره کرد

• سنگ کریستال لایبید
• سنگ تیشه ای سمیرم
• سنگ تیشه ای مرمریت لاشتر
• سنگ گندمک

آشنایی با ویژگی های نمای ساختمان با متریال بایرامیکس