ویروسی که باعث ایجاد آبله مرغان می شود، دلیل ایجادزونا هم می باشد. این بیماری واریسلا زوستر نامیده می شود. این ویروس در اعصاب شما برای ده ها سال بعد از ابتلا به آبله مرغان باقی میماند و گاهی به شکل ناگهان فعال می شود. علائم اصلی زونا جوشهای دردناکی است که بر روی یک طرف بدن یا صورت پدیدار میشود. اگر چنین علائمی دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل عفونت، افزایش سرعت بهبودی، کاهش التهاب و درد تجویز کند. این داروها را در ادامه با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
داروهای ضد ویروس
این داروها ممکن است پیشرفت جوش های زونا را کندتر کند، به خصوص اگر در طول 72 ساعت اولیه پس از بروز علائم مصرف شود. این داروها حتی ممکن است احتمال بروز عوارض را کاهش دهد. پزشکتان ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- آکی کلاور (سیتاویگ، زوویراکس)
- فامسی کلاور (فاموید)
- والاسی کلاور (والترکس)
با پزشک یا دکتر داروساز در مورد عوارض جانبی داروها صحبت کنید تا بفهمید کدامیک از این داروها برایتان مناسب است.
مسکن ها
زونا باعث درد و التهاب می شود. پزشک ممکن است داروهای بدون نسخه برای رهایی از درد شدید تجویز کند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
- استامینوفن
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
این داروها می توانند به دفع نوروالژی پس از تبخال کمک کند تا درد سوزانندهای که بعضی افراد بعد از ابتلا به جوش یا تاول پوستی ناشی از زونا تجربه میکنند را کاهش دهد.
چه زمانی باید به کلینیک درد مراجعه کرد؟
درد زونا و علائم دیگر ناشی از شروع ناگهانی آن معمولا بین 3 تا 5 هفته طول میکشد. در اغلب افرادی که به زونا مبتلا میشوند حس درد همراه با پایان دوره فعالیت ویروس از بین می رود ، ولی در مواردی نیز درد ادامه پیدا میکند. در صورت بروز این حالت که به آن نورآلژی پست هرپتیک (Postherpetic neuralgia) نیز میگویند، پزشک معالج ممکن است شما را به متخصص درد ارجاع دهد. پروسه درمانی در کلینیک های درد به روش های مختلفی انجام می شود که در ادامه به بررسی مهم ترین آنها در مواجه با دردهای پست هرپتیک می پردازیم:
انسدادهای عصب های بین دنده ای
عصب بین دنده ای، بین دندهها در قسمت فوقانی پشت یافت میشوند. این اعصاب اغلب به دلیل زونا (هرپس زوستر) ممکن است دردناک یا ملتهب شوند، که منجر به نوروالژی پست هرپتیک می شوند. انسداد عصب، یک نوع تزریق بیحسی یا استروئید است که به منظور رهایی از درد است. این تزریقات متناوبا برای درمان درد عصب سه قلو، دیسک مبتلا به فتق، پیشگیری و درمان زخم پای دیابتی و بسیاری دیگر از اختلالات اعصاب محیطی استفاده می شود. اولین تزریق بلوک عصبی به عنوان تست و درمان درد انجام میگیرد. اگر بلوک عصبی منجر به رهایی از درد شود، درمانگر می تواند دریابد که عصب بین دندهای نقشی در شرایط بیمار بازی میکند یا خیر. اگر بعد از بلوک عصبی بین دندهای، درد از بین نرفت این مسئله بدین معنا است که موردی غیر از عصب بین دندهای باعث ایجاد درد می باشد.
در درمان بلوک عصبی با استفاده از فلوروسکوپ، وسیلهای که با دوربینی بسیار کوچک تصاویر را به وسیله اشعه ایکس در زمان واقعی نمایش میدهد، درمانگر تصمیم میگیرد سوزن را دقیقا کجا فرو کند. هنگامی که سوزن وارد بدن شد، تزریق انجام میشود. اگر نیاز باشد، تزریق ممکن است در قسمتهای مختلف در طول عصب انجام گیرد. نیاز است که بیماران بیحرکت بمانند چرا که حرکت انجام تزریق را دشوار می سازد.
بدن بیمار ممکن است برای چند روز بعد از تزریق دردناک و کبود شود. قرار دادن یخ روی محل درد و استفاده از مسکنهای بدون نسخه میتواند هرگونه درد و ناراحتی بعد از تزریق را بکاهد. برای چند ساعتی بعد از درمان، بیمار بهتر است استراحت کرده و فعالیتش را محدود کند. اما اگر میتواند فعالیت منظم را به زودی از سر بگیرد مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کرده باشد. اگر درد افزایش یابد یا بیمار تب، لرز یا خونریزی در محل درمان شده یا هرچیز غیرعادی دیگری داشته باشد، باید با پزشک معالج تماس بگیرد.
تزریقات اپیدورال
این روش مناسب برای رهایی از درد ناشی از اعصاب تحت فشار در ستون فقرات است. این عصب میتواند به دلایل مختلف تحت فشار بوده یا مورد حمله عصبی واقع شود. سپس خود عصب یا ریشه آن به دلیل این شرایط ملتهب شده و درد در طول راه عصبی گسترش مییابد و در نقاطی که انتهای عصب بدان منتهی می شود باعث ایجاد درد شود. تزریق اپیدورال در واقع تزریق استروئید ها (کورتون) و گاها بی حس کننده ها(لیدوکائین) به خود اعصاب و نواحی اطراف آنها میباشد تا برای مدتی نسبتا طولاتی اثر درد و التهاب از بین برود.
TENS(تحریک عصبی فراپوستی الکتریکی)
این روش درمانی با ارسال پالسهای ریز الکتریکی به منظور رهایی از درد انجام میشود. یک سیستمTENS به اندازه یک گوشی هوشمند بوده که با پچهای کوچکی که الکترود نامیده میشوند به قسمت دردنام بدن بیمار متصل میگردد. این پچها روی منطقه دردناک گذاشته شده و یونیت خاموش و روشن میشود همانگونه که درد میآید و میرود.
پچ های لیدوکائین پوستی
پچهای کوچک باندمانندی هستند که باعث رهایی درد موضعی توسط داروی لیدوکائین میشوند. این پچ ها به اندازه لازم برای محل مورد نظر بریده میشوند. شما این پچها را با نسخه یا بدون نسخه با دوزهای کمی پایین تر مستقیما به ناحیه دردناک پوست برای رهایی موقت از درد متصل می کنید.
مسکن های آرامبخش
بعضی افراد ممکن است به داروهای قوی درد شامل ترامادول (آلترام، کانزیپ)، اکسی کدون (پرکاست، راکسی ست) یا مورفین نیاز داشته باشند. مخدرها باعث سرگیجه خفیف، خوابآلودگی، گیجی یا یبوست می شوند. اخیرا اغلب پزشکان، بیماران را به انجام درمانهای بدون استفاده غیر مخدر برای هر دردی (به جز موارد مربوط به سرطان) ترغیب میکنند. این مسئله به علت احتمال اعتیاد و مرگ در برخی افراد بر اثر مصرف داروهای مخدر است. در صورت تجویز داروهای مخدر، مهم ترین مسئله مصرف به موقع و متناسب با دوز اعلام شده از سوی پزشک میباشد همچنین در دوره مصرف داروهای مخدر بسیار مهم است که موارد مهمی نظیر رانندگی و انجام کارهایی که به دقت کامل نیاز دارند را انجام نداده یا با احتیاط بیشتری انجام دهید.
تا بدین جای مقاله به بررسی زونا و دردهای ناشی از آن که پس از بهبودی نیز ادامه می یابند و به آنها نورآلژی پست هرپتیک میگوییم اشاره کردیم و سپس به بررسی روشهای درمان این دردها در کلینیک های درد پرداختیم اما سوالی که باقی میماند این است که آیا اصلا میتوان از ابتلا به زونا پیشگیری کرد؟
دو نوع مختلف واکسن(LZV و RZV) برای پیشگیری از زونا موجود است. متخصصین واکسیناسیون را برای تمام بزرگسالان در سنین 50 سال و بالاتر توصیه میکنند حتی اگر قبلا زونا گرفتهاند. با پزشک خود در بهترین زمان برای دریافت واکسن و اینکه کدام واکسن برای شما بهترین گزینه است، صحبت کنید.
